Benzoesan sodu – jakie jest jego zastosowanie i czy może być szkodliwy?

Co to jest benzoesan sodu?

E211 – co to jest? Benzoesan sodu to konserwant wykorzystywany w żywności, kosmetykach i niektórych lekach. Występuje jako biała substancja przypominająca sól, łatwo rozpuszczalna w wodzie. Jego głównym działaniem jest hamowanie rozwoju bakterii, grzybów i pleśni, które mogą negatywnie wpłynąć na organizm. Zdrowe jelita przekładają się na dobre samopoczucie każdego z nas, dlatego unikanie szkodliwych patogenów jest ważne.

Benzoesan sodu kryje się pod wspomnianą nazwą E211, w smaku jest słodkawy. Dodaje się go do produktów, aby przedłużyć ich termin przydatności do spożycia lub czas na zużycie. Benzoesan sodu nie wpływa na mikroflorę jelitową człowieka. Właśnie dlatego został dopuszczony do stosowania w przetwórstwie spożywczym.

Benzoesan sodu zastosowanie znajduje nie tylko w sztucznych daniach. Występuje on również w składach naturalnych produktów. Można go znaleźć w:

• produktach mlecznych po fermentacji,

• żurawinie,

• borówkach,

• jagodach,

• jabłkach,

• śliwkach,

• grzybach,

• goździkach i

• cynamonie.

Ten konserwant chroni owoce przed szybkim pojawianiem się pleśni i grzybów. Gdy połączony jest z tlenkiem siarki, dwutlenkiem węgla, solą i cukrem, wzmacniają się jego właściwości bakteriobójcze i przeciwgrzybicze.

Czy benzoesan sodu jest szkodliwy?

Benzoesan sodu, pomimo że jest dopuszczony do stosowania w branży spożywczej, kosmetycznej i farmaceutycznej, nie pozostaje bez wpływu na ludzki organizm. Wszystko zależy od ilości użytej w danym produkcie. W małych dawkach wykazuje działanie wykrztuśne, dlatego stosuje się go w niektórych syropach na kaszel. Może delikatnie podrażniać śluzówkę przewodu pokarmowego i zaburzać wchłanianie substancji. Bezpieczna ilość, jaka może być spożyta przez człowieka, wynosi 5 mg/kg masy ciała. Benzoesan nie gromadzi się w organizmie, jest wchłaniany w przewodzie pokarmowym, a w wątrobie metabolizowany do kwasu hipurowego, aby w takiej postaci zostać wydalony wraz z moczem. Cały proces trwa ok. 6 godzin.

Najwięcej konserwantów zawiera przetworzona żywność, która musi mieć wydłużony termin przydatności do spożycia. Osoby, które spożywają dużo takich produktów, zazwyczaj nie przekraczają dozwolonej dawki benzoesanu. Spożywany w nadmiarze może jednak przyczynić się do podrażnienia przewodu pokarmowego, dlatego osoby z wrzodami, zespołem jelita drażliwego, których dieta powinna być specjalistyczna, czy innymi chorobami występującymi w obrębie przewodu pokarmowego powinny go unikać.

Benzoesan sodu w połączeniu z witaminą C może być szkodliwy dla naszego zdrowia, ponieważ przekształca się w benzen, który może powodować raka. Takie połączenie najczęściej występuje w owocach. Nadmiar benzoesanu sodu w diecie może powodować reakcje alergiczne. Jest też uważany za jeden z silnie uczulających alergenów pokarmowych. Osoby, które mają wrażliwy organizm i są alergikami, powinni unikać E211 w pożywieniu oraz kosmetykach. Dlatego tak ważne, aby czytać informacje na opakowaniach i wiedzieć, czy znajduje się on w składzie. Benzoesan sodu wraz z witaminą C nie jest wskazany u dzieci, ponieważ może wzmagać ADHD oraz powodować nadpobudliwość. Zatem, jeśli chodzi o benzoesan sodu, szkodliwość tego konserwantu zależy głównie od jego ilości i stanu zdrowia spożywającej go osoby.

Do czego stosuje się benzoesan sodu?

Benzoesan sodu najczęściej występuje w przetworzonych produktach. Można go znaleźć w dżemach, konserwach mięsnych i rybnych, słodzonych napojach gazowanych, serach, sosach, a nawet w pieczywie. W każdym z tych produktów występuje w dozwolonej ilości. Może być również użyty do konserwowania piwa.

W przemyśle kosmetycznym jest stosowany do przedłużenia terminu ważności, wykazuje ponadto działanie bakteriobójcze. Jako konserwant może być stosowany w kosmetykach naturalnych. Jest bezwonny, dlatego często jest dodawany do:

• produktów do kąpieli,

• mydeł,

• kremów do twarzy,

• balsamów do ciała, a także

• produktów przeznaczonych dla niemowląt.

Firmy kosmetyczne stosują go ponadto do produkcji kosmetyków kolorowych, ponieważ przedłuża ich ważność. Benzoesan sodu jest uniwersalnym konserwantem. Chroni produkty przed szybkim namnażaniem się bakterii, pleśni i grzybów, które są niebezpieczne dla ludzkiego organizmu.

1. W. Seńczuk i inni, Toksykologia współczesna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
2. A. Kołodziejczyk, Naturalne związki organiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.