Warzywa psiankowate – czym się charakteryzują i czy wpływają na choroby autoimmunologiczne?
Warzywa psiankowate są bardzo popularne. Znajdziesz je w niemal każdym sklepie czy ogrodzie. Najpowszechniejszymi z nich są ziemniak, pomidor i papryka. Cała grupa tych warzyw może działać szkodliwie na osoby zmagające się z chorobami autoimmunologicznymi. Przyczyną jest obecność w nich lektyn, glikoalkaloidów, a także kalcytriolu.
Warzywa psiankowate – charakterystyka
Do grupy warzyw psiankowatych należy około 2500 gatunków roślin. Można spotkać je praktycznie na każdym polskim stole i w każdym sklepie. Do najpopularniejszych z nich należą: bakłażan, papryka, ziemniak, pomidor. W swoim składzie mają wiele cennych witamin i minerałów, a także substancji korzystnych dla zdrowia.
Osoby mające choroby autoimmunologiczne, tarczycy, stawów powinny unikać spożywania warzyw psiankowatych lub przedyskutować ich spożywanie ze swoim lekarzem.
Może zainteresuje Cię artykuł: Dieta na stawy – co jeść, aby je wzmocnić?
W warzywach psiankowatych występują alkaloidy. Są to związki azotowe, które oddziałują na organizm człowieka. Możemy wyróżnić: glikoalkaloidy, lektyny i kalcytriol. To one odpowiadają za szkodliwe działanie roślin psiankowatych dla niektórych osób.
Glikoalkaloidy to substancje wytwarzane przez rośliny do odstraszania owadów i zwierząt. Są uważane za naturalne pestycydy. Należą do nich: solanina, tomatyna i kapsaicyna. Solaninę i tomatynę znajdziesz przede wszystkim w ziemniakach i zielonych częściach roślin, a także w niedojrzałych pomidorach czy zieleniejących i kiełkujących ziemniakach. Spożycie solaniny i tomatyny może zakończyć się problemami związanymi z układem pokarmowym. Podrażniają one bowiem błony śluzowe.
Kapsaicyna jest zawarta w papryce (najwięcej w ostrych odmianach, jak chili czy habanero, a niektóre papryki są pozbawione kapsaicyny). Oddziałuje na receptory bólu w organizmie – tkanki po kontakcie z nią mogą piec i puchnąć.
Lektyny są związkami zawartymi w warzywach psiankowatych. Mają zdolność do „przyklejania się” do tkanek organizmu. Skutkuje to odpowiedzią układu immunologicznego, który swoją własną tkankę połączoną z lektyną traktuje jak ciało obce i przystępuje do ataku.
Kalcytriol to specyficzna forma witaminy D. Naukowcy sugerują, że zawarty w roślinach psiankowatych kalcytriol może prowadzić do odkładania się związków wapnia w stawach. Do tej pory przeprowadzono tylko badania na zwierzętach i nie potwierdzono ich na ludziach. Nie ma więc pełnej pewności co do tego, czy taki sam efekt zachodzi u ludzi po spożyciu warzyw psiankowatych. Wiadome jest jednak to, że w przypadku chorób stawów lekarze zalecają ograniczenie spożycia lub wyeliminowanie spożycia warzyw psiankowatych.
Przeczytaj także artykuł: Dania z papryki – co można z niej przyrządzić?
Jakie witaminy i minerały zawierają wybrane warzywa psiankowate?
Jeśli nie chorujesz na wymienione wyżej choroby, spożywaj warzywa psiankowate bez obaw o ich szkodliwy wpływ na zdrowie. Poza wspomnianymi substancjami warzywa te zawierają też szereg różnych wartościowych składników odżywczych.
