Na czym polega terapia Simontona i do kogo jest skierowana?

Czym jest terapia Simontona?

Carl Simonton był amerykańskim onkologiem, radioterapeutą i pionierem psychoonkologii. W swojej długoletniej praktyce lekarskiej zaobserwował, że stres jest jednym z głównych czynników sprzyjających rozwojowi chorób nowotworowych. Zauważył też jednak, że stan psychiczny pacjentów – ich przekonania, emocje – odgrywa ogromną rolę w przebiegu leczenia. Brak wiary w możliwość wyzdrowienia obniża efekty terapii klinicznej, nawet jeśli rokowanie jest pomyślne, a pozytywne postawy często przyczyniają się do poprawy efektów leczenia onkologicznego.

Simonton doszedł do wniosku, że wszelkie rodzaje nowotworów nie są problemem czysto fizycznym – choroba obejmuje też sferę ludzkiej psychiki, więc i ona wymaga leczenia. Na podstawie swoich doświadczeń popartych wynikami licznych badań naukowych onkolog opracował program psychoterapii. Dzięki jej metodom pacjenci mogą zmodyfikować styl życia, nauczyć się radzić sobie z niepożądanymi myślami i emocjami, wzbudzać w sobie nadzieję na wyzdrowienie, odzyskać poczucie sensu życia i mimo cierpienia – wypełniać je radością.

Jak wygląda terapia metodą Simontona?

Metoda simontonowska bazuje na elementach terapii poznawczo-behawioralnej, której celem jest zmiana wyuczonych, nieprzystosowawczych sposobów myślenia i działania na konstruktywne. Tworząc swoją koncepcję, Simonton czerpał też inspirację z treningu uważności (mindfulness), metod relaksacyjnych czy wizualizacji.

Ponieważ każdy człowiek jest inny i zmaga się z indywidualnymi problemami, nie istnieje jeden schemat terapii simontonowskiej. Dla każdego pacjenta oznacza ona jednak poszukiwanie zgodnego z jego przekonaniami i wartościami sposobu życia, który będzie źródłem radości, a tym samym wesprze proces zdrowienia.

Choć metoda Simontona może służyć przepracowaniu problemów, opanowaniu umiejętności radzenia sobie z lękiem i oswajaniu takich tematów, jak ból czy umieranie, zasadniczo terapia nie skupia się na poszukiwaniu i analizowaniu problemów. Jej główny cel to skoncentrowanie uwagi pacjenta na tym, co w jego życiu jest pozytywne.

W terapii metodą Simontona zwykle łączy się pracę indywidualną z grupową, a także z terapią rodzinną. Zajęcia mogą mieć postać warsztatów stacjonarnych, a nawet zorganizowanych turnusów. Przede wszystkim jednak metoda simontonowska jest formą samopomocy, z której pacjent ma korzystać na stałe, po zakończeniu cyklu zajęć.

Czemu służy terapia metodą Simontona?

Terapia Simontona ma służyć poprawie funkcjonowania pacjenta we wszystkich obszarach życia tak, by jego postawy i zachowania sprzyjały zdrowieniu. Uczy nawyków służących utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej, konstruktywnego sposobu myślenia, radzenia sobie z emocjami i w kontaktach z otoczeniem. Terapia opiera się na działaniach w sferze:

• fizyczności (dotyczy zdrowych nawyków żywieniowych, aktywności ruchowej, zabawy, relaksu),

• emocji i przekonań (pozwala odrzucić nawyk zamartwiania się na zapas, lepiej radzić sobie ze stresem i sytuacjami kryzysowymi, buduje pozytywne nastawienie i wiarę w sukces leczenia),

• relacji z otoczeniem (ułatwia komunikację z bliskimi, korzystanie z ich pomocy – w terapii uczestniczy także rodzina, która uczy się udzielać choremu mądrego wsparcia),

• duchowości (buduje nowe cele, energię do życia i poczucie jego sensu, zmienia stosunek do śmierci).

Elementem terapii Simontona jest także psychoedukacja, w której ramach pacjent uzyskuje informację na temat zależności między zdrowiem psychicznym a fizycznym, wpływie stresu na działanie układu odpornościowego. Ta wiedza pozwala lepiej zrozumieć sens metody i motywuje do jej wdrażania.

Efekty terapii simontonowskiej

Carl Simonton podkreślał, że jego program nie może zastąpić konwencjonalnego leczenia. Okazał się jednak jego znakomitym uzupełnieniem. Obecnie metodę Simontona włącza się w terapię pacjentów onkologicznych na całym świecie, ponieważ:

• zdecydowanie poprawia kondycję psychiczną pacjenta, co przekłada się na wzrost fizycznej odporności i zwiększa szanse na wyzdrowienie,

• zwiększa zaangażowanie pacjenta w proces leczenia i wiarę w skuteczność konwencjonalnej terapii,

• poprawia relacje rodzinne chorego i jego komunikację z otoczeniem, w tym z personelem medycznym,

• uczy chorego radzić sobie z przeżywanym w związku z chorobą bólem czy lękiem oraz czerpać radość z życia mimo cierpienia.

Kto może skorzystać z terapii Simontona?

Choć metoda Simontona przeznaczona jest przede wszystkim dla pacjentów onkologicznych i ich bliskich, z powodzeniem skorzystać z niej mogą osoby, które zmagają się z innymi przewlekłymi schorzeniami, np. chorobami neurodegeneracyjnym, chorobą niedokrwienną serca, AIDS, niepełnosprawnością ruchową. Terapii mogą poddać się także ludzie zupełnie zdrowi, jeśli np. odczuwają lęk przed zachorowaniem na nowotwór.

1. C. Simonton, Jak żyć z rakiem i go pokonać, tł. J. Morka, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2006.
2. M. Wirga, Zwyciężyć chorobę, Wydawnictwo Kos, Katowice 2008.
3. Terapia Simontona – program dla pacjentów onkologicznych, https://www.zwrotnikraka.pl/terapia-simontona-program/, dostęp: 18.05.2021 r.