Porażenie piorunem – objawy, pierwsza pomoc

Piorun – w jaki sposób zagraża zdrowiu?

Piorun to zjawisko atmosferyczne, które towarzyszy burzom. Najczęściej przybiera charakterystyczną, rozgałęzioną postać, ale czasem pozostaje linią prostą. Najczęściej towarzyszą mu grzmoty oraz zjawiska świetlne zwane błyskawicami. W meteorologii określa się go jako naturalne wyładowanie elektrostatyczne o bardzo dużej sile. Natężenie prądu elektrycznego, który przepływa przez piorun, może wynosić od 10 000 do 200 000 A (amperów). 

W czasie uderzenia pioruna dochodzi do uwolnienia ogromnej energii, która jest rozpraszana przede wszystkim w postaci ciepła, ale także błysków i grzmotów słyszalnych w promieniu ok. 20 km od głównego ogniska burzy. Jednak część energii zostaje rozładowania w punkcie uderzenia i może spowodować bardzo duże szkody – dowodem tego są np. połamane drzewa, uszkodzone linie elektryczne czy spalone domy – lub ogromny uszczerbek na zdrowiu, jeśli w polu rażenia znajdzie się człowiek.

Piorun może uderzyć w człowieka na różne sposoby – trafia w niego bezpośrednio lub uderza w ziemię tuż obok niego. Poważne konsekwencje zdrowotne ma także wyładowanie iskrowe lub działanie fali uderzeniowej. 

Porażenie piorunem – jak często do niego dochodzi?

Statystyki pokazują, że w ciągu roku ok. 24 tys. światowej populacji ginie od uderzenia pioruna, a prawie 250 tys. doświadcza skutków porażenia. W Polsce notuje się od kilkunastu do kilkudziesięciu śmiertelnych ofiar rocznie – najczęściej są to osoby, które wybrały się w wysokie góry mimo niekorzystnych prognoz pogody lub postanowiły przeczekać burzę pod samotnym, wysokim drzewem. Znacznie rzadziej – choć oczywiście nie należy tego wykluczać – dochodzi do uderzenia pioruna na zbiorniku wodnym lub w dużym mieście. 

Objawy porażenia piorunem

Porażenie piorunem może okazać się śmiertelne. Przyczyną śmierci są zazwyczaj obrażenia wynikające z rozległych oparzeń lub zawał serca. Do najczęstszych objawów porażenia piorunem należą:

• oparzenia – mogą być bardzo rozległe lub obejmować tylko określoną powierzchnię ciała. Aby doszło do poparzenia, wystarczy nawet chwilowy kontakt z piorunem, którego temperatura sięga ok. 8000℃.

• uszkodzenie układu nerwowego i związany z nim paraliż kończyn;

• złamania – siła uderzenia pioruna jest tak ogromna, że w wyniku np. działania fali uderzeniowej może dojść do groźnego upadku i licznych złamań kości;

• zaburzenia pracy serca – w tym zawał serca lub zatrzymanie akcji serca;

• zaburzenia widzenia i słuchu;

• apatia lub nadpobudliwość;

• drgawki i przyspieszone bicie serca;

• utrata przytomności.

• Sprawdź, jakie są stopnie oparzeń i na czym polega pierwsza pomoc, dowiedz się też, jakie są rodzaje złamań i jak objawia się każde z nich, żeby udzielić pomocy poszkodowanemu.

Jeśli znalazłaś/znalazłeś się w polu rażenia pioruna i obserwujesz u siebie nawet pozornie niegroźne objawy, zgłoś się do lekarza.

Porażenie piorunem – pierwsza pomoc

Jeśli w Twoim otoczeniu znajdzie się osoba, która została porażona piorunem:

• zadzwoń po karetkę lub zleć to zadanie innej osobie, która znajduje się w Twoim otoczeniu;

• upewnij się, czy miejsce, w którym przebywa poszkodowany, jest bezpieczne. Jeśli poszkodowany może być narażony na ponowne uderzenie pioruna, bardzo ostrożnie przenieś go w inne miejsce;

• sprawdź, czy ofiara jest przytomna i czy oddycha;

• jeśli nie oddycha, rozpocznij standardowe czynności resuscytacyjne – 30 uciśnięć klatki piersiowej na przemian z 2 wdechami; u małych dzieci wykonuj 15 uciśnięć i 2 wdechy – i kontynuuj je do momentu przyjazdu pogotowia ratunkowego lub pojawienia się śmigłowca (jeśli wypadek miał miejsce w górach);

• ułóż ją w pozycji bocznej bezpiecznej, aby uniknąć zakrztuszenia i mimowolnej zmiany pozycji (jeśli oddycha).

Jeżeli na ciele ofiary porażenia piorunem dostrzegasz oparzenia, polewaj je chłodną wodą lub nałóż na oparzone miejsca środek łagodzący. Zdezynfekuj i opatrz otwarte rany, jeśli masz przy sobie apteczkę.

Możliwe powikłania po porażeniu piorunem

Osoby, które doświadczyły porażenia piorunem, są narażone na szereg konsekwencji zdrowotnych. Wśród nich są m.in. upośledzenie nerek, choroby serca, a czasem także różne stopnie i rodzaje niedosłuchu. Porażenie piorunem nierzadko pozostawia również blizny po oparzeniu, które stają się defektem estetycznym, zwłaszcza gdy znajdują się w widocznym miejscu. 

Po porażeniu piorunem trzeba ściśle stosować się do zaleceń lekarza i zwracać uwagę na niepokojące objawy, które mogą świadczyć o powikłaniach.