Dlaczego tak ważna jest profilaktyka chorób nowotworowych? Jakie badania wykonać i kiedy?

Dlaczego warto stawiać na profilaktykę?

Rokowanie w chorobach nowotworowych najczęściej zależy od stopnia jego zaawansowania u danego chorego. Jeżeli rozrost guza jest ograniczony do jednego narządu, zwykle jest szansa na całkowite wyleczenie. Jednak w miarę rozprzestrzeniania się guza do węzłów chłonnych i odległych narządów rokowanie jest coraz mniej korzystne. Z tego względu bardzo istotne jest rozpoznawanie chorób nowotworowych na jak najwcześniejszych etapach ich rozwoju.

Większość z nas nie zdaje sobie również sprawy, że wiele nowotworów początkowo nie daje objawów lub są one niespecyficzne. Z tego względu ich rozpoznanie na wczesnym etapie może być bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe – pacjenci zgłaszają się do lekarza dopiero po wystąpieniu objawów, kiedy proces nowotworowy jest już bardzo zaawansowany. Tutaj zastosowanie mają badania profilaktyczne – dzięki nim można wykryć chorobę na bardzo wczesnym etapie, dzięki czemu są znacznie większe szanse na całkowite wyleczenie.

Mammografia piersi

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Przebieg choroby jest podstępny – początkowo nie daje żadnych objawów, dlatego niekiedy jedynym sposobem na jego wykrycie jest badanie profilaktyczne – mammografia. W ramach programu profilaktycznego każda kobieta w wieku 50-69 lat może co dwa lata bezpłatnie wykonać to badanie, natomiast kobiety z grupy ryzyka powinny wykonywać badanie co 12 miesięcy. W profilaktyce raka piersi również niezwykle istotne jest regularne, comiesięczne wykonywanie samobadania piersi.

Kolonoskopia

Rak jelita grubego jest drugim co do częstości występowania nowotworem w Polsce. Jako badanie przesiewowe wykorzystywana jest kolonoskopia, która pozwala wykryć raka we wczesnym stadium zaawansowania. W ramach programu profilaktycznego kolonoskopię mogą wykonać osoby w wieku 50-65 lat, natomiast w przypadku występowania nowotworu w najbliższej rodzinie możesz się zgłosić na badanie już po ukończeniu 40 roku życia. W profilaktyce raka jelita grubego ważna jest również dieta bogata w błonnik i codzienna aktywność fizyczna.

Cytologia

Rak szyjki macicy jest częstym nowotworem, a przy odpowiedniej i regularnej profilaktyce można jemu skutecznie zapobiegać. Wykorzystuje się do tego cytologię – w ramach programu profilaktycznego może ją wykonać co 3 lata każda kobieta między 25 a 59 rokiem życia. Dzięki temu badaniu można wykryć stany przedrakowe i raka szyjki macicy we wczesnym stadium.

Inne badania profilaktyczne

W celu profilaktyki nowotworów złośliwych warto również wykonać:

• dermatoskopowe badanie skóry w profilaktyce czerniaka i innych nowotworów złośliwych;

• niskodawkową tomografię komputerową w profilaktyce raka płuc;

• test na zakażenie wirusem HBV i HCV jako profilaktyka raka wątroby;

• USG tarczycy i jamy brzusznej.

Na rozpoczęcie profilaktyki chorób nowotworowych nigdy nie jest za późno – umów się na e-wizytę i porozmawiaj z lekarzem o historii chorób nowotworowych w rodzinie, badaniach, które warto wykonać w twoim przypadku lub o dolegliwościach, które cię martwią. Możesz otrzymać skierowanie na badanie profilaktyczne bez wychodzenia z domu.

1. https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne
2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2021, wyd. 12, Kraków, 2021