Dolegliwości bólowe szyi. Diagnostyka i leczenie

Szyja smartfonowa 

Jak twierdzą specjaliści z Poradni Leczenia Bólu w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach, szyja smartfonowa jest nowym zespołem bólowym, dotykającym młodych pacjentów. Nazwa schorzenia jest potoczna, jednak odnosi się do nienaturalnej, wymuszonej pozycji ciała, jaką przybiera dziecko podczas korzystania ze smartfona, komputera lub tabletu. Zespół szyi smartfonowej powoduje szereg dolegliwości bólowych umiejscowionych w okolicach karku, barków i między łopatkami. Dodatkowo pacjenci skarżą się na ból głowy. Dolegliwości powstają na skutek przeciążenia mięśni barków, które przejmują jednocześnie funkcjonalność mięśni szyi, co z kolei skutkuje osłabieniem karku. Chcesz zniwelować skutki zespołu szyi smartfonowej lub postawić na skuteczną profilaktykę? Przeczytaj artykuł poruszający kwestię prawidłowego siedzenia przy komputerze.

Kręcz szyi 

Kręcz szyi polega na wymuszonym skrzywieniu głowy na bok, w stronę barku. Dysfunkcja powstaje na skutek zmian w mięśniach szyi lub w odcinku szyjnym kręgosłupa. Medycyna wyróżnia nabyty i wrodzony kręcz. Zaburzenie może powstać nagle na skutek silnego przeciążenia i napięcia mięśni odcinka szyjnego lub rozwijających się stanów zapalnych. Kręcz szyi może być również skutkiem nieprawidłowych nawyków przechylania głowy w bok i utrwalania wzorców wad postawy. Silnemu kręczowi szyi towarzyszy sztywność karku i mocny ból napiętych mięśni. Niemożliwe jest ponadto swobodne poruszanie głową w przeciwną stronę. Próba wyprostowania szyi powoduje uczucie ciągnięcia mięśni w okolicy barku i przestrzeni międzyłopatkowej. Kręcz szyi może trwać od kilku godzin do nawet kilku tygodni. Dolegliwość ustępuje samoistnie. Nawracający problem zaleca się skonsultować z lekarzem. 

Choroby zwyrodnieniowe karku 

Zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego powstają na skutek zużycia krążków międzykręgowych kręgosłupa. Problem dotyka osoby zarówno młode, jak i starsze. Bardzo często uwarunkowany jest genetycznie. Zmiany zwyrodnieniowe, o ile nie postępują, są niegroźne i stosunkowo mało odczuwalne. Niestety wraz z wiekiem i zużywaniem się tej części kręgosłupa dochodzi do powikłań, które stają się przyczyną wielu schorzeń, obejmujących również części mięśniowo-nerwowe. Zwyrodnienia karku powodują przykurcze mięśni szyjnych, zmiany w ścięgnach i zaburzenia nerwowe. Wśród pacjentów cierpiących z powodu chorób zwyrodnieniowych są również osoby borykające się z dyskopatią szyjną i kręgosłupa. To poważna choroba, powodująca m.in. zaburzenia zmysłu wzroku i pracy błędnika.

Inne czynniki powodujące ból szyi

Przyczyny bólu karku często są prozaiczne i pojawiają się na skutek przybierania złej pozycji podczas spania lub używania niewłaściwej poduszki. Wśród innych czynników sprzyjających rozwojowi dolegliwości wymienia się również brak aktywności fizycznej, co osłabia mięśnie karku i obręczy barkowej, lub też podjęcie zbyt intensywnego treningu siłowego. Niekiedy ból szyi powstaje na skutek siedzenia w przeciągu lub przewiania bardzo zimnym wiatrem, które w konsekwencji powoduje stan zapalny mięśni szyi. Przyczyną dolegliwości mogą być również choroby układu krążenia i powstające w okolicy karku zatory. 

Diagnostyka bólu szyi

Utrzymujący się kilka dni lub często nawracający ból szyi powinien skłonić nas do wizyty u ortopedy, reumatologa lub neurologa. Leczenie na własną rękę za pomocą środków przeciwbólowych przyniesie krótkotrwałą ulgę i nie rozwiąże problemu, tym bardziej jeśli przyczyną bólu są zwyrodnienia stawów. Diagnostyka opiera się na kilku kluczowych czynnikach – natężeniu dolegliwości, czasie trwania i innych objawach współistniejących, np. drętwieniu kończyn, miejscowym lub promieniującym charakterze bólu, zawrotach lub bólach głowy. Uzupełnieniem wywiadu lekarskiego jest wykonanie zdjęcia RTG, a w niektórych przypadkach rezonansu magnetycznego. 

Leczenie bólu i chorób szyi

Leczenie bólu szyi może przybierać różne metody, w zależności od postawionej diagnozy. W większości przypadków schorzenia w obrębie szyi nie wymagają zabiegu operacyjnego. Ingerencja chirurgiczna ma miejsce w przypadku deformacji części szyjnej kręgosłupa i uszkodzenia nerwów, które w konsekwencji powodują drętwienie rąk, a nawet czasowe zaniki czucia. Zabieg operacyjny polega na usunięciu wadliwego krążka, w którego miejsce wszczepiany jest sztuczny dysk. Chory po kilkutygodniowej rekonwalescencji wraca do pełnej sprawności, gdyż użyta proteza zachowuje pełną ruchomość operowanego odcinka. 

Do metod nieoperacyjnych zaliczamy m.in.: masaże, taping, terapię manualną, kinezyterapię, manualne rozciąganie mięśni odcinka szyjnego. Dużą skuteczność zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu przynoszą zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia na kręgosłup szyjny.

1. I.A Kapandji, R. Gnat, Anatomia funkcjonalna stawów, t. 3, Kręgosłup, miednica, głowa, Edra Urban & Partner, 2020.
2. M. Aebi, N. Boos, P. Jarmużek, Choroby kręgosłupa, MediPage, 2016.
3. A. Coote, P. Haslam, T. Gaździk, Ortopedia i reumatologia Crash Course, Edra Urban & Partner, 2015.