Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieAlergie 3 min.

Alergeny pokarmowe – co uczula i jak się to objawia?

Bartosz Kulczyński28.10.2021Aktualizacja: 10.04.2024

Alergie pokarmowe to stosunkowo częsty problem, który dotyka szczególnie małe dzieci. Gdy mowa o alergiach pokarmowych nierzadko wymienia się takie alergeny, jak: białka mleka, gluten, soja. Jednakże uczulać nas może o wiele więcej składników i produktów. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są najczęściej występujące alergeny pokarmowe u dzieci oraz w jaki sposób objawiają się reakcje alergiczne.


alergeny-pokarmowe-najczestsze-u-dzieci-i-doroslych
pexels.com

Polecane

alergia-skorna-jakie-sa-objawy-jak-ja-zlagodzic
Zdrowie
2 min.
Alergia skórna – jak się objawia i w jaki sposób można ją łagodzić?
19.05.2021
alergia-na-roztocza-jak-sobie-radzic-objawy
Zdrowie
2 min.
Alergia na roztocza - jak sobie radzić? Objawy
28.10.2021
uczulenie-na-orzechy-objawy-skorne-co-robic
Zdrowie
1 min.
Uczulenie na orzechy – jak się objawia i jak mu zaradzić?
21.02.2023
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
Spis treści
  1. Alergia pokarmowa – co to jest?
  2. Najczęstsze alergeny pokarmowe
  3. W jakich produktach znajdują się alergeny pokarmowe?
  4. Najczęstsze alergeny pokarmowe u niemowląt
  5. Objawy alergii pokarmowej
  6. Alergeny pokarmowe – jak sprawdzić?

Alergia pokarmowa – co to jest?

Na początku warto wyjaśnić, czym jest alergia pokarmowa. Jest to pewna zdolność naszego organizmu do wywołania określonej reakcji na skutek zetknięcia się z obcym bodźcem – antygenem, który w przypadku alergii określany jest mianem alergenu. Jest to działanie obronne, aby uchronić nas przed potencjalnym zagrożeniem. Wynika ono z aktywności układu odpornościowego (immunologicznego). Niestety zdarza się, że niektóre antygeny (cząsteczki obce) obecne w żywności wywołują nadmiernie nasiloną reakcję immunologiczną. Wówczas nazywane są one alergenami i wtedy mówimy właśnie o alergii pokarmowej.

Według danych opublikowanych przez Światową Organizację Zdrowia, choroby alergiczne obejmują blisko 30–40% osób na świecie. Szacuje się, że alergie pokarmowe dotykają mniej więcej 1–2% osób dorosłych i 6–8% niemowląt i małych dzieci do 3. roku życia.

Polecamy

alergia-nietolerancja-nadwrazliwosc-jak-je-rozpoznac
Zdrowie

Nadwrażliwość, nietolerancja czy alergia pokarmowa – jak je rozpoznać? Skorzystaj z teleporady

W życiu człowieka nie ma nic bardziej naturalnego niż potrzeba zaspokajania głodu. Jemy, aby utrzymać organizm w dobrej kondycji, a przy okazji smakować nowych potraw i spędzać czas z przyjaciółmi lub rodziną. Nadwrażliwość pokarmowa może odebrać nam tę przyjemność, powodując wiele objawów, które uprzykrzają życie i prowadzą do bolesnych dolegliwości.

Redakcja13.08.2021

Najczęstsze alergeny pokarmowe

Alergenów pokarmowych, które znajdują się w naszej codziennej diecie, może być naprawdę bardzo dużo. Uczulać może prawie wszystko. Zwykle są to: zboża, warzywa, owoce, mięso, produkty mleczne, orzechy, zioła i przyprawy.

Najczęstsze alergeny pokarmowe u dzieci i osób dorosłych, które mogą być obecne w produktach spożywczych, zostały uwzględnione na liście przygotowanej przez Parlament Europejski. Zgodnie z nią każdy producent żywności ma obowiązek wyszczególnić na etykiecie produktu możliwą obecność tych alergenów. Zwykle są one wyróżnione większą czcionką. Najczęstsze alergeny pokarmowe u dorosłych i dzieci, a mówiąc bardziej precyzyjnie – substancje zawierające te alergeny – obejmują takie produkty, jak:

  • zboża zawierające gluten (tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, kamut lub ich szczepy hybrydowe) i produkty pochodne,

  • skorupiaki i produkty pochodne,

  • jajka i produkty pochodne,

  • ryby i produkty pochodne,

  • orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne,

  • soja i produkty pochodne,

  • mleko i produkty pochodne,

  • orzechy, w tym migdały (Amygdalus communi_s L.), orzechy laskowe (_Corylus avellana), orzechy włoskie (Juglans regia), nerkowce (Anacardium occidentale), orzechy pekan (Carya illinoiesis/Wangenh/K.Koch), orzechy brazylijskie (Bertholletia exelsa), pistacje (Pistacia vera), orzechy makadamia lub orzechy Queensland (Macadamia ternifolia) i produkty pochodne,

  • seler zwyczajny i produkty pochodne,

  • gorczyca i produkty pochodne,

  • sezam i produkty pochodne,

  • dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na SO2,

  • łubin i produkty pochodne,

  • mięczaki i produkty pochodne.

