Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.

Jak rozpoznać niedobór witaminy A?

Sylwia Brodniewska 20.06.2023Aktualizacja: 28.02.2024

Witaminy są bardzo ważne dla ludzkiego organizmu. Jeśli stosujemy dobrze zbilansowaną dietę, rzadko pojawia się niedobór witaminy A, K czy C. Witamina A jest konieczna dla zachowania dobrego wzroku. Można ją znaleźć w wielu produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Dowiedz się, co jeść, aby dostarczyć sobie niezbędnych witamin i minerałów.


niedobor-witaminy-a-objawy-przyczyny-dieta
Pixabay.com

Polecane

ugryzienie-biedronki-jak-wyglada-jak-leczyc
Zdrowie
1 min.
Ugryzienie biedronki – jak je rozpoznać? Czy może zagrażać zdrowiu?
02.06.2022
bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
skurcze-szyi-jakie-sa-przyczyny-co-robic
Zdrowie
2 min.
Skurcze szyi - jakie są przyczyny? Co robić?
24.01.2022
swedzace-uszy-w-srodku-na-zewnatrz-u-dziecka
Zdrowie
2 min.
Swędzące uszy - w środku, na zewnątrz, u dziecka
24.01.2022
Spis treści
  1. Witamina A – właściwości
  2. Objawy niedoboru witaminy A
  3. Przyczyny niedoboru witaminy A
  4. Źródła witaminy A
  5. Leczenie niedoboru witaminy A

Witamina A – właściwości

Witamina A jest jedną z ważniejszych witamin dla ludzkiego organizmu. Ma duże znaczenie dla prawidłowego widzenia, wykazuje także działanie przeciwnowotworowe, chroni układ oddechowy przed działaniem patogenów, poprawia funkcjonowanie układu immunologicznego, dzięki czemu zmniejsza częstotliwość infekcji. Witamina A jest ważna dla wyglądu włosów, skóry i paznokci. 

Jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach najlepiej przyswaja się wraz z nimi. Ponadto jest magazynowana w organizmie, w szczególności w wątrobie, w mniejszych ilościach w nerkach, płucach, tkance tłuszczowej, jelicie cienkim czy nadnerczach. Ponad 80% dostarczanej witaminy A jest wchłaniane w jelitach, a pozostałe 20% wydalane z organizmu wraz z kałem. Należy jednak pamiętać, że pod nazwą witamina A może ukrywać się retinol, retinal, kwas retinowy oraz niektóre karotenoidy, w tym najbardziej znany beta-karoten. 

Pochodne witaminy A są ważne dla:

  • widzenia,

  • budowy i funkcjonowania skóry, układu pokarmowego, oddechowego, rozrodczego,

  • syntezy hormonów kory nadnerczy,

  • wydzielania hormonów tarczycy,

  • reakcji immunologicznych,

  • budowy erytrocytów. 

Witamina A jest jednym z antyoksydantów, dlatego ma ogromny wpływ na wygląd skóry i cały organizm. Zwalcza wolne rodniki, które powodują starzenie się, a także rozwój chorób, jak cukrzyca typu II, nowotwory, choroby serca oraz choroby neurodegeneracyjne. Nie tylko witamina A jest przeciwutleniaczem, ale również E czy C.

Niedobór witaminy A w diecie pojawia się tak rzadko jak nadmiar witaminy C, ponieważ ta druga jest wydalana wraz z moczem i nie kumuluje się w organizmie. 

Objawy niedoboru witaminy A

U osób, których dieta jest dobrze zbilansowana, niedobory witaminy A występują rzadko. W przypadku ich pojawienia się zazwyczaj wystarczy zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych. Warto wiedzieć, jak sprawdzić niedobór witaminy A, ponieważ może to być pomocne przy ustaleniu dalszego postępowania. Jeśli objawy nie ustępują, warto skonsultować się z lekarzem, być może konieczne będzie włączenie odpowiedniego leczenia lub suplementacji. O zbyt niskim poziomie witaminy A mogą świadczyć:

  • zaburzenia widzenia, w szczególności w nocy,

  • suchość skóry, łamliwość włosów i paznokci, 

  • uczucie suchości pod powiekami,

  • zmniejszona odporność, częste występowanie infekcji,

  • zahamowanie wzrostu (u dzieci),

  • problemy z cerą (trądzik),

  • trudności z zajściem w ciążę.

W przypadku długotrwałego utrzymywania się objawów niedoboru witaminy A może dojść do utraty przejrzystości gałki ocznej i pogłębienia problemów z widzeniem, zwanych także „kurzą ślepotą”. W bardzo rzadkich sytuacjach może dojść do całkowitej utraty widzenia. 

