account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieProfilaktyka 1 min.

Najbardziej rozpowszechnione nowotwory u kobiet i mężczyzn – poznaj przyczyny ich powstawania i objawy

Olga Dąbska28.07.2023Aktualizacja: 13.02.2024

Choroby nowotworowe to główna przyczyna zgonu wśród Polaków. Najczęściej u kobiet są to raki piersi, płuca i jelita grubego. Z kolei u mężczyzn najczęściej rozpoznawane są nowotwory płuca, gruczołu krokowego i jelita grubego. Sprawdź, jakie są przyczyny powstania tych chorób nowotworowych oraz jakie objawy mogą im towarzyszyć.


jakie-sa-przyczyny-nowotworow-jak-rozpoznac-te-najczestsze
Pixabay.com

Polecane

jak-wzmocnic-serce-domowe-sposoby
Zdrowie
1 min.
Jak wzmocnić serce po chemioterapii, przy arytmii, po zawale? Dieta, ćwiczenia, naturalne sposoby
19.05.2021
szpik-kostny-co-to-jest-jakie-pelni-funkcje
Zdrowie
2 min.
Szpik kostny - co to jest? Jakie pełni funkcje?
31.10.2021
jak-dbac-o-uklad-krwionosny-co-jest-wazne
Zdrowie
1 min.
Jak należy dbać o układ krwionośny? Zasady profilaktyki
14.05.2021
sluch-fonematyczny-co-to-jest-cwiczenia-badanie
Zdrowie
1 min.
Słuch fonematyczny - co to jest? Ćwiczenia, badanie
24.01.2022
Spis treści
  1. Najczęściej występujące choroby nowotworowe
  2. Przyczyny powstawania raka płuca
  3. Przyczyny powstawania raka jelita grubego
  4. Nowotwór piersi – jakie są jego przyczyny?
  5. Możliwe przyczyny nowotworu gruczołu krokowego

Najczęściej występujące choroby nowotworowe

Choroby nowotworowe stanowią poważny problem zdrowotny. W ostatnich latach rośnie liczba chorych na nowotwory w Polsce. Zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Onkologii w 2019 roku 1,17 mln Polaków zmagało się z nowotworami. Według statystyk European Cancer Information System (ECIS) najwięcej zachorowań u kobiet dotyczy: raka piersi (25,3%), raka płuca (11,5%), raka jelita grubego (11,0%), raka trzonu macicy (10,1%) i raka jajnika (4,8%). Z kolei u mężczyzn najwięcej nowych zachorowań było na: raka płuca (18,5%), raka prostaty (18,3%), raka jelita grubego (15,0%), raka pęcherza moczowego (8,6%) i raka żołądka (4,1%).

Zarówno w przypadku zachorowalności na nowotwory, jak i umieralności z ich powodu obserwuje się przewagę w populacji mężczyzn. Współczynnik zachorowalności w 2019 roku w przypadku mężczyzn wynosił 564 na 100 tys. osób, a u kobiet – 413. Poniżej przedstawiamy główne przyczyny powstawania najczęściej rozpoznawanych nowotworów. Z dalszej części artykułu dowiesz się również, jakie są najczęściej towarzyszące im objawy, które niestety dają o sobie znać z reguły, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.

Przyczyny powstawania raka płuca

Główną przyczyną nowotworu płuc jest palenie papierosów. W dymie tytoniowym występuje wiele szkodliwych substancji, a znaczna ich część wykazuje działanie rakotwórcze. Wymienia się wśród nich m.in.: węglowodory aromatyczne, chlorek winylu, cyjanowodór, tlenek węgla, metan, metale ciężkie. Negatywny wpływ na zdrowie ma zarówno czynne, jak i bierne palenie. Poza narażeniem na dym tytoniowy wśród przyczyn raka płuc specjaliści zwracają uwagę na:

  • czynniki genetyczne – mutacje zwiększające ryzyko zachorowania to: EGFR, BRCA2, CDKN2A, TP53,

  • obciążony wywiad rodzinny w kierunku raka płuc,

  • zanieczyszczenie powietrza,

  • nowotwory w innych częściach ciała i związane z tym ryzyko przerzutów do płuc,

  • urazy i poważne choroby płuc, w których konsekwencji dochodzi do powstawania blizn w obrębie miąższu tkanki płucnej,

  • narażenie m.in. na arsen, krzemionkę, radon, azbest, chrom, promieniowanie jonizujące, 

  • zakażenia wirusami, w tym m.in.: ludzkim wirusem brodawczaka, wirusem JC, wirusem BK, cytomegalowirusem.

Objawami, które najczęściej obserwuje się w przebiegu raka płuc, są: duszność, chrypka, przewlekły kaszel, ogólne osłabienie, ból w klatce piersiowej, dysfagia (problemy z połykaniem). Chorzy na raka płuc zmagają się nierzadko z nawracającymi infekcjami układu oddechowego. Z czasem mogą się u nich rozwinąć m.in.: zespół żyły głównej górnej, zaburzenia rytmu serca (świadczą o naciekaniu serca), zespół Hornera, objaw palców pałeczkowatych. Wraz z zaawansowaniem choroby pacjent staje się coraz słabszy, traci na masie ciała, ma coraz niższą tolerancję na wysiłek fizyczny, może wystąpić też krwioplucie. Czasem rozwijają się tzw. zespoły paraneoplastyczne, m.in.: zespół Cushinga, hiperkalcemia, nadczynność tarczycy, toczeń rumieniowaty układowy, encefalopatia.

