Rezonans magnetyczny – co to za badanie? Jakie są wskazania i sposób przygotowania?

Rezonans magnetyczny – co to jest?

Rezonans magnetyczny (MR) to nieinwazyjna, bezbolesna metoda badań, pozwalająca na uzyskanie obrazów z wnętrza ciała. Na czym opiera się zasada jego działania? W każdej komórce organizmu znajdują się atomy wodoru. W ich wnętrzu są jeszcze mniejsze cząstki – protony, które wykazują szczególne właściwości magnetyczne. One właśnie wykorzystywane są w obrazowaniu rezonansem magnetycznym. Podczas badania oddziaływać będzie na ciebie silne pole magnetyczne. Wówczas zaobserwować można, że protony wodoru oddają skierowaną na nie energię w formie fal radiowych. Specjalistyczne oprogramowanie rezonansu magnetycznego przekłada te informacje na kolorowy obraz. Tkanki poszczególnych typów, ale i zmienione chorobowo komórki, zostają oznaczone różnymi kolorami.

Aby nie doszło do zaburzeń w odbiorze sygnału płynącego z ciała podczas badania, system rezonansu magnetycznego wymaga odizolowania od fal elektromagnetycznych płynących z zewnątrz. W tym celu umieszcza się go w tzw. klatce Faradaya. Należy też wspomnieć, że aparat do rezonansu magnetycznego może przybrać dwie formy konstrukcyjne. Wyróżnia się:

• aparat zamknięty – ma postać tunelu, do którego wjeżdża się na specjalnym stole,

• aparat z otwartą komorą – pozwala na dostęp z trzech stron.

Jak wygląda badanie rezonansem magnetycznym?

Bez względu na to, jakim aparatem będzie wykonywane badanie, podczas jego trwania nie możesz się ruszać. Jeśli nie jesteś w stanie spokojnie leżeć, mogą Ci zostać podane leki uspokajające. W ciężkich przypadkach wykorzystywane bywa znieczulenie ogólne. W czasie badania będziesz miał zapewniony kontakt z personelem. Otrzymasz do ręki przycisk, którym możesz wezwać pomoc w razie potrzeby. Przeprowadzający badanie będzie informował Cię o jego przebiegu przez mikrofon i oglądał przez kamerę. Na czas badania prawdopodobnie otrzymasz słuchawki, które tłumią hałas aparatu. Wydziela on bowiem różne stuki. Dźwięki te porównuje się do wirowania pralki. Badanie MR trwa zazwyczaj 20 minut, chyba że zajdzie konieczność powtórzenia niektórych sekwencji zdjęć (każda sekwencja trwa od 3 do 10 minut) lub podania środka cieniującego. Wówczas czas badania się wydłuży.

Zastosowanie rezonansu magnetycznego

Rezonans magnetyczny to badanie o szerokim zastosowaniu. Służy do bardzo precyzyjnej diagnostyki wielu chorób, w tym m.in. układu ruchu, kardiologicznych, neurologicznych, różnych rodzajów nowotworów, oraz do monitorowania postępów podjętego już procesu terapeutycznego. W rezonansie magnetycznym analizowane może być całe ciało lub wybrane jego części. Badanie pozwala na wykrycie elementów niewidocznych w bardziej podstawowym obrazowaniu, np. szpiku kostnego.

Wśród najczęściej wykonywanych badań wymienia się:

• rezonans magnetyczny miednicy, m.in. w schorzeniach końcowego odcinka układu pokarmowego i układu płciowo-moczowego,

• rezonans magnetyczny kręgosłupa, m.in. w chorobach zwyrodnieniowych krążków międzykręgowych, do oceny rozległości uszkodzeń po wypadkach,

• rezonans magnetyczny głowy, m.in. przy bólach i zawrotach głowy niewiadomego pochodzenia, zaburzeniach widzenia, chorobie Alzheimera, urazach głowy,

• rezonans magnetyczny serca, m.in. w stanach patologicznych dużych naczyń krwionośnych, przy wadach serca wrodzonych i nabytych, chorobie wieńcowej, guzach w mięśniu sercowym,

• rezonans magnetyczny jamy brzusznej, m.in. przy problemach dróg żółciowych, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego,

• rezonans magnetyczny poszczególnych stawów, m.in. przy skręceniach, zwichnięciach, w chorobach zwyrodnieniowych.

Rezonans magnetyczny – jak przygotować się do badania?

Znajomość zaleceń i stosowanie się do nich przed MR w znacznym stopniu ogranicza ryzyko zafałszowania wyników. Jeśli przyjmujesz jakieś leki, to kwestię ich zażywania przed badaniem skonsultuj z lekarzem kierującym. Pamiętaj, aby na rezonans nie nakładać makijażu i nie stylizować włosów kosmetykami. Mogą one zawierać drobiny metali, które wpływają negatywnie na wytwarzanie obrazu. Nie ma potrzeby ściągania do badania ubrania. Niemniej pamiętaj, aby usunąć wszelkie metalowe elementy z ciała, np. protezy dentystyczne, kolczyki, paski od spodni, bransoletki, okulary.

Na badanie nie musisz przychodzić na czczo. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy wymagane jest podanie dożylnego środka cieniującego. To tzw. badanie rezonansem magnetycznym z kontrastem. Preparat ten jest podawany dożylnie i służy do lepszego uwidocznienia obrazowanych zmian. Po takim badaniu bardzo ważne jest picie wody w dużych ilościach. W ten sposób szybciej usuniesz kontrast z organizmu, gdyż wydalany jest on wraz z moczem.

Jakie są przeciwwskazania do badania MR?

Niestety wykonanie rezonansu magnetycznego nie jest możliwe u każdej osoby. Wśród przeciwwskazań do badania wymienia się posiadanie m.in.:

• rozrusznika serca,

• metalowej zastawki serca,

• wkładki domacicznej,

• neurostymulatora,

• pompy insulinowej,

• metalowych protez dentystycznych,

• metalicznych implantów ortopedycznych, takich jak: sztuczne stawy, druty, śruby, stabilizatory.

Rezonansu magnetycznego nie zaleca się kobietom będącym w pierwszym trymestrze ciąży. Przeciwwskazaniem może być także klaustrofobia, czyli uczucie lęku przed przebywaniem w zamkniętych, niedużych pomieszczeniach.

1. A. Cieszanowski, Zastosowanie badania rezonansu magnetycznego w onkologii, „Onkologia w Praktyce Klinicznej” 2013, t. 9, nr 2, s. 60–69.
2. P. Pęczkowski, Podstawy fizyczne i historia obrazowania metodą rezonansu magnetycznego, „Wszechświat” 2012, t. 113, nr 10–12, s. 292–302.