W jakich produktach znajdują się alergeny pokarmowe?

Warto mieć na uwadze fakt, że każdy ze składników, który zawiera alergen pokarmowy, może występować w wielu różnych produktach spożywczych, czego moglibyśmy się nawet nie spodziewać. Bardzo dobrym tego przykładem jest gluten. Jest to składnik, który jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym ze względu na swoje cenne właściwości technologiczne. Nadaje on produktom odpowiednią sprężystość i elastyczność, w ten sposób poprawia ich strukturę i konsystencję. Stąd gluten (będący cząsteczką pochodzenia roślinnego) nie występuje wyłącznie w produktach zbożowych, ale może znajdować się w wielu innych wyrobach. Gluten jest bardzo często dodawany np. do konserw mięsnych, gotowych zup i sosów, produktów cukierniczych, przetworów mlecznych, deserów.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku soi i białek mleka. Alergeny w postaci soi mogą występować pod postacią mąki sojowej, grysu sojowego, koncentratów sojowych, izolatów sojowych. Bardzo często są one stosowane np. jako zamiennik mięsa, dlatego też można je znaleźć w wielu produktach wegańskich. Dodatkowo półprodukty sojowe charakteryzują się pożądanymi właściwościami technologicznymi. Przykładowo, dobrze absorbują one wodę i tłuszcz, a także wykazują działanie żelujące. Wobec tego są wykorzystywane jako stabilizatory, emulgatory oraz jako substancje wiążące i zagęszczające. W efekcie alergeny w postaci soi można znaleźć w: majonezach, odżywkach dla sportowców, preparatach mlekozastępczych, kiełbasach, pasztetach, burgerach, wyrobach cukierniczych i w produktach bezglutenowych.

Z kolei białka mleka mogą występować w różnych produktach spożywczych, nie tylko w mleku i jego przetworach (np. w śmietanie, jogurtach). Zazwyczaj składniki te są wykorzystywane również do produkcji: mięsa i wędlin, deserów (w tym lodów, budyniów, kremów), słodyczy (np. czekolad, cukierków), sosów, batonów zbożowych, ciast w proszku. Białka mleka mogą znajdować się na etykietach produktów pod nazwami: kazeina, serwatka, laktoglobulina.

Poza wspomnianymi składnikami w populacji ogólnej stwierdza się też uczulenie na truskawki i wiele innych owoców (w tym np. cytrusów, brzoskwini, kiwi).

W mowie potocznej używa się określenia „uczulenie na czekoladę”. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że czekolada sama w sobie nie uczula, a jeden ze składników w niej zawarty. Mogą to być m.in. kakao, orzechy, suszone owoce, mleko. Bardzo często zdarza się, że wystarczy wyeliminować tylko kilka rodzajów czekolad, a pozostałe można spożywać bez obaw o swoje zdrowie.

Z alergiami pokarmowymi bardzo często kojarzy się nam alergia na gluten. Jednakże należy zaznaczyć, że nie jest to zbyt często występujący problem. Nie można utożsamiać alergii na produkty zbożowe tylko z glutenem, gdyż w zbożach znajduje się o wiele więcej różnych alergenów.

Najczęstsze alergeny pokarmowe u niemowląt

Dane literaturowe pokazują, że alergia pokarmowa u niemowlaka jest zwykle wywołana przez mleko krowie, białka jaja kurzego, a także owoce cytrusowe (np. pomarańcze, grejpfruty, cytryny). Podejrzewa się, że uczulenie u niemowląt może wystąpić w wyniku karmienia piersią (gdy do mleka kobiecego przedostają się substancje alergenne). Co więcej, może dojść do niego nawet w okresie płodowym.

Objawy alergii pokarmowej

Alergeny pokarmowe mogą wywoływać szerokie spektrum objawów, zarówno skórnych, jak i ze strony układu pokarmowego oraz układu oddechowego.

Do najczęstszych zmian skórnych spowodowanych nadreaktywnością naszego układu odpornościowego na alergen możemy zaliczyć: wysypki skórne, rumień, suchość i szorstkość skóry, obrzęk, świąd skóry, pokrzywkę.

