account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
OdżywianieDiety 1 min.

Nadmiar cynku – jak bardzo szkodzi? Skutki uboczne i objawy przedawkowania

Emilia Kruszewska18.02.2023Aktualizacja: 18.02.2023

Cynk jest pierwiastkiem niezbędnym do życia. W nadmiarze może jednak poważnie szkodzić i prowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób. Dzienne zapotrzebowanie na cynk pokrywa pełnowartościowa dieta. Jakie są normy spożycia cynku? Poznaj objawy nadmiaru cynku w organizmie.


nadmiar-cynku-objawy-skutki-uboczne
pixabay.com

Polecane

jakie-sa-efekty-spozywania-regularnych-posilkow
Odżywianie
1 min.
Poznaj efekty regularnego spożywania posiłków
25.05.2022
dieta-bez-weglowodanow-co-jesc-jakie-sa-zasady
Odżywianie
1 min.
Dieta bez węglowodanów - co jeść? Jakie są zasady?
29.10.2021
plan-zywieniowy-bez-glutenu-i-nabialu-pobierz-darmowy-ebook
Odżywianie
1 min.
Plan żywieniowy bez glutenu i nabiału – ciesz się zdrowiem i piękną sylwetką
09.06.2022
dieta-na-wrzody-zoladkowe-co-mozna-jesc
Odżywianie
1 min.
Poznaj zasady diety na wrzody żołądka. Co można jeść, a czego należy unikać?
10.05.2022
Spis treści
  1. Cynk – jakie ma znaczenie dla zdrowia? 
  2. Zapotrzebowanie na cynk
  3. Objawy nadmiaru cynku 
  4. Skutki uboczne przedawkowania cynku 

Cynk – jakie ma znaczenie dla zdrowia? 

Cynk jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest częścią składową odporności, bierze udział w procesach metabolicznych, jest ważnym składnikiem budulcowym białek i układu nerwowego. Wchodzi w skład płynu mózgowo-rdzeniowego i stymuluje pracę mózgu, w tym odpowiada za zachodzące w nim procesy emocjonalne. Cynk jest modulatorem centralnego układu nerwowego, dlatego działa m.in. przeciwdepresyjnie. We krwi pierwiastek reguluje poziom ciśnienia tętniczego, stabilizując pracę całego układu krwionośnego. Cynk oddziałuje również na układ rozrodczy, szczególnie męski, gdzie uszczelnia błony komórkowe plemników.

Ponadto bierze udział w przetwarzaniu chromatyny, czyli w procesach zachodzących w jądrach komórkowych, odpowiedzialnych m.in. za płodność. Poprzez wiązanie białek DNA chroni przed uszkodzeniem ich struktury, zmniejszając ryzyko rozwoju nowotworów. Właściwy poziom cynku we krwi jest również niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry i błon śluzowych. Cynk jest bezwzględnie potrzebny dla organizmu już na etapie życia płodowego. Niedobór tego pierwiastka w diecie matki może prowadzić do rozwoju wad układu nerwowego dziecka, zmian hormonalnych, np. osłabiać odporność, wzrost i rozwój psychomotoryczny płodu. Ponadto niedobór cynku w organizmie dziecka zwiększa ryzyko zachorowania na zapalenie płuc i oskrzeli. Jony cynku są również niezbędne do stabilizowania poziomu glukozy i biosyntezy insuliny. 

Zapotrzebowanie na cynk

Przyswajalność pierwiastka zależy od zawartości w diecie witaminy A, błonnika pokarmowego i fitynianów. Najkorzystniejsze działanie dla wchłanialności cynku ma połączenie diety roślinnej z białkiem pochodzenia zwierzęcego. Proces wchłaniania cynku przebiega w jelicie cienkim, grubym i żołądku. Organizm magazynuje cynk w ilości do 2,5 g, rozmieszczając go w różnych tkankach, np. w mięśniach znajduje się 50% cynku, a w tkance kostnej do 30%. 

Według wytycznych WHO dzienna norma spożycia cynku wynosi:

  • niemowlęta do 1. roku życia – 5 mg;

  • dzieci do 9. roku życia – 10 mg; 

  • dziewczęta i dorosłe kobiety – 10–13 mg; 

  • chłopcy i mężczyźni – 14–16 mg; 

  • kobiety w ciąży – 12–16 mg; 

  • karmiące mamy – 16–21 mg.