Przyczyny powstawania raka jelita grubego

Przyczyn powstawania raka jelita grubego należy szukać przede wszystkim w środowisku. Czynnikami ryzyka rozwoju tego nowotworu są zwłaszcza:

  • dieta bogata w tłuszcze (szczególnie tłuszcze nasycone) i cukier,

  • spożywanie mięsa wysokoprzetworzonego, grillowanego lub przypalonego,

  • palenie papierosów,

  • niskie spożycie błonnika pokarmowego,

  • nadużywanie alkoholu,

  • siedzący tryb życia, 

  • otyłość brzuszna,

  • przebyta radioterapia jamy brzusznej.

Czynniki genetyczne są przyczyną 15–30% przypadków raka jelita. Wymienia się wśród nich zwłaszcza:

  • zespół Lyncha (niegdyś określany dziedzicznym rakiem jelita grubego niezwiązanym z polipowatością),

  • obciążony wywiad rodzinny w kierunku raka jelita grubego,

  • wcześniejsze zachorowanie na raka jelita grubego lub wycięcie polipów o dużym stopniu dysplazji,

  • zespół rodzinnej polipowatości gruczolakowatej,

  • choroby zapalne jelit, w tym m.in. chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Najczęstsze objawy raka jelita grubego to: ból brzucha, ciągłe parcie na stolec, ołówkowate stolce, zmiana rytmu wypróżnień, obecność krwi w stolcu, niedokrwistość. Wraz z zaawansowaniem choroby obserwuje się: spadek masy ciała, osłabienie, powiększenie obwodu brzucha, wyczuwalny przez powłoki patologiczny opór po prawej stronie brzucha.

Nowotwór piersi – jakie są jego przyczyny?

Około 10% przypadków raka piersi ma podłoże genetyczne. Obciążony wywiad rodzinny w kierunku tej choroby podnosi ryzyko jej wystąpienia w kolejnych pokoleniach. Najbardziej powszechnymi mutacjami genetycznymi związanymi z rakiem piersi są BRCA1 i BRCA2. Do przyczyn powstawania raka piersi należą dodatkowo: 

  • nadmierna masa ciała,

  • brak aktywności fizycznej,

  • nadużywanie alkoholu,

  • brak potomstwa lub urodzenie dziecka po 35. roku życia,

  • czynniki hormonalne – endogenne (zbyt wczesna miesiączka – przed 12. rokiem życia, za późna menopauza – po 55. roku życia), egzogenne (długotrwałe stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej i/lub hormonalnej terapii zastępczej),

  • nowotwory w innych częściach ciała, które dają przerzuty do piersi.

Na raka piersi w sposób szczególny narażone są kobiety po 50. roku życia, jednak nie ma pewności, że choroba ta nie rozwinie się u młodszych kobiet.

Objawami sugerującymi raka piersi są zmiany wyglądu piersi, w tym zwłaszcza:

  • wyciek z brodawki sutkowej, który może zawierać w sobie krew,

  • tzw. inwersja, czyli wciągnięcie brodawki do środka piersi,

  • ból piersi lub w okolicy piersi,

  • owrzodzenie brodawki,

  • tzw. skórka pomarańczowa (pogrubienie i stwardnienie skóry ze wciągnięciem mieszków włosowych),

  • zaczerwienienie skóry piersi, zwiększone jej napięcie,

  • występowanie twardego guzka.

Możliwe przyczyny nowotworu gruczołu krokowego

Przyczyny raka prostaty nie zostały do końca poznane. Wśród czynników ryzyka jego rozwoju wymienia się zwłaszcza: 

  • uwarunkowania genetyczne – obciążony wywiad rodzinny w kierunku raka stercza, 

  • podeszły wiek, 

  • przynależność rasową i etniczną (największe ryzyko zachorowania dotyczy osób rasy czarnej),

  • choroby przenoszone drogą płciową,

  • nadmierną masę ciała,

  • narażenie na dym tytoniowy,

  • wysoki poziom testosteronu.

Początkowo objawy raka prostaty są podobne do dolegliwości towarzyszących wzrostowi gruczołu krokowego. Wymienia się wśród nich zwłaszcza:

  • ból podczas oddawania moczu,

  • częste oddawanie moczu,

  • uczucie parcia na mocz,

  • trudności w rozpoczęciu oddawania moczu,

  • uczucie nieopróżnionego pęcherza po oddaniu moczu,

  • krwinkomocz,

  • wąski strumień moczu.

Wraz z zaawansowaniem choroby pojawiają się: ból krocza i podbrzusza, trudności z osiągnięciem wzwodu, spadek masy ciała, zatrzymanie moczu.

Źródła
  1. P. Bul, D. Kurpas, Profilaktyka nowotworów piersi i szyjki macicy u kobiet, „PU-HSP” 2015, t. 9, nr 3, s. 23–25.
  2. M. Krzakowski, J. Jassem, Nowotwory płuca i opłucnej oraz śródpiersia, „Onkologia w Praktyce Klinicznej – Edukacja” 2019, t. 5, nr 1, s. 21–53.
  3. R. Partyka, I. Łobejko, A. Uttecht-Pudełko i wsp., Rak jelita grubego – główne czynniki indukujące karcynogenezę, „Chirurgia Polska” 2010, t. 12, nr 2, s. 85–88.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
polip-hiperplastyczny-co-to-jest
Zdrowie
1 min.
Co to jest polip hiperplastyczny? Czy jest groźny?
14.03.2022
ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad
Zdrowie
1 min.
Ocet na stłuczenia - jak przygotować okład?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
jakie-sa-rodzaje-nowotworow-co-warto-wiedziec
Zdrowie
2 min.
Rodzaje nowotworów łagodnych i złośliwych
14.05.2021
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.