Czym jest temperament? Rodzaje temperamentu

Co to jest temperament? 

Temperament jest składową osobowości. Dowiedziono, że jest to zespół cech wrodzonych, które warunkują nasze reakcje na konkretne bodźce zewnętrzne. Stąd różne typy osobowości – każdy z nich ma charakterystyczny dla siebie zestaw cech. Są one względnie stałe, dlatego można przyporządkować ten sam typ temperamentu do osoby bez względu na jej wiek. Oczywiście najłatwiej jest rozpoznać różne rodzaje temperamentu u dzieci, ponieważ ich osobowość nie jest jeszcze w pełni ukształtowana. A jak wiadomo, na jej specyfikę wpływają nie tylko pochodzenie, ale również kultura, w jakiej wyrastamy, i wiele innych czynników zewnętrznych czy zdarzeń, jakie są naszym udziałem. 

Typy temperamentu według Hipokratesa i Galena

Grecki lekarz Hipokrates dostrzegł, że temperament zależy od proporcji tzw. soków życiowych: krwi, flegmy, żółtej i czarnej żółci. Jego twierdzenie rozszerzył Galen, lekarz żyjący w II w. naszej ery. Co istotne, jego podział na 4 typy temperamentu do dziś jest przywoływany w opracowaniach psychologicznych. 

Sangwinik

Urodzony optymista, wesoły i otwarty człowiek – postawiony przed wyzwaniem, nie upada na duchu i szuka rozwiązań. Dostrzeganie świata w jasnych barwach jest domeną sangwinika, łatwo przystosowuje się on do nowych sytuacji. Miewa słomiany zapał, szybko nudzi się i wciąż szuka nowych obiektów zainteresowań. Być może również stąd wynika jego niestałość w uczuciach. 

Z drugiej strony optymizm i miłe usposobienie prowadzi do błędnego przekonania otoczenia, że sangwinik mocno angażuje się w relacje. To często powoduje nieporozumienia, a nawet poważne kłopoty, szczególnie w życiu rodzinnym i uczuciowym sangwinika. Ważne jest także to, w jaki sposób reaguje on na trudności i jak radzi sobie ze smutkiem. Sangwinik równie łatwo się wzrusza, jak otrząsa ze złego nastroju.

Choleryk

Ten typ temperamentu jest wyjątkowo nieprzyjemny ze względu na łatwość, z jaką wpada w złość. Wystarczy bardzo niewielki bodziec, by choleryk zaczął przejawiać niezadowolenie, które szybko potrafi przerodzić się w agresję. Skłonność do wpadania w gniew sprawia, że osoby, u których przeważa ten typ temperamentu, nie są specjalnie lubiane. 

Choleryk jest bardzo uparty – nie unika rozwiązywania problemów, ale traktuje je jako przeszkody, które za wszelką cenę musi pokonać. Można na niego liczyć w trudnych sytuacjach, jednak trzeba mieć świadomość, że najchętniej przypisze sobie wszystkie zasługi. Bardzo wyraźnie i często również głośno akcentuje swoje „ja”. Jest bardzo zawzięty, a jego przeżycia są trwałe. W konfliktach okazuje się nieprzejednany, dlatego współżycie z cholerykiem jest bardzo trudne. Dla niego nie ma miejsca na kompromisy. Osoby, których życiowi partnerzy mają ten typ temperamentu, powinny zdawać sobie sprawę z cienkiej granicy pomiędzy silną reakcją wynikającą z wrodzonych cech a jawną i niebezpieczną agresją. 

Flegmatyk

To w pewnym sensie typ pośredni pomiędzy sangwinikiem a cholerykiem. Jest stały, a jego reakcje są przewidywalne. Trudno go wyprowadzić z równowagi, ale w określonych okolicznościach możemy dostrzec w nim cechy choleryka. Silna reakcja na bodźce z zewnątrz nie pojawia się u flegmatyka bez wyraźnego powodu. Natężenie bodźców, które spowodują reakcję u flegmatyka, jest oczywiście znacznie wyższe. Wydaje się on zdolny do działania w afekcie, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach.

W komfortowych warunkach flegmatyk potrafi cieszyć się życiem. Zwykle jest lubiany, ponieważ potrafi świetnie słuchać. Spokój, który emanuje z flegmatyka, duża doza tolerancji dla drugiego człowieka i wrodzona cierpliwość sprawiają, że nie może on narzekać na brak towarzystwa. Choć zdarza się mu stronić od tłumów. Charakterystyczną cechą flegmatyka jest również powolność w ruchach, która doskonale odzwierciedla ten typ temperamentu. 

Melancholik

Ten typ temperamentu może przypominać flegmatyka, ale jego nastawienie do życia jest zgoła inne. O ile flegmatykowi wystarczy jego strefa komfortu do tego, by czuć się szczęśliwym, melancholik zawsze skupia się na negatywach. Ten typ osobowości po części żyje przeszłością, ale zwykle rozpamiętuje złe wspomnienia. Doświadcza lęków i trosk z powodów, które dla pozostałych typów temperamentu nie stanowią problemów. Boi się przyszłości, źle adaptuje się do zmian. Życie bierze na poważnie, jest absolutnym przeciwieństwem optymistycznego sangwinika. 

Melancholik z natury ma niskie poczucie własnej wartości, a każda porażka jest dla niego tylko pożywką dla kompleksu niższości. Jego psychika skierowana jest głównie ku wnętrzu – dlatego niełatwo nawiązuje kontakty z drugim człowiekiem. Paradoksem jest to, że melancholik nie zawsze potrafi okazać żal czy troskę tak, by w pełni oddać głębię ich odczuwania. 

Wiesz już, jaki jest Twój typ temperamentu?

Prawdopodobnie wśród podanych wyżej charakterystyk rozpoznałeś swój temperament. Rodzaje tak dokładnie określone przez Galena z pewnością Ci w tym pomogły. Jednak musisz wiedzieć, że typy temperamentów się przenikają – możesz mieć cechy mieszane. Dlatego warto zagłębić się w badania współczesnych psychologów i dokładniej scharakteryzować siebie, partnera lub określić temperament dziecka. W jakim celu to robimy? Aby zrozumieć własne postępowanie i postępowanie innych ludzi. Kiedy zdasz sobie sprawę z tego, jakie typy temperamentu reprezentują Twoi bliscy, będziesz rozumiał ich motywacje. To zdecydowanie ułatwi wychowanie dziecka i budowanie relacji w związkach.