Hemoroidy – przyczyny, objawy, leczenie

Co to są hemoroidy? Jak wyglądają?

W odbycie każdego człowieka znajdują się 3 guzki krwawnicze, które są naturalną i całkowicie prawidłową częścią tej struktury. Są to poduszkowate naczynia żylne wypełnione niewielką ilością krwi, o których istnieniu zdrowe osoby nie mają zwykle pojęcia. Uszczelniają one odbyt, a oprócz tego pomagają zachować kontrolę nad oddawaniem gazów i stolca. Problem zaczyna się w momencie, gdy guzki zaczynają się powiększać i napełniają się nadmierną ilością krwi. Tak więc hemoroidy to przekrwione, powiększone, sine guzki krwawnicze znajdujące się po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie odbytu. W początkowych stadiach są mało kłopotliwą dolegliwością, ale w późniejszych stają się prawdziwą zmorą, gdy wypadają poza odbyt podczas wypróżnienia i nie wracają do niego samoistnie. 

W literaturze fachowej wyróżnia się 4 stadia choroby hemoroidalnej:

• powiększenie guzków krwawniczych bez wydostawania się ich na zewnątrz;

• powiększone guzki nie tylko powodują dolegliwości, ale wypadają na zewnątrz w trakcie wypróżniania. W tym stadium choroby cofają się samoistnie;

• powiększone i przekrwione guzki wypadają w czasie wypróżnienia i nie wracają samoistnie na miejsce. Trzeba odprowadzić je ręcznie;

• powiększone guzki pozostają na zewnątrz przez cały czas. Nie zmniejszają się.

Szacuje się, że ten problem może dotyczyć nawet 11% światowej populacji. Najczęściej występuje między 45 a 65 rokiem życia. W Polsce na tę przypadłość cierpi ok. 30% społeczeństwa, a dane te mogą być zaniżone ze względu na wstydliwy charakter problemu i fakt, że nie każdy zgłasza się z nim do lekarza. 

• Sprawdź, skąd biorą się żylaki. Jakie są ich przyczyny i do jakiego lekarza się udać w przypadku choroby żył. 

Najczęstsze przyczyny hemoroidów

Dokładna przyczyna hemoroidów nie jest w pełni wyjaśniona, jednak uważa się, że na powiększanie się guzków krwawniczych w okolicach odbytu mają wpływ czynniki związane z trybem życia, dietą, aktywnością fizyczną czy chorobą. Powstawaniu hemoroidów sprzyjają więc: biegunka, ciąża, siedzący tryb życia i związana z nim nadwaga, zaparcia, a także bardzo wysoka aktywność fizyczna (np. biegi długodystansowe). Z żylakami odbytu zmagają się także osoby cierpiące na poważniejsze schorzenia, takie jak guzy miednicy małej czy marskość wątroby. Wstydliwa dolegliwość idzie często w parze z wrodzonym brakiem zastawek w żyłach trzewnych. 

Jak objawiają się hemoroidy?

Hemoroidy – zewnętrzne lub wewnętrzne – dają szereg charakterystycznych objawów, których nie sposób przeoczyć. Wewnętrzne żylaki objawiają się świądem i pieczeniem odbytu, bólem podczas oddawania stolca oraz krwawieniem, o którym świadczą niewielkie ślady jasnoczerwonej krwi na papierze toaletowym. 

Z kolei hemoroidy zewnętrzne powodują:

• świąd i dyskomfort; 

• ból, który może przypominać skurcze odbytu; 

• krwawienie podczas wypróżniania, zwłaszcza podczas zaparć – pamiętaj, że krew pochodząca z hemoroidów ma żywą, jasnoczerwoną barwę, a w przypadku częstych intensywnych krwawień może dojść do niedokrwistości. Ciemnoczerwony kolor połączony ze skrzepami krwi wskazuje z reguły na poważniejsze choroby. Dlatego nie ignoruj tego objawu, ale umów się na wizytę do specjalisty; 

• stan zapalny okolic odbytu;

• obecność sinych, twardych wypustek w okolicach odbytu.

Do jakiego lekarza się udać z hemoroidami?

Leczeniem hemoroidów zajmuje się proktolog, czyli lekarz, który specjalizuje się w chorobach jelita grubego i odbytu. Jeśli obserwujesz u siebie niepokojące objawy, które mogą wskazywać na obecność hemoroidów, umów się na wizytę. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadzi z tobą szczegółowy wywiad na temat Twojego aktualnego stanu zdrowia, trybu życia, stosowanej diety i przewlekłych chorób, na które chorujesz. Następnie proktolog obejrzy okolice odbytu i wykona badanie wewnętrznych guzków krwawniczych przez odbyt (per rectum). Dla dokładniejszej diagnostyki można wykonać również badanie anoskopowe lub rektoskopię za pomocą wziernika, który pozwala obejrzeć wnętrze odbytu. W przypadku podejrzenia innych chorób zaleci kolonoskopię.

Jak leczyć hemoroidy?

W przypadku hemoroidów ważną rolę odgrywa leczenie zachowawcze. Jego nieodłącznym elementem jest dieta przeciw zaparciom, która polega m.in. na ograniczeniu używek i słodyczy przy jednoczesnym zwiększeniu podaży błonnika pokarmowego i płynów w codziennym jadłospisie. Stosuje się również leki, które zwiększają napięcie ścian naczyń krwionośnych, a oprócz tego maści i czopki o działaniu przeciwzapalnym. Jeśli leczenie zachowawcze okaże się niewystarczające, lekarze zazwyczaj proponują inne metody, takie jak: zakładanie gumowych opasek na hemoroidy czy skleroterapię, która polega na wstrzykiwaniu środków chemicznych zamykających dopływ krwi do guzków krwawniczych. Dużą popularnością cieszy się także krioterapia, czyli leczenie z wykorzystaniem niskiej temperatury.

Najbardziej inwazyjne rozwiązanie to operacja polegająca na usunięciu hemoroidów. Po zabiegu mogą wystąpić różne powikłania, np. przetoki, zatrzymanie moczu czy też nawrót choroby hemoroidalnej. 

Jak zapobiegać powstawaniu hemoroidów?

Aby zmniejszyć ryzyko powstawania hemoroidów:

• praktykuj umiarkowaną aktywność fizyczną i pamiętaj, że zarówno siedzący tryb życia, jak i sporty wyczynowe mogą sprzyjać rozwojowi hemoroidów;

• stosuj dietę bogatą w błonnik pokarmowy, która ułatwi regularne wypróżnienia. W razie potrzeby stosuj zioła na zaparcia.

Oprócz tego dbaj o higienę odbytu – okolicę tę myj ciepłą wodą bez mydła lub z niewielką ilością sprawdzonego płynu do higieny intymnej.