Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego jest nowotworem, który występuje w okrężnicy, zgięciu esiczo-odbytniczym lub w odbytnicy. W większości przypadków wywodzi się z polipów (łagodnych gruczolaków), które uległy patologicznym przemianom. Proces przemiany może trwać nawet kilka lat.Na raka jelita grubego chorują głównie osoby po 50 roku życia. Najwięcej zachorowań obserwuje się w 6 dekadzie życia. Nieco więcej przypadków odnotowuje się u mężczyzn.

Polecamy

---

Zdrowie

Czy rak jest dziedziczny? Czy możesz być w grupie ryzyka?

Nowotwory dziedziczne są odpowiedzialne za rozwój około 1-10% wszystkich chorób nowotworowych. Osoby będące nosicielami genów związanych z dziedzicznymi nowotworami mają zwiększone ryzyko zachorowania na nie w ciągu życia w porównaniu z populacją ogólną. Dlaczego dochodzi do dziedziczenia nowotworów? Jakie są ich cechy? Dowiedz się z poniższego artykułu.

Redakcja01.12.2021

Przyczyny raka jelita grubego

Przyczyny raka jelita grubego nie zostały do końca poznane. Wyodrębniono natomiast czynniki, które sprzyjają zachorowaniu. Część z nich jest modyfikowalna. Oznacza to, że swoimi działaniami możesz zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego.

Wśród czynników ryzyka zachorowania na raka jelita grubego można wymienić:

• predyspozycje genetyczne (dziedziczne mutacje genów),

• występowanie raka jelita grubego w rodzinie,

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,

• chorobę Crohna,

• cukrzycę,

• nadciśnienie tętnicze,

• palenie tytoniu,

• niską aktywność fizyczną,

• otyłość,

• nadmierne spożywanie alkoholu.Duże znaczenie przypisuje się również odżywianiu.

Zachorowaniu na raka jelita grubego sprzyja dieta wysokokaloryczna i bogatotłuszczowa, a także mała ilość błonnika, niewiele owoców i warzyw. Niekorzystne jest także smażenie potraw.

Jakie są objawy raka jelita grubego?

Objawy raka jelita grubego zależą przede wszystkim od umiejscowienia guza oraz od stopnia zaawansowania choroby. Wiele osób przez pewien czas nie obserwuje u siebie żadnych dolegliwości. Często pierwszymi oznakami są objawy krwawienia z przewodu pokarmowego (osłabienie, krew w kale, niedokrwistość, łatwe męczenie się, stwierdzenie obecności krwi w stolcu w badaniu na krew utajoną).

Inne możliwe objawy nowotworu jelita grubego to:

• ból z prawej strony podbrzusza,

• wzdęcia,

• utrudniony pasaż mas kałowych,

• zaparcia i biegunki (często występujące naprzemiennie),

• zmiana rytmu wypróżniania,

• zmiana objętości stolca,

• uczucie niepełnego wypróżnienia,

• nudności i wymioty,

• bolesne parcie na stolec,

• ciemne zabarwienie stolca lub widoczna w nim krew,

• utrata masy ciała,

• utrata apetytu.

Zaawansowany rak jelita grubego może objawiać się dolegliwościami ze strony innych narządów (w których powstały przerzuty).

Diagnostyka raka jelita grubego

Jeżeli zaobserwujesz u siebie objawy wskazujące na raka jelita grubego, powinieneś udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Wyda on skierowanie na badania specjalistyczne, dzięki którym będzie możliwe poznanie przyczyn dolegliwości. Konieczna może być również wizyta u gastroenterologa lub onkologa.

Diagnostyka raka jelita grubego obejmuje badania:

• palcem przez odbyt - per rectum (jego negatywny wynik nie jest wskazaniem do odstąpienia od dalszych badań),

• kału na krew utajoną,

• endoskopowe (rektoskopia, kolonoskopia),

• obrazowe (np. tomografia komputerowa).

Podczas badania endoskopowego lekarz pobiera wycinki ze zmian, które są następnie poddawane dalszej ocenie histopatologicznej. Można dzięki niemu ocenić rodzaj guza, stopień zaawansowania i złośliwości.

Leczenie raka jelita grubego

Leczenie raka jelita grubego zależy od stopnia zaawansowania choroby, umiejscowienia guza oraz stanu ogólnego osoby chorej. Podstawową metodą terapii jest zabieg chirurgiczny. Polega on na wycięciu fragmentu jelita wraz z guzem. Można ponadto zastosować:

• radioterapię,

• chemioterapię,

• terapię celowaną (przeciwciała monoklonalne).

Rokowania w przypadku raka jelita grubego zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby w momencie rozpoznania. Wpływ ma także położenie guza i obecność przerzutów. Przeżycia pięcioletnie obserwuje się u ponad 40% chorych (47,6% mężczyzn, 49,1% kobiet).

Profilaktyka raka jelita grubego

Profilaktyka raka jelita grubego polega na unikaniu czynników, które mogą doprowadzić do zachorowania. Aby zachować zdrowie, powinieneś zaprzestać palenia tytoniu, dbać o prawidłową masę ciała, a także zwracać uwagę na to, co jesz. Nie możesz zapomnieć o codziennej aktywności fizycznej oraz regularnych badaniach przesiewowych (badanie kału na krew utajoną raz do roku bądź co 2 lata i kolonoskopia co 10 lat).

1. R. Zyśk, P. Wysocki, L. Wyrwicz, Rak jelita grubego - społeczne znaczenie zmian w zakresie epidemiologii i możliwości leczenia w Polsce, „Onkologia w Praktyce Klinicznej”, 2014, t. 10, nr 4, s. 212-223.
2. A. Jeziorski, Onkologia. Podręcznik dla pielęgniarek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
3. Krajowy Rejestr Nowotworów, Nowotwory Jelita Grubego http://onkologia.org.pl/nowotwory-jelita-grubego/#m (dostęp 16.02.2021).
4. J. Jassem, R. Kordek, Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Medical Press, Gdańsk 2003.
5. J. Kulbacka, J. Saczko, A. Chwiłkowska, Rak jelita grubego – charakterystyka i oporność na leczenie, „Onkologia w Praktyce klinicznej”, 2008, t. 4, nr 4, s. 135–140.