Przyczyny niedoboru witaminy A

Jak wiadomo, niedobór witaminy A może prowadzić do wielu konsekwencji zdrowotnych. Warto pamiętać, że niski poziom tej witaminy może być tak pierwotny, jak i wtórny. W przypadku pierwotnego niedoboru wynika on ze stosowania diety ubogiej w tę witaminę. Wiedząc, co powoduje niedobór witaminy A w organizmie, można zmienić swoje nawyki żywieniowe.

Wtórny niedobór spowodowany bywa najczęściej zaburzeniami metabolicznymi, w wyniku których pojawia się trudność z przyswajaniem i wchłanianiem witaminy A. Dzieje się tak w przypadku:

  • mukowiscydozy,

  • celiakii,

  • po operacjach trzustki,

  • w niektórych chorobach jelit,

  • przy marskości wątroby,

  • przy zakażeniu lamblią.

Niedożywione osoby również doświadczyć dolegliwości związanych z niedoborem witaminy A.

Źródła witaminy A

Najlepszym sposobem dostarczenia witaminy A jest zadbanie o dobrą zbilansowaną dietę. Należy pamiętać, że zarówno hiperwitaminoza, jak i niedobór mogą być niebezpieczne dla organizmu. W pożywieniu witaminę A można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego. W produktach pochodzenia zwierzęcego witamina ta znajduje się w:

  • tranie,

  • wątrobie,

  • żółtkach jaj,

  • nabiale i produktach pochodzących z mleka.

Jednak warto pamiętać, aby spożywanie tych produktów ograniczyć do 2–3 razy w tygodniu. Choć nawet codzienne spożywanie jajek nie spowoduje nadmiaru witaminy D czy witaminy A, które zawierają, ale może to być zbyt ciężkostrawne dla niektórych osób. Weganie i wegetarianie, a także osoby, które unikają spożywania mięsa, witaminę A mogą znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego. Polecane są:

  • marchew,

  • szpinak, 

  • sałata, 

  • dynia,

  • brokuł, 

  • pomidor, 

  • czerwona papryka,

  • morela,

  • brzoskwinia,

  • arbuz,

  • śliwka,

  • wiśnia,

  • pomarańcze,

  • melon.

Warto włączyć je do codziennego jadłospisu, gdyż mogą również zapobiec niedoborom witaminy K. Dzienna dawka witaminy A powinna wynosić 900 mcg dla mężczyzn i 700 mcg dla kobiet. Są to dawki, które można dostarczyć wraz z pożywieniem. Wiedząc, jak uzupełnić niedobór witaminy A, o wiele łatwiej komponuje się posiłki.

Leczenie niedoboru witaminy A

W przypadku dużego niedoboru witaminy A czasem konieczna może być hospitalizacja. Bardzo istotne jest ustalenie przyczyny niskiego poziomu tej witaminy i wyeliminowanie jej. W ciężkich przypadkach podawane są wysokie dawki witaminy A w formie doustnej. W przypadku złego wchłaniania albo wymiotów może być konieczne podanie witaminy domięśniowo. W trakcie leczenia należy utrzymywać zbilansowaną dietą, najlepiej przeciwzapalną, aby poprawić stan jelit, co przekłada się na polepszenie wchłaniania składników. Podczas jedzenia nie powinno się pić kawy i mocnej herbaty, ponieważ mogą one wpływać na wchłanianie się witamin i minerałów. Warto również zjadać świeże warzywa i owoce, najlepiej sezonowe, dzięki czemu dieta będzie bardziej urozmaicona. 

W krajach europejskich niedobory witaminy A są rzadkim zjawiskiem, w przeciwieństwie do Azji, gdzie głównym składnikiem potraw jest ryż. Aby lepiej zbilansować azjatycką dietę, coraz częściej dodawany jest do niego beta-karoten.

Źródła
  1. J. Igielska-Kalwat, J. Gościańska, I. Nowak, Karotenoidy jako naturalne antyoksydanty, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, 2015, t. 69, s. 418–428.
  2. H. Marona, A. Gunia, E. Pękala, Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania, „Farmacja Polska”, 2010, t. 66(3), s. 187–192.
  3. B.M. Gruber, E.L. Anuszewska, Czy uzasadniona jest suplementacja diety beta-karotenem?, „Przewodnik Lekarski”, 2002, 5, s. 42–47.
Author 
Sylwia Brodniewska
 picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
oklady-z-zywokostu-na-stawy-ostrogi-jak-zrobic
Zdrowie
2 min.
Okłady z żywokostu - na stawy, ostrogi. Jak zrobić?
24.01.2022
jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.