Choroby zapalne jelit a dieta

Choroby jelit a leczenie domowe

Leczenie domowe zapalenia jelita ogranicza się głównie do stosowania odpowiedniej diety, która poprawia samopoczucie, minimalizuje objawy, a nawet powoduje ich remisję. Choroby jelit to grupa schorzeń coraz częściej diagnozowana u pacjentów w każdym wieku. U podstaw ich etiologii leżą czynniki genetyczne, immunologiczne, infekcyjne (wirusowe lub bakteryjne) i też środowiskowe, a te mają największy wpływ na rozwój schorzeń. Wynika to ze zmiany stylu życia, stosowania ubogoresztkowych diet i sięgania po żywność wysokoprzetworzoną. Najczęściej diagnozowane choroby jelit to: SIBO, nieswoiste zapalenie jelit, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, mikroskopowe zapalenie jelit. Każde z tych schorzeń wymaga konsultacji u gastrologa i przeprowadzenia pełnej diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej. Choroby jelit w dużej części nie są możliwe do wyleczenia, jednak zastosowanie odpowiedniej terapii i modyfikacja sposobu żywienia może skutecznie doprowadzić do remisji choroby i wyciszenia jej objawów.

Dieta wskazana przy chorobach jelit

Nie ma jednej uniwersalnej diety dla pacjentów borykających się z chorobami jelit. Szczegółowy jadłospis powinien być indywidualnie i ściśle dopasowany do stanu zdrowia i objawów pacjenta. Bardzo ważne w przebiegu chorób jelit jest również uwzględnienie ewentualnych alergii lub nietolerancji pokarmowych. Reakcja układu pokarmowego może być zmienna na ten sam produkt, ale podany w różnych ilościach. Dlatego bardzo często stworzenie listy dozwolonych produktów zajmuje wiele czasu. Sposób żywienia powinien być skonsultowany z lekarzem, ustalony na podstawie obserwacji reakcji układu pokarmowego na dany produkt. Osoby cierpiące na choroby jelit muszą szczególnie zadbać o wysoką jakość żywienia i przestrzegać kilku najważniejszych zasad.

1. Dieta powinna być oparta na produktach lekkostrawnych, niskotłuszczowych, w większości roślinnych, a posiłki przygotowywane niedługo przed podaniem z produktów świeżych i najlepiej sezonowych.

2. Część warzyw należy spożywać bez skórki i pestek, najlepiej po krótkiej obróbce termicznej.

3. Produkty mleczne należy wybierać niskotłuszczowe i bez laktozy.

4. Zalecana jest zmiana czerwonego mięsa na drób lub cielęcinę (czerwone mięso aktywuje czynniki zapalne w jelitach).

5. Posiłki powinny być gotowane lub pieczone. Do diety należy wprowadzić duże ilości ryb.

6. Margarynę należy zamienić na masło.

7. Zalecane jest włączenie do diety tłuszczów roślinnych, zarówno do gotowania, pieczenia, jak i do doprawiania surowych dań.

8. Dieta powinna obfitować w lekkie kasze, np. jaglaną, białą gryczaną, jęczmienną, ciemny ryż.

9. Makaron pszenny i razowy warto zamienić na ryżowy lub bezglutenowy.

10. Należy pamiętać o codziennym nawadnianiu organizmu I wypijać minimum 2 litry wody.

11. Do diety warto włączyć napary ziołowe, np. rumianek.

12. Zamiast słodyczy warto sięgać po niesłodzone kisiele owocowe i galaretki.

13. Soki z kartonu należy zamienić na świeżo wyciskane lub na zblendowane warzywa i owoce.

Czego nie jeść przy chorobach jelit?

Lista produktów niezalecanych przy chorobach jelit to przede wszystkim posiłki ciężkostrawne, wysokotłuszczowe, wysokoprzetworzone, które aktywują czynniki zapalne w jelitach i sprzyjają namnażaniu szkodliwych patogenów.

W chorobach jelit należy się wystrzegać:

• nadmiaru słodyczy i wyrobów cukierniczych,

• przetworów owocowych na miodzie i cukrze,

• posiłków smażonych i mocno grillowanych,

• wyrobów z mąki razowej,

• otrębów,

• tłustego mięsa, podrobów i konserw mięsnych,

• ryb wędzonych i marynowanych mieszankami przypraw,

• gotowych sosów,

• warzyw wzdymających (czosnku, cebuli, roślin strączkowych i kapustnych),

• owoców wzdymających (śliwek, winogron, gruszek, jabłek, czereśni, brzoskwiń, mango),

• alkoholu (szczególnie słodzonych drinków),

• mocnej kawy,

• ostrych przypraw,

• musztardy, ketchupu, octu,

• kiszonek.

Osoby cierpiące z powodu chorób jelit nie powinny na własną rękę sięgać po prebiotyki i probiotyki. Ewentualną suplementację w postaci farmakologii lub produktów naturalnie fermentowanych należy wcześniej skonsultować z lekarzem.

Pozostałe wskazówki co do leczenia domowego chorób jelit

W przypadku nawrotu objawów należy przejść na dietę kleikową, pozbawioną błonnika. Taki sposób żywienia pomoże w krótkim czasie uspokoić układ pokarmowy i zahamować intensywność objawów w postaci biegunki, wymiotów, nudności, bolesnych wzdęć. Dopuszczalne jest picie niesłodzonej herbaty i wyciskanych soków z marchwi. Jadłospis należy stosować do ustąpienia ostrych dolegliwości minimum przez 3 dni. Następnie można wprowadzić do dziennego żywienia kaszę mannę, jasne pieczywo, chude mięso drobiowe, chudy nabiał, jogurty naturalne bez laktozy. Ilość błonnika nie powinna natomiast przekraczać 10 g dziennie. Ten sposób żywienia należy kontynuować do złagodzenia objawów, a następnie stopniowo powracać do własnej diety. Należy pamiętać, by posiłki spożywać o regularnych porach dnia. Ich objętość powinna być umiarkowana i nie obciążać układu pokarmowego. Diety przy chorobach jelit w dłuższej perspektywie mogą być groźne dla zdrowia, gdyż ich skład często jest ubogi w wartościowe składniki odżywcze. Aby zapobiec powikłaniom, sposób żywienia powinien być co jakiś czas modyfikowany tak, by uzupełniać niedobory pokarmowe. U niektórych pacjentów, konieczna może być suplementacja witaminami.

1. M. Turkot, J. Sobocki, Wyniki zastosowania domowego żywienia pozajelitowego u pacjentów z ciężkimi postaciami chorób zapalnych jelit – alternatywa dla leczenia operacyjnego chorych wyniszczonych, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2017, t. 89, nr 5, s. 23–28.