Triage – co to takiego? Jakie znaczenie ma segregacja w medycynie ratunkowej?

Co to jest triage?

Triage (fr. ‘segregacja’ lub ‘sortowanie’) to procedura, która pozwala na ustalenie kolejności udzielania pomocy pacjentom w sytuacjach nagłych. Określa, które osoby wymagają natychmiastowej interwencji oraz w jakiej kolejności inni pacjenci powinni być obsługiwani. Celem takiego działania jest dążenie do optymalnego wykorzystania zasobów medycznych w warunkach ograniczonych.

Historia triage sięga czasów wojny. Pierwsze zapisy o zastosowaniu segregacji pacjentów pochodzą z bitwy pod Waterloo w 1815 roku. Wówczas to baron Dominique Jean Larrey, lekarz wojska napoleońskiego, wprowadził system triage, aby leczyć rannych żołnierzy w odpowiedniej kolejności. Larrey podzielił rannych na trzy grupy: tych, którzy są w stanie przemieszczać się; tych, którzy wymagają pomocy w przemieszczaniu się oraz tych, którzy są niezdolni do ruchu.

Jakie są zasady triage?

Procedura triage opiera się na kilku podstawowych zasadach, które pomagają personelowi medycznemu w przypisaniu odpowiedniego priorytetu pacjentom. Oto niektóre z tych zasad:

• priorytetyzacja – pacjenci są oceniani na podstawie stopnia ich urazów lub chorób i przypisywani są do jednej z kilku kategorii;

• szybkość – ocena stanu zdrowia pacjenta powinna być wykonana jak najszybciej, aby zapewnić natychmiastową opiekę medyczną tym, którzy jej najbardziej potrzebują.

• obiektywizm – decyzje dotyczące triage powinny być oparte na obiektywnych kryteriach, takich jak stopień obrażeń, objawy i wskaźniki życiowe pacjenta.

• kontynuacja oceny – pacjenci są oceniani na bieżąco, aby monitorować ich stan i zmienić priorytetyzację w razie potrzeby.

Aby lepiej zrozumieć, jak działa triage w praktyce, przyjrzyjmy się przykładowej sytuacji: Wyobraź sobie, że doszło do wypadku samochodowego, w którym ucierpiało kilka osób. Personel medyczny – który też ma przecież ograniczone zasoby ludzkie i sprzętowe – musi w pierwszej kolejności ocenić pacjentów i ustalić kolejność, w jakiej będzie udzielana pomoc. Na podstawie stopnia urazów i objawów pacjentów, medycy zastosują procedurę triage, aby  ratować tych, którzy wymagają pilnej pomocy i zapewnić najlepszą opiekę medyczną pozostałym poszkodowanym.

Procedura triage w szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR) – kolory

W szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) triage odgrywa szczególnie ważną rolę w zarządzaniu pacjentami. Na podstawie objawów i potrzeb pacjenci przypisywani są do grup oznaczonych kolorami.

Kategoria 1 – kolor czerwony: Pacjenci wymagający natychmiastowej interwencji medycznej, która powinna nastąpić w ciągu godziny od chwili wypadku. Osoby poszkodowane mogą być nieprzytomne, oddychać samodzielnie lub dopiero po udrożnieniu dróg oddechowych. Są to najczęściej osoby z objawami wstrząsu, zaburzeniami świadomości, silnymi krwawieniami czy oparzeniami II lub III stopnia.

Kategoria 2 – kolor pomarańczowy: Pacjenci, którym grozi pogorszenie się stanu zdrowia.

Kategoria 3 – kolor żółty: Pacjenci, którzy wymagają opieki medycznej, ale nie zagraża im bezpośrednie zagrożenie życia. Ich parametry życiowe są w normie, która pozwala na rozpoczęcie leczenia ok. 24 godziny od wypadku.

Kategoria 4 – kolor zielony: Pacjenci z niepilnymi schorzeniami, którzy wymagają wstępnej oceny. Są to osoby, które poruszają się o własnych siłach i nie wymagają hospitalizacji. Ich schorzenia mogą wymagać leczenia domowego lub terapii systemowej.

Kategoria 5 – kolor niebieski: Pacjenci z małymi obrażeniami lub bezobjawowi.

Kategoria 6 – kolor czarny: W tej grupie znajdują się osoby, których prawdopodobnie nie da się uratować. Są to pacjenci nieprzytomni, którzy nie oddychają mimo prawidłowego podjęcia czynności resuscytacyjnych.

• Sprawdź też, jaka jest prawidłowa temperatura ciała człowieka.

Triage w przypadku dzieci

Dzieci różnią się od dorosłych pod względem anatomii, fizjologii i sposobu wyrażania objawów. Dlatego też procedura triage dla dzieci musi uwzględniać te różnice. Istnieją specjalne narzędzia i skale oceny, które pomagają personelowi medycznemu w ocenie stanu zdrowia dziecka i przypisaniu odpowiedniego priorytetu.

Korzyści triage w medycynie ratunkowej

Procedura triage przynosi wiele korzyści w kontekście medycyny ratunkowej. Przede wszystkim wymaga skoncentrowania się na pacjentach, którzy wymagają najpilniejszej opieki, więc optymalizuje wykorzystanie dostępnych zasobów medycznych. Dzięki tej procedurze pacjenci o najwyższym priorytecie otrzymują natychmiastową opiekę medyczną, co może znacznie wpływać na ich szanse przeżycia. Dzięki odpowiedniej priorytetyzacji triage zwiększa odsetek osób, które mogą przeżyć w sytuacjach awaryjnych takich jak wypadki drogowe czy katastrofy.

Rola personelu medycznego w triage

Personel medyczny odgrywa kluczową rolę w procesie triage. Oceną zdrowia pacjentów i przypisywaniem odpowiednich priorytetów zajmują się lekarze, pielęgniarki i ratownicy medyczni. Osoby te muszą być doskonale przeszkolone w teorii i praktyce triage, aby podejmować trafne decyzje w sytuacjach awaryjnych. Do tego potrzebna jest nie tylko odpowiednia wiedza, ale również odporność psychiczna i odporność na stres.

Współczesna technologia dostarcza również narzędzi wspomagających dla procedury triage. Są to różnego rodzaju aplikacje mobilne, systemy informatyczne, skanery medyczne i inne narzędzia, które pomagają w szybkiej i dokładnej ocenie pacjentów oraz przypisaniu im odpowiedniego priorytetu.

Jeśli jesteś świadkiem wypadku i zamierzasz udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym, też najpierw oceń sytuację, zanim przystąpisz do działania.