Czym jest komunikacja interpersonalna?

W czasie kontaktu twarzą w twarz mamy znacznie większe możliwości korzystania z komunikacji werbalnej i niewerbalnej, natomiast podczas rozmowy pośredniej słyszymy głos, ale nie widzimy gestów i mimiki, możemy ewentualnie posiłkować się emotikonami. Dla osób biorących udział w komunikacji ważne jest posługiwanie się tym samym kodem językowym. Nie chodzi tutaj tylko o ten sam język, ale także o ogólne porozumienie. Tego ostatniego czynnika może brakować np. w trakcie rozmowy nastolatka z seniorem lub w czasie kontaktu osób z zupełnie różnych kultur. 

Techniki poprawnej komunikacji interpersonalnej

Efektywne porozumiewanie się jest możliwe dzięki wykorzystaniu różnych technik. Do najważniejszych można zaliczyć:

• aktywne słuchanie – okazywanie rozmówcy uwagi, widoczne oznaki szacunku, empatii i życzliwości, takie jak kontakt wzrokowy, parafrazowanie (powtarzanie tego, co powiedziała druga osoba, w nieco inny sposób, np.: „Twierdzisz, że…”, „Czyli uważasz, że…”) i odzwierciedlanie uczuć (np. “To musiało być trudne”, “Przykro mi, że cię to spotkało”);  

• asertywność, czyli wyrażanie własnego zdania, otwarta komunikacja, zachowywanie się z szacunkiem wobec siebie i innych (sprawdź koniecznie ćwiczenia na asertywność oraz jakie są przykłady asertywności);

• powstrzymanie się od nadmiernych ocen, interpretacji, sądów wobec innych osób;

• klaryfikowanie (uściślanie, wyjaśnianie) i precyzowanie tego, co mówią inni, dzięki czemu możliwe jest lepsze zrozumienie ich intencji; klaryfikacja odnosi się do uporządkowania najważniejszych elementów rozmowy, co jest szczególnie ważne w trakcie bardziej złożonych tematów; można przykładowo powiedzieć: „Jeśli dobrze cię rozumiem, to uważasz, że…” albo: „Zbierzmy teraz wszystko to, o czym mówiliśmy przez 15 minut…”;

• parafrazowanie, a więc powtórzenie usłyszanego komunikatu w celu podtrzymania rozmowy.

Komunikacja werbalna i niewerbalna

Psychologowie wyróżniają dwa główne rodzaje komunikacji: werbalną i niewerbalną. Pierwsza z nich odnosi się do informacji przekazywanych słowami. Aby przekaz został właściwie zrozumiany, warto mówić głośno i wyraźnie, unikać niepotrzebnych słów oraz koncentrować się na konkretach. 

Z kolei komunikacja niewerbalna to wszystkie informacje poza samymi słowami, a więc: mowa ciała, ton głosu, gesty. Oczywiście w niektórych przypadkach komunikacja odbywa się wyłącznie pisemnie, np. na komputerze lub telefonie. Wówczas często dochodzi do różnych błędów i nieporozumień, ponieważ brakuje treści, które podczas rozmowy na żywo mogłyby zostać zakomunikowane tonem głosu czy mimiką. W tym wypadku zamiast komunikacji niewerbalnej pojawiają się emotikony oraz GIF-y lub memy. Komunikaty te nie jednak są w stanie do końca zastąpić gestów, mimiki oraz tonu głosu. 

Bariery w komunikacji interpersonalnej

Niestety w trakcie rozmowy mogą pojawić się różne bariery wpływające negatywnie na efektywność komunikacji. Najprostszą barierą jest po prostu brak wspólnego kodu, na przykład używanie innych języków, stosowanie słów bardzo trudnych lub zbyt slangowych. W takich przypadkach może nie dojść do porozumienia. Innym problemem są błędy językowe, np. nieprawidłowa składnia lub stosowanie znaków interpunkcyjnych w nieodpowiednich miejscach (na przykład w wiadomościach w komunikatorach). Barierą mogą być także czynniki zewnętrzne, takie jak hałas lub złe warunki atmosferyczne. Do innych barier komunikacyjnych można zakwalifikować stereotypy, uprzedzenia czy nieczyste intencje jednego z rozmówców (w tym manipulowanie drugą osobą będące przejawem różnych problemów, takich jak toksyczna przyjaźń).
Przeczytaj także artykuł: https://www.welbi.pl/asertywnosc-co-to-jest-jak-ja-rozwijac/.