Kontakt z alergenem przez osoby uczulone bardzo często wiąże się z wystąpieniem dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Objawiają się one m.in.: bólem brzucha, wzdęciami, biegunkami, nudnościami i wymiotami. Mechanizmy związane z wyzwolonymi reakcjami alergicznymi mogą doprowadzić też do rozwoju o wiele poważniejszych konsekwencji zdrowotnych, w tym do zapalenia jelita cienkiego i jelita grubego oraz do alergicznego eozynofilowego zapalenia przełyku, żołądka i jelit. U niemowląt dodatkowymi objawami spowodowanymi reakcją alergiczną są ulewania, zaparcia i kolka jelitowa. Ponadto może u nich pojawić się krew w stolcu.

Dodatkowo, jak wspomniano, na skutek nadmiernie nasilonej reakcji układu immunologicznego mogą pojawić się symptomy ze strony układu oddechowego. Wśród najczęstszych objawów należy wymienić: kaszel, skurcz oskrzeli, nieżyt nosa, nieżyt spojówek, chrypkę, świszczący oddech, duszności.

W wyniku wystąpienia tzw. reakcji krzyżowej może pojawić się również zespół alergii jamy ustnej (ang. Oral Allergy Syndrome, OAS). Osoby, u których się on rozwinie, zmagają się zwykle z dolegliwościami takimi, jak: zaczerwienienie warg, języka, przełyku, gardła, obrzęk, swędzenie, pieczenie warg i języka, obrzęk krtani, uczucie ucisku w gardle.

Wszystkie wspomniane powyżej objawy mogą wystąpić w czasie ok. 1–2 godzin od momentu spożycia produktu, na który jesteśmy uczuleni. Jednakże zdarza się, że symptomy te pojawią się nawet ok. 72 godziny po zetknięciu się z alergenem.

Alergeny pokarmowe – jak sprawdzić?

W celu sprawdzenia i potwierdzenia, czy mamy alergię pokarmową na konkretny produkt, należy wykonać testy alergiczne. Aktualnie dostępnych jest wiele rodzajów badań, które mogą być pomocne we wskazaniu alergii. Do najczęściej wykonywany badań zaliczamy:

  • Testy skórne – w trakcie badania nanosi się wybrane alergeny na skórę i nakłuwa to miejsce, a następnie obserwuje się reakcję organizmu w postaci powstającego bąbla na skórze.

  • Badania krwi – pozwalają na ilościowe oznaczenie przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko konkretnym antygenom (alergenom).

  • Prowokacje alergenowe – polegają na odstawieniu produktu, który podejrzewany jest o działanie uczulające. Następnie włącza się go ponownie do jadłospisu i sprawdza wystąpienie możliwych objawów alergicznych.

Obserwujesz u siebie niepokojące objawy skórne, oddechowe lub pokarmowe po zjedzeniu niektórych produktów? Sugeruje to uczulenie i powinno zostać skonsultowane z alergologiem. Nie czekaj w długich kolejkach! Dzięki prywatnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu Polisa Zdrowie Welbi, którego ofertę możesz zamówić na Welbi, Twoje oczekiwanie na e-konsultację lub na wizytę u specjalisty nie będzie trwało z reguły dłużej niż 3 dni robocze.

W ramach pakietu OCHRONA GOLD od 239 zł miesięcznie zyskasz też możliwość przeprowadzenia testów uczuleniowych (skórnych, metodą nakłuć i z krwi). Sprawdź, co wchodzi w zakres poszczególnych pakietów! Wypełnij formularz i zamów ofertę, żeby poznać szczegóły i podpisać umowę. Z usług możesz korzystać niemal od razu po opłaceniu pierwszej składki.

Źródła
  1. Seth D. i in., Food allergy: a review, „Pediatric Annals” 2020, nr 49, s. 50–58.
  2. Valenta R. i in., Food allergies: the basics, „Gastroenterology” 2015, nr 148, s. 1120–1131.
  3. Patel B. i in., Food allergy: common causes, diagnosis, and treatment, „Mayo Clinic Proceedings” 2015, nr 90, s. 1411–1419.
Author Bartosz Kulczyński picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

oklady-z-zywokostu-na-stawy-ostrogi-jak-zrobic
Zdrowie
2 min.
Okłady z żywokostu - na stawy, ostrogi. Jak zrobić?
24.01.2022
jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Zielona bakteria na paznokciu
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
dieta-po-kolonoskopii-czego-nie-wolno-jesc
Odżywianie
3 min.
Jak wygląda dieta po kolonoskopii? Co jeść, a czego unikać?
19.05.2021
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.