Źródłem cynku są produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Największą ilość pierwiastka znajdziemy m.in. w: ostrygach, rybach, wątrobie wieprzowej, białej fasoli, mące żytniej i razowej, drożdżach, serach żółtych i pełnotłustych, surowej szynce wieprzowej, jajkach i ryżu. Cynk znajdziemy również w orzechach

Objawy nadmiaru cynku 

Pełnowartościowa dieta uwzględniająca produkty bogate w cynk pokrywa dzienne zapotrzebowanie na pierwiastek. Dodatkowa suplementacja powinna być stosowana tylko ze względów zdrowotnych w przebiegu niektórych chorób, a także w przypadku, kiedy na skutek działania konkretnych czynników istnieje ryzyko niedoboru tego pierwiastka. 

Objawy nadmiaru cynku w organizmie:

  • wymioty i nudności; 

  • osłabienie; 

  • niedokrwistość syderoblastyczna;

  • bóle brzucha;

  • bóle głowy;

  • biegunka; 

  • brak apetytu.

Stosowanie suplementacji wraz z pełnowartościową dietą zwiększa ryzyko przedawkowania cynku. Do innych czynników powodujących nadmiar tego pierwiastka w organizmie zaliczymy m.in. spożywanie warzyw pryskanych nawozami cynkowymi lub sadzonymi na obszarze w pobliżu dużych miast i zakładów hutniczych. Ponadto na przedawkowanie cynku są narażone osoby pracujące przy produkcji świec dymnych czy stopów metali, a także przechowujące żywność w naczyniach cynkowych.

Skutki uboczne przedawkowania cynku 

Długotrwały nadmiar cynku w organizmie jest jedną z przyczyn chorób nowotworowych. Bezpodstawna suplementacja pierwiastka zaburza wchłanianie miedzi i żelaza, a także prowadzi do wystąpienia objawów ich niedoboru. Bardzo poważnym objawem zatrucia cynkiem jest gorączka cynkowa nazywana potocznie gorączką metalowców lub odlewników. Jest to stan chorobowy objawiający się wysoką gorączką, która przebiega wraz z dreszczami, nudnościami, silnymi bólami mięśni. Charakterystyczne dla gorączki cynkowej są: płytki oddech, kaszel i duszność. Chory odczuwa metaliczny posmak w ustach. W badaniu krwi stwierdzana jest wysoka leukocytoza. Objawy zatrucia pojawiają się do kilku godzin po ekspozycji na opary cynku.

Cynk jest jednym z najważniejszych pierwiastków niezbędnych do funkcjonowania organizmu, jednak w nadmiarze poważnie szkodzi zdrowiu. Ewentualną konieczność suplementacji pierwiastka powinny poprzedzać badania krwi z oznaczeniem stężenia cynku. Uzupełnienie diety w cynk powinno odbywać się tylko pod kontrolą lekarza i tylko przez określony czas. Suplementy diety w postaci witamin i mikroelementów dostarczających cynk, nie mogą być podstawą diety.

Źródła
  1. M. Szcześniak i in., Cynk – pierwiastek zdrowia, „Farmakologia Polska” 2014, 70(7), s. 363–366.
  2. I. Koźlicka, J. Przysławski, Wpływ cynku na występowanie i przebieg procesów chorobowych u osób dorosłych, „Roczniki PZH 2007, 58(3), s. 557–562.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

zupa-lekkostrawna-z-czego-ja-ugotowac
Odżywianie
2 min.
Zupa lekkostrawna – z czego ją ugotować? | Welbi
19.05.2021
ile-bialka-ma-jajko-co-warto-wiedziec
Odżywianie
1 min.
Czy jajka zawierają dużą ilość białka?
19.05.2021
zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii
Odżywianie
2 min.
Żółtko kurze – co warto o nim wiedzieć?
19.05.2021
physalis-miechunka-co-to-jest-jak-jesc
Odżywianie
1 min.
Physalis (miechunka) - co to jest? Jak jeść?
24.01.2022
Popularne w kategorii Odżywianie
jakie-owoce-mozna-jesc-przy-cukrzycy
Odżywianie
1 min.
Naturalna słodycz dla diabetyka – jakie owoce można jeść przy cukrzycy?
09.05.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.