Artroskopia kolana – na czym polega i jak się do niej przygotować?

Co to jest artroskopia kolana?

Artroskopia kolana zwana jest również wziernikowaniem ze względu na charakterystyczny przebieg. Stanowi jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych. Jej istotą jest wprowadzenie do wnętrza stawu układu optycznego oraz narzędzi w celu dokonania faktycznej, naocznej oceny kondycji struktur stawu, czyli elementów jego budowy. Zabieg ma nie tylko diagnostyczny charakter, ale także umożliwia przeprowadzenie operacji naprawczych uszkodzonych bądź nieprawidłowo funkcjonujących tkanek kolana. Nierzadko podczas artroskopii kolana wykonuje się obie procedury, czyli oględziny, a następnie chirurgiczne leczenie.

Artroskopia kolana stanowi sposób na odbudowę chrząstki stawowej, torebki stawowej, łąkotki, ścięgien. Dzieje się to na przykład poprzez repozycję uszkodzonych tkanek czy ewakuację ciał obcych, struktur objętych stanem zapalnym i zmianami zwyrodnieniowymi.

Artroskopia kolana może mieć powikłania

Artroskopia jest mało inwazyjnym zabiegiem, dzięki czemu ryzyko powikłań jest ograniczone. Niewielkie tzw. pole operacyjne minimalizuje dolegliwości powszechnie związane z operacją, takie jak opuchnięte kolano i ból stawu oraz trudności z chodzeniem.

Artroskopia kolana nie wymaga długiej rekonwalescencji i rehabilitacji. Usprawnianie trwa krócej niż po inwazyjnym zabiegu, a blizny powstałe po zamknięciu tzw. portali, czyli nacięć skórnych, przez które lekarz wprowadza do wnętrza stawu kamery i narzędzia, są niewielkie. Odpowiednio pielęgnowane stają się niemal niewidoczne.

Za sprawą zamkniętego charakteru operacji okres pobytu w szpitalu jest krótszy. To z kolei korzystnie wpływa na komfort psychiczny chorej osoby. Możliwość szybkiego powrotu do domu poprawia samopoczucie.

Mimo że ryzyko powikłań po artroskopii jest nieduże, bo szacowane na mniej niż 0,5% [1], to kłopoty, jakie mogą powstać po zabiegu, obejmują m.in.:

• krwiaki i wysięki wewnątrzstawowe,

• infekcje rany pooperacyjnej i trudności z gojeniem,

• reakcje związane z nadwrażliwością na obecność implantów czy zastosowanych narzędzi operacyjnych,

• uszkodzenie nerwów, łąkotki i innych struktur stawu, strzelanie w stawie,

• ograniczenie ruchomości kolana,

• zakrzepicę żylną, zatorowość płucną.

Jak wygląda artroskopia?

Poprzez wykonanie portali skórnych po obu stronach stawu (dojść o wielkości 0,5 cm [1]) lekarz wprowadza do wnętrza kolana narzędzia za pomocą wziernika, czyli endoskopu. Endoskop stanowi przewód kształtem przypominający rurkę, która na końcu ma własne źródło światła, ułatwiające obserwację wnętrza kolana. Za sprawą specjalnej konstrukcji endoskop umożliwia sprawne i bezpieczne wprowadzenie do stawu np. tzw. haczyków, służących do przesuwania struktur stawu, tym samym pozwala na dotarcie w trudniej dostępne miejsca operowanego obszaru.

W endoskopie zainstalowany jest system umożliwiający obserwację i prowadzenie zamkniętej operacji, na który składa się układ soczewek lub światłowodów i aparatu (jak w przypadku fiberoskopu). Obraz z kamer przekazywany jest do monitora zewnętrznego, znajdującego się na sali operacyjnej, na którym lekarz może oglądać okolicę zabiegową. Również inni asystujący mu medycy mają możliwość obserwacji postępu zabiegu.

Artroskopię kolana przeprowadza się w odpowiedniej pozycji. Kończynę dolną lekarz ustawia tak, aby kolano było zgięte pod właściwym kątem. Najczęściej wynosi on 90 stopni. Podudzie luźno opada. Takie ustawienie nogi pozwala lekarzowi na uzyskanie swobodnego i o dużym zasięgu dostępu do wnętrza stawu. Personel medyczny zakłada opaskę uciskową na nogę, ograniczając dopływ krwi do operowanej okolicy, a następnie wypełnia staw płynem, dzięki któremu obraz z kamery jest czysty i wyraźny.

Po zabiegu w stawie lekarz umieszcza prewencyjnie dren, a miejsce operowane zaszywa pojedynczymi szwami. Na koniec ranę zabezpiecza jałowym opatrunkiem.

Ile trwa artroskopia kolana?

Artroskopia kolana jest złożonym zabiegiem mimo mało inwazyjnego charakteru. Czas jej trwania uwarunkowany jest jednak przede wszystkim tym, czy ma to być operacja diagnostyczna, lecznicza czy łączona. Istotny wpływ ma także cel zabiegu. Jeśli operacja przebiega prawidłowo i nie pojawią się niespodziewane komplikacje, może zająć do kilkudziesięciu minut.

Zakończona artroskopia kolana nie oznacza zakończenia procesu leczenia stawu. Po operacji wskazana jest rehabilitacja. Kiedy można chodzić po artroskopii? Treningi lokomocji rozpoczyna się na już na drugi dzień, jeśli nie ma ku temu medycznych przeszkód. W międzyczasie prowadzone są odpowiednie ćwiczenia na kolana. Początkowo są one mało forsujące i obejmują także kończynę nieoperowaną, ćwiczenia oddechowe oraz aktywizację górnych partii ciała. Z czasem zwiększa się wysiłek operowanego kolana i odrzuca kule.

Artroskopia kolana a znieczulenie

Artroskopia kolana może przebiegać w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Zdarza się też, że pod koniec zabiegu lekarz podaje dodatkowo środki przedłużające efekt zniesienia bólu na kilka godzin po operacji. Zasięg znieczulenia lekarz dobiera indywidualnie na podstawie skali zabiegu.

Jak się przygotować do artroskopii?

Aby artroskopia przebiegła sprawnie, a po jej zakończeniu można było szybko wrócić do formy, należy odpowiednio się przygotować. Etap szykowania się do operacji może obejmować m.in.:

• wizytę u stomatologa i laryngologa (u pań dodatkowo u ginekologa) w celu wykluczenia obecności infekcji mogących wpływać na powikłania zabiegu,

• opinię lekarza prowadzącego w sytuacji, kiedy występują u Ciebie inne schorzenia, np. kardiologiczne,

• konsultacje fizjoterapeutyczne, dzięki którym przygotujesz struktury kolana do zabiegu poprzez np. wzmacniające i rozciągające ćwiczenia, ale też przygotujesz się na rehabilitację pozabiegową, np. do chodzenia o kuli czy noszenia ortezy,

• zabranie ze sobą przyjmowanych leków, w tym maści na bolące kolana.

Jeśli masz pytania lub obawy związane z artroskopią kolana, możesz skonsultować się z ortopedą. Specjalista odpowie na Twoje pytania.