Jak mleko wpływa na zdrowie? Wartości odżywcze, rodzaje i zastosowanie

Wartości odżywcze mleka

Mleko jest płynem w kolorze białym. W polskiej kuchni najczęściej jest stosowane mleko krowie, rzadziej owcze czy kozie. W każdym z nich znajduje się szereg cennych wartości odżywczych, jednak mogą one występować w różnych ilościach. Mleko zawiera kazeinę, która ma szereg właściwości poprawiających wygląd skóry. Oprócz tego zawiera także lipidy, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), kwas mlekowy oraz wapń. Dostarcza wielu witamin, w szczególności witaminy B12, B1, D, A, cynku i magnezu. Czy mleko jest zdrowe, w szczególności dla osób dorosłych i dzieci? 

Mleko może zawierać różne zawartości tłuszczu, od 0% do 3,8%. Od nich zależy jego wartość odżywcza. Duży wpływ na obecność witamin i minerałów ma również to, czym żywi się krowa, od której pochodzi mleko. Zwierzęta karmione trawą bogatą w antyoksydanty mają większą zawartość witaminy E i A oraz kwasów omega-3 cennych dla organizmu, zwłaszcza pracy mózgu. 

Rodzaje mleka

Nie każdy może spożywać mleko krowie, głównie ze względu na alergię na laktozę. Jej objawy są charakterystyczne. Nie powoduje to, że należy całkowicie wyeliminować ten produkt ze swojej diety. Obecnie istnieje wiele rodzajów napojów występujących jako alternatywa dla mleka pochodzącego od krowy. Popularne jest mleko owsiane, migdałowe, konopne czy kokosowe. 

Mleko odtłuszczone

Mleko o zmniejszonej ilości tłuszczu jest w szczególności stosowane przez osoby o diecie odchudzającej. Zawiera ono mniej kalorii niż mleko pełne. Jest dostępne w postaci świeżej jako pasteryzowane lub UHT. Często jest ono w kartonie lub plastikowej butelce. Kiedyś popularne było mleko w szklanej butelce o krótkim terminie przydatności do spożycia. 

Mleko bez laktozy

Jest rozwiązaniem dla osób, które nie trawią enzymu laktazy. Często po spożyciu występują u nich bóle brzucha, biegunki i wzdęcia. Mleko bez laktozy jest słodsze niż zwykłe. Posiada różną zawartość tłuszczu, najczęściej od 1,5%-3,2%. 

Mleko sojowe

Po mleko sojowe najczęściej sięgają weganie i wegetarianie. Ma lekko orzechowy smak. Nie zawiera laktozy, a jego właściwości odżywcze niewiele różnią się od mleka krowiego. Zawiera mniej tłuszczu i cholesterolu. Ponadto nie podnosi poziomu kwasów żołądkowych, dlatego sprawdzi się u osób z wrzodami lub dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Może być wykorzystywane do przygotowywania deserów, ciast, a także jako dodatek do czarnej kawy. 

Mleko w proszku

Wartości odżywcze mleka w proszku są mniejsze niż w przypadku świeżego pochodzącego od krowy. Wynika to ze sposobu jego wytworzenia. Jest ono uzyskiwane poprzez odparowanie wody, zawartej w mleku krowim. Tak uzyskany produkt jest poddawany pasteryzacji, dzięki czemu wydłuża się jego przydatność do spożycia. Często jest ono podawane dzieciom lub dodawane do ciast i jogurtów. 

Zsiadłe mleko

Zsiadłe mleko powstaje z mleka krowiego, owczego lub koziego. Powstaje w wyniku fermentacji przy wykorzystaniu bakterii. Charakteryzuje się kwaśnym smakiem, stąd też pochodzi jego nazwa. Pozytywnie wpływa na florę bakteryjną jelit, dlatego powinno stanowić element codziennej diety. 

Zastosowanie mleka 

Mleko głównie jest wykorzystywane w branży spożywczej. Produkuje się z niego np. jogurty, kefiry czy maślankę. Ta cieszy się mniejszą popularnością niż jogurty, mimo że ma szereg cennych dla zdrowia właściwości.

Coraz częściej pojawiają się nowe alternatywy dla tych produktów, jak jogurty kokosowe czy te wykonane z mleka migdałowego. Wartości odżywcze są inne, ale ich funkcja jest taka sama. Mogą stanowić szybką przekąskę w ciągu dnia lub być jednym ze składników potrawy. 

Mleko krowie, owcze, bawole czy kozie jest także wykorzystywane w produkcji serów. Są one bardzo popularne na stołach we Włoszech, Hiszpanii czy w Austrii. W Polsce żółte sery mają coraz większe grono zwolenników. Mogą być dodawane do sałatek, sosów, kanapek czy potraw z jajek. Mleko w proszku stosowane jest w produkcji czekolad, odżywek dla dzieci czy lodów. Może być również podstawą domowych czekolad czy tortów. 

Wiele osób docenia także wartości odżywcze mleka, wykorzystując je w pielęgnacji skóry. Zawarte w nim NNKT regenerują naskórek, chroniąc go przed uszkodzeniami zewnętrznymi. Dodatkowo kwas mlekowy zawiera właściwości złuszczające, dzięki czemu skóra jest bardziej promienna, jaśniejsza i zdrowsza. Zabiegi z wykorzystaniem kwasu mlekowego sprawdzają się u cer trądzikowych, zanieczyszczonych i szarych.