Zaburzenia akomodacji oka. Przyczyny i leczenie dysfunkcji.

Czym jest akomodacja oka?

Akomodacja oka (inaczej nastawność oka) polega na możliwości automatycznego dostosowania ostrości wzroku podczas patrzenia na przedmiot z różnych odległości. Prawidłowy mechanizm akomodacji opiera się na działaniu ogniskowej oka i kształtu soczewki, której długość zmienia się w zależności od tego, czy przedmiot, na który patrzymy, znajduje się blisko czy daleko. Skurcz mięśnia rzęskowego umożliwia ostre widzenie z bliska, natomiast jego rozkurcz ostre widzenie z dalekiej odległości. Praca oka podczas akomodacji wyraża się w amplitudzie odległości minimalnej i maksymalnej, w której oko nadal może ostro widzieć.

Zaburzenia akomodacji oka powodują natomiast dysfunkcje w pracy mięśni narządu wzroku, który traci możliwość płynnej zmienności ostrości obrazu bez względu na odległość przedmiotu, na który patrzymy. Zaburzenia percepcji wzrokowej wbrew błędnemu przekonaniu nie dotykają jedynie seniorów i osób dojrzałych. Na rozwój dysfunkcji narażone są jednakowo osoby młode, a nawet dzieci. Zaburzenia akomodacji oka mogą przybierać różną formę, np. trudności w szybkim wyostrzaniu obrazu podczas zmiennego patrzenia w bliż i dal. O dysfunkcji mówimy również w przypadku szybkiego męczenia się wzroku podczas pracy i wykonywania czynności z bliska. Pogorszeniu wzroku i jakości widzenia towarzyszy dodatkowo ból głowy.

Przyczyny zaburzeń akomodacji oka u osób dorosłych

Przyczyny zaburzeń akomodacji oka mają różne podłoże, jednak ich rozwój najczęściej jest następstwem starzenia się organizmu. Po 40. roku życia mięśnie narządu wzroku tracą elastyczność, co przekłada się na spowalnianie pracy i prawidłowych reakcji oka w odpowiedzi na bodźce. Postępujące osłabienie w wieku starczym może prowadzić do całkowitej utraty zdolności akomodacji oczu, co zaburza prawidłowe widzenie przedmiotów nawet z bardzo bliskiej odległości. Wśród przyczyn zaburzenia wskazuje się również na choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, anemia, rozległe zatrucia, malaria, dur brzuszny) i długotrwałe przyjmowanie środków farmakologicznych osłabiających m.in. mięśnie oczu. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby na stałe przyjmujące leki przeciwhistaminowe. Niekorzystny wpływ na akomodację mają również używki - palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, przyjmowanie marihuany. Zwiększone ryzyko zaburzeń akomodacji występuje ponadto u pacjentów ze zdiagnozowaną jaskrą lub cierpiących na inne patologie narządu wzroku (np. nawracające zapalenie tęczówki, rogówki itd.).

Przyczyny akomodacji oka u dzieci

Zaburzenia akomodacji oka mogą rozwinąć się również w wieku dziecięcym. Jako przyczynę wskazuje się powikłania po śwince, grypie, odrze, zapaleniu migdałków. Niekiedy zaburzenie może powstać na skutek poważnego zapalenia zatok lub anemii. Dysfunkcji akomodacji sprzyjają również wszelkie urazy głowy wraz z zapaleniem opon mózgowych.

Leczenie wady akomodacji oka

Leczenie zaburzenia akomodacji przeprowadza się za pomocą kilku sposobów.

• Noszenie okularów korekcyjnych - w korekcie akomodacji stosuje się tzw. okulary progresywne, w których soczewka podzielona jest na część górną (pozwalającą na ostre widzenie w dali) i część dolną (pozwalającą na ostre widzenie z bliska). Okulary progresywne do korekcji akomodacji mogą być stosowane również u osób z wadami wzroku.

• Soczewki kontaktowe - specjalne soczewki multifokalne, wspomagające prawidłową akomodację oka i utrzymanie ostrości wzroku w dali i bliży.

• Zabieg operacyjny - stosowany u pacjentów z bardzo zaawansowanym zaburzeniem akomodacji. Polega na usunięciu naturalnej soczewki pacjenta i zastąpieniu jej syntetyczną.

• Zabieg laserowy - polega na korekcie rogówki, której kształt zostaje modelowany w taki sposób, aby zachować ostrość z bliska i daleka.

Kluczowa w leczeniu akomodacji jest przede wszystkim profilaktyka i zachowanie prawidłowej higieny wzroku. Podstawą jest nabycie nawyku robienia przerw w pracy przed komputerem i ograniczenie korzystania z urządzeń elektronicznych. Jeśli zaburzenia akomodacji oka powstają w wyniku chorób ogólnoustrojowych, dysfunkcja znika w chwili włączenia leczenia zdiagnozowanego schorzenia.