Jak wygląda borowik? Rodzaje borowików i ich charakterystyka
Borowik szlachetny to najbardziej ceniony grzyb jadalny. Rodzina borowikowatych jest duża, zalicza się do niej również borowik szatański. Jak rozpoznać grzyby jadalne i dlaczego warto je zbierać?
![borowik-jak-wyglada-rodzaje](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3DEReBzTTnT2bDXmoetYvw/879be9e77d6b737e909e5fcd284df0f2/borowik-jak-wyglada-rodzaje.jpg?w=1920&h=1280&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![osteoporoza-jaka-dieta-pomoze-wzmocnic-kosci](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/13wgibA0lpxnOQTmH9ioDI/8374b4c210b2d569cd7d0a28c3cdeac3/osteoporoza-jaka-dieta-pomoze-wzmocnic-kosci.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![jakie-sa-efekty-spozywania-regularnych-posilkow](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/68Ol0WVy5abKmHlBlghw20/cb2619f55f6f59c755dc695410f5008d/jakie-sa-efekty-spozywania-regularnych-posilkow.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![cholesterol-jak-go-obnizyc-jaka-diete-stosowac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2dDQU1OJO42URM6TjKe4jC/1bddb7d9239505d3791960a1dab10a73/cholesterol-jak-go-obnizyc-jaka-diete-stosowac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![dieta-na-stawy-co-jesc-aby-je-wzmocnic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4N80tL5nV1ZyCXh9mrRLr8/cfad69aed68f5c9c92a2b68e2fc75140/dieta-na-stawy-co-jesc-aby-je-wzmocnic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Borowik – król polskich lasów
Podczas grzybobrania najczęściej zbieramy podgrzybki, ale to znalezienie borowika (czy jak mawia się potocznie – prawdziwka) cieszy najbardziej. Polskie grzyby leśne, a w szczególności właśnie borowiki, cenione są w całej Europie Zachodniej za wyjątkowy smak i aromat.
Rodzina borowikowatych to głównie grzyby jadalne, jednak są również odmiany trujące. Aby podczas grzybobrania nie popełnić tragicznego w skutkach błędu, trzeba nauczyć się rozpoznawać, które odmiany borowika są jadalne, a które trujące. Aby Ci to ułatwić, przygotowaliśmy krótkie charakterystyki najczęściej spotykanych odmian prawdziwków.
Borowiki jadalne
Nie każdego grzybiarza satysfakcjonują rydze czy maślaki – doświadczeni szukają rzadkich odmian najszlachetniejszego z polskich grzybów – borowika.
Borowik szlachetny
Najczęściej spotykany w lasach iglastych i mieszanych. Grzyb ma gruby trzon, który ku dołowi wyraźnie się rozszerza. Nóżka jest jasna, miejscami całkiem biała, kapelusz – gładki i półkolisty. Młode borowiki mają bardzo jasne kapelusze, niekiedy nawet białe. Z czasem nabierają brązowej barwy. Pod kapeluszem znajduje się gąbka o jasnym zabarwieniu. Miąższ borowika jest biały i zwarty, po przekrojeniu nie zmienia koloru.
Borowik królewski
Rośnie w lasach liściastych i trzeba mieć prawdziwe szczęście, by go znaleźć. Trzon młodego borowika jest baryłkowaty, potem zaczyna przypominać maczugę. Ma ciekawe zabarwienie – na dole jest brązowo-czerwony, natomiast wyżej staje się żółtawy. Borowik królewski ma wypukły kapelusz – intensywnie różowy, upstrzony czerwonymi, włóknistymi strzępkami. Gąbka i miąższ są żółte, a po przekrojeniu nie zmieniają koloru. Natomiast podczas deszczowej pogody na trzonie możesz zobaczyć zasinienia od palców.
Borowik ceglastopory
To odmiana borowika najczęściej spotykana w lasach górskich. Rośnie na podmokłych, kwaśnych glebach. Borowik ceglastopory ma początkowo bulwiasty, potem walcowaty trzon i bardzo charakterystyczny kolor – żółty, pokryty czerwonymi kosmkami. Kapelusz w kolorze brązowym i żółta gąbka skrywa w sobie łagodny w smaku miąższ. Po przekrojeniu sinieje. To bardzo smaczny i wartościowy grzyb, ale ze względu na zabarwienie niedoświadczeni grzybiarze go omijają. Nie warto, bo ma niesamowity aromat i smak. Jak przyrządzić te grzyby? Doskonale smakują marynowane i w sosach.
Borowik szlachetny (usiatkowany)
Rośnie w lasach liściastych – szczególnie dębowych i bukowych. Trzon młodych borowików jest baryłkowaty, z czasem przekształca się w cylindryczny. Przy ziemi jest jasny, im wyżej, tym bardziej brązowy. Trzon w całości pokrywa siateczka. Kapelusz jest jasnobrązowy, matowy i suchy, a miąższ – jasny, ścisły i łagodny w smaku. Nie sinieje po przekrojeniu.