Warto profilaktycznie zmniejszyć toksyczne oddziaływanie substancji zawartych w warzywach psiankowatych. Najlepiej jest wybierać dojrzałe okazy. Tomatynę zneutralizujesz poprzez jej gotowanie. Solanina nie ulegnie całkowitemu rozpadowi w temperaturze 100 stopni Celsjusza, ale możesz odkroić zieloną część warzywa, np. ziemniaka.
Pomidor
Pomidor to warzywo niskokaloryczne o dużej zawartości likopenu. Jest to silny przeciwutleniacz działający przeciwnowotworowo. Pomidor w swoim składzie ma też potas, kwas foliowy, beta-karoten i witaminy: C, E i K. Substancje zawarte w pomidorach oddziaływują wspierająco na układ odpornościowy i regulację ciśnienia tętniczego. Wpływają również korzystnie na układ nerwowy i są wykorzystywane w leczeniu oparzeń słonecznych.
Przeczytaj też: Uczulenie na pomidory – objawy. Jak leczyć?
Papryka
Papryka ma liczne właściwości odżywcze. W swoim składzie zawiera witaminy: A,C, E, a także kwas foliowy. Zawiera również polifenole – substancje wykazujące działanie przeciwnowotworowe. Papryka ma w sobie także wapń, potas i żelazo. Pozytywnie wpływa na pracę układu pokarmowego i zmniejsza ryzyko wystąpienia zwapnień w naczyniach krwionośnych.
Bakłażan
Bakłażan jest uważany za afrodyzjaka – ma działanie pobudzające popęd seksualny. Zawiera magnez, wapń, fosfor, potas, a także miedź. Znajdziemy w nim również witaminy B, C i K. W skórce bakłażana znajdują się przeciwutleniacze spowalniające starzenie się organizmu. Dodatkowo bakłażan wykazuje działanie przeciwnowotworowe i wspiera pracę układu krwionośnego. Poprawia przemianę materii i zmniejsza poziom cholesterolu we krwi.
Może zainteresuje Cię też: Cukinia – jakie ma właściwości odżywcze i zdrowotne?
Ziemniak
Ziemniak mimo że jest warzywem niskokalorycznym, szybko zaspokaja głód. Zawiera witaminy A, B i C. Zawiera białko, potas i magnez, a także niewielkie ilości wapnia, fosforu i żelaza. Działa ochronnie na układ krwionośny i wpływa korzystnie na układ pokarmowy, m.in. w przebiegu biegunek.
Warzywa psiankowate a choroby autoimmunologiczne
Warzywa psiankowate są w pełni bezpieczne dla zdrowych osób. Osoby chorujące na: choroby autoimmunologiczne – nie powinny opierać swojej diety na tych warzywach.
Jeśli zauważysz u siebie powtarzające się dolegliwości po zjedzeniu konkretnych warzyw psiankowatych, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Skonsultuj swoją dalszą dietę z lekarzem i dietetykiem i ustal, czy konieczne jest całkowite wyeliminowanie warzyw psiankowatych, czy wystarczy tylko ich ograniczenie w jadłospisie.
- A. Basu, V. Imrhan, Tomatoes versus lycopene in oxidative stress and carcinogenesis: conclusions from clinical trials., European Journal of Clinical Nutrition, nr 61, 2007.
- W. Stahl, H. Sies, Antioxidant activity of carotenoids., Molecular Aspects of Medicine, nr 24, 2003.
- A. Sadowska i in., Polifenole – źródło naturalnych przeciwutleniaczy., Postępy techniki przetwórstwa spożywczego nr 1, 2011.
- M. Y. Naeem, S. Ugur, Nutritional Content and Health Benefits of Eggplant., Turkish Journal of Agriculture – Food Science and Technology, nr 7, 2019.
- N. Gürbüz, Health benefits and bioactive compounds of eggplant., Food Chemistry, nr 268, 2018.
- D. Szczeblowska i in., Choroby autoimmunizacyjne w praktyce lekarskiej., Pediatria i Medycyna Rodzinna nr 7(3), 2011.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.