Shin splints, czyli ból piszczeli. Przyczyny i leczenie problemu

Przyczyny bólu piszczeli

Ból piszczeli powstaje w wyniku mikrourazów w obrębie podudzia. Część przylegająca do kości jest silnie unerwiona i unaczyniona, dlatego najmniejszy uraz czy nawet przeciążenie skutkuje dotkliwym bólem. Przyczyny tego stanu są różne i zależą również od lokalizacji urazu.

Czynniki powodujące ból piszczeli to m.in.:

• pomijanie rozgrzewki przed treningiem siłowym i biegowym lub pomijanie rozciągania i rolowania po ćwiczeniach, co sprzyja skróceniu mięśnia brzuchatego łydki. Konsekwencje są rozległe, gdyż nie tylko przyczyniają się do dolegliwości bólowych, ale też powodują zaburzenia biomechaniki stopy i przeciążania części przedniej;

• bagatelizowanie bólu i kontynuowanie treningu z kontuzją, co sprzyja powstawaniu poważnych urazów i rozwojowi stanów zapalnych mięśni okalających kość piszczelową. Stany zapalne mogą ujawniać się również poprzez miejscowe zgrubienia na długości kości piszczelowej;

• brak uwzględnienia w planie treningowym czasu na regenerację;

• zbyt duże obciążenia w treningu siłowym, niewspółmierne do przygotowania;

• zużyte lub niewłaściwie dobrane obuwie, wymuszające niezgodny z prawidłową motoryką ciała chód;

• długotrwała praca siedząca;

• brak aktywności fizycznej;

• chodzenie na wysokich obcasach;

• wielogodzinna praca stojąca;

• ucisk krążka międzykręgowego na nerwy korzeniowe;

• zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa;

• niewydolność żylna.

Trwający wiele dni i narastający ból piszczeli może być skutkiem stłuczenia, a nawet pęknięcia kości piszczelowej. Do urazu najczęściej dochodzi na skutek upadku lub silnego uderzenia. Na złamanie narażone są również osoby uprawiające jazdę na nartach. Powstanie urazu w pierwszych dniach umożliwia chodzenie, co nie skłania do szybkiej wizyty u specjalisty. Po kilku dniach oprócz dolegliwości bólowych pojawiają się miejscowy obrzęk i krwiak. U osób uprawiających sporty angażujące dolne kończyny lub prowadzących długotrwałe i ciężkie treningi dochodzi do mikropęknięć kości piszczelowej, które z czasem objawiają się bólem.

Jak objawia się ból piszczeli?

Ból piszczeli jest ostry i nierzadko promieniujący. Dolegliwość skupia się w przedniej części podudzia, powodując miejscową tkliwość. W zależności od intensywności ruchu ból może się nasilać. W przypadku dużych obciążeń trwa również w spoczynku. Czy ból piszczeli rzeczywiście umiejscawia się w kości? Dolegliwość potocznie nazywana shin splints obejmuje tkanki miękkie, zlokalizowane obok kości piszczelowej.

Leczenie bolących piszczeli

W przypadku drobnych urazów zaleca się stosowanie maści o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Ulgę w bólu dadzą zimne okłady. Osobom aktywnym zaleca się odpoczynek od treningu lub wykonywanie ćwiczeń rehabilitacyjnych, np. kinezyterapię, czyli leczenie ruchem. Jeśli ból piszczeli powstaje w wyniku siedzącego trybu życia, wskazany jest umiarkowany ruch o średnim stopniu intensywności, np. marsz lub jazda na rowerze. W przypadku dolegliwości bólowych utrzymujących się kilka dni niezbędna jest konsultacja u lekarza ortopedy lub reumatologa. Pomocne w korekcji wad postawy i patologii biomechaniki ruchu są wkładki ortopedyczne.

Ból piszczeli u biegaczy - przyczyny i profilaktyka

Ból piszczeli jest jedną z najczęściej występujących kontuzji u biegaczy zarówno początkujących, jak i doświadczonych. Shin splints ujawnia się dyskomfortem powysiłkowym w okolicy podudzia. W zaawansowanej formie dolegliwość może pojawiać się również w trakcie biegu. Odczuwalny ból ma charakter ostry i promieniujący. Dodatkowo miejsce bólu jest wrażliwe na dotyk. Wśród przyczyn shin splints u biegaczy wskazuje się m.in. na:

• długi trening na bardzo twardym podłożu;

• zbyt słabą amortyzację butów;

• niepoprawną biomechanikę ruchu stóp i stawów biodrowych;

• słabość kośćca i mięśni;

• wady postawy.

W przypadku pojawienia się dolegliwości bólowych zaleca się odpoczynek i modyfikację planu treningowego (w tym uwzględnienie rozgrzewki i rozciągania po treningu). W pierwszej kolejności upewnij się, czy buty, w których biegasz, nadal mają amortyzację. Obuwie biegowe w zależności od modelu i podłoża, na którym trenujesz, powinno być wymieniane średnio co 400-800 km. Dobrym pomysłem jest konsultacja ze specjalistą biomechaniki ruchu w zakresie poprawności motoryki ciała i korekty nabytych wzorców ruchowych. W przypadku stwierdzenia problemów np. z pracą stawów biodrowych leczenie opiera się na używaniu wkładek ortopedycznych i ćwiczeniach rehabilitacyjnych. Korekta wzorców ruchowych przynosi najlepsze efekty w poprawie jakości biegu i niwelowaniu dolegliwości bólowych. Jako uzupełnienie zaleca się stosowanie terapii manualnej. Kluczowe w diagnostyce jest również wykluczenie powstania stanów zapalnych w okolicy kości piszczelowej. W razie wyniku dodatniego niezbędne jest zawieszenie aktywności na czas leczenia i stosowanie środków przeciwzapalnych.

1. M.D. Miller, S.R. Thompson, Ortopedia, t. 1-2, Edra Urban & Partner, 2020.
2. A. Coote, P. Haslam, T. Gaździk, Ortopedia i reumatologia Crash Course, Edra Urban & Partner, 2015.