Borowik ciemnobrązowy
Rośnie pojedynczo, najczęściej spotykany w lasach liściastych. Jego wysyp obserwuje się w cieplejszych miesiącach. Trzon jest baryłkowaty lub cylindryczny w zdecydowanym, brązowym kolorze, pokryty siateczką, która ciemnieje ku górze. Kapelusz jest ciemny, u młodych okazów zamszowaty, potem gładki. Biały miąższ nie zmienia koloru po przekrojeniu.
Borowik sosnowy
Jak wskazuje nazwa, grzyb ten rośnie w lasach iglastych, szczególnie górskich. Jest bardzo rzadkim okazem w Polsce. Ma gruby trzon, pokryty brunatno-żółtą siateczką. Jego kapelusz jest zamszowaty, początkowo biały, potem ciemnożółty. Biały miąższ ma łagodny smak.
Borowik brzozowy
Ten grzyb rośnie w lasach liściastych, najczęściej pod brzozami – stąd nazwa. Trzon młodego okazu jest bulwiasty, w miarę rośnięcia staje się cylindryczny. Na białym trzonie znajduje się gładki, jasny kapelusz. Miąższ pod skórką kapelusza jest szaro-zielony, natomiast wewnątrz – biały i zwarty.
Borowiki trujące
Rodzina borowikowatych to również odmiany niejadalne: borowiki korzeniaste i szatańskie.
Borowik szatański
Jak wygląda borowik szatański? Ma kolisty trzon w kolorze żółtym, pokryty krwistoczerwoną siateczką. Z tego powodu niedoświadczeni grzybiarze nie zbierają borowików ceglastoporych z czerwonym trzonem. Charakterystyczną cechą borowika szatańskiego jest to, że bywa szerszy niż wyższy. Półkolisty kapelusz z bieli i odcieni szarości przechodzi w kolor zielony. Miąższ borowika szatańskiego błękitnieje po przełamaniu. Starsze grzyby wydzielają charakterystyczny zapach padliny. To również pomaga je zidentyfikować i nie popełnić błędu podczas zbierania.
Borowik korzeniasty
Ma kolisty, gruby trzon w cytrynowożółtym kolorze. Przy podstawie jest on szaro-brunatny. Młode borowiki korzeniaste mają półkolisty kapelusz, który w miarę rośnięcia staje się płaski. Skórka na kapeluszu jest biała, pokryta brunatnymi i szarymi smugami. Miąższ sinieje delikatnie po przecięciu.
Jakie objawy po spożyciu świadczą, że był to borowik szatański? Jak rozpoznać zatrucie borowikiem korzeniastym? Bóle głowy, rumień na twarzy, halucynacje i zaburzenia widzenia, następnie zaburzenia neurologiczne, nagły spadek ciśnienia i zapaść – tak wygląda kolejność objawów po spożyciu trujących borowików. Dlatego zaleca się ostrożność – nie tylko w lesie, ale również na targowiskach podczas kupowania grzybów z niesprawdzonych źródeł. Różnice pomiędzy borowikami jadalnymi i trującymi są dość wyraźne. Zdecydowanie więcej jest zatruć, gdy to kanie okazują się muchomorami.
- C.M. Uklańska-Pusz, Leśny król: borowik, „Mój Piękny Ogród” nr 10, 2020.
- Z. Leszczyńska-Niziołek, Polowanie na grzyby. Od borowika do grzybowej, Buchmann, Warszawa 2022.
- H.E. Laux, Atlas grzybów, RM, Warszawa 2022.
![Author Magda Habel picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2HOEnQBNWU52ZkrQpOPOBk/3ca31395027fe17a8fabf47a9dee3b52/Magda_Habel.jpg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![dieta-na-jelita-co-jesc-jadlospis-i-przepisy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7jTTkLNYGC54FnUdc11Som/79703e45e885f8e9da4044453502aa8a/dieta-na-jelita-co-jesc-jadlospis-i-przepisy.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![sniadanie-lekkostrawne-z-czego-powinno-sie-skladac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/24oko06Y6fAALzBZhUo0ZK/78b1dd87f1530388becfb9b6b36bc450/sniadanie-lekkostrawne-z-czego-powinno-sie-skladac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![ziola-na-obnizenie-potasu-jakie/](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/XHqRNwcjTZW6RjbuiRmf9/4fd67ea83ba7ae2a81912dce8d36e4dd/ziola-na-obnizenie-potasu-jakie.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4kVK3eyODNCyKg4As1anLM/05ca7cb19457089b4159f8b30668af9a/zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)