Choroba Parkinsona – na czym polega? Jak zdiagnozować i leczyć chorobę Parkinsona?

Choroba Parkinsona – na czym polega? Przyczyny choroby

Choroba Parkinsona jest schorzeniem neurodegeneracyjnym (prowadzącym do uszkodzenia komórek nerwowych), ujętym w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod kodem G20. Objawy choroby Parkinsona – spowolnienie ruchowe, drżenie spoczynkowe i nadmierne napięcie (sztywność) mięśni – są efektem degeneracji neuronów dopaminergicznych (komórek nerwowych, które wydzielają neuroprzekaźnik – dopaminę). Dotychczasowe badania nie pozwalają z pewnością określić przyczyny uszkodzenia komórek nerwowych, ale u chorych obserwuje się gromadzenie w mózgu nieprawidłowego białka – alfa-synukleiny pod postacią tzw. ciał Lewy’ego. 

• Dowiedz się, jakie są inne neurologiczne przyczyny skurczu mięśni.

Przyczyny występowania choroby Parkinsona nie są do końca poznane. Wiadomo, iż u części pacjentów (około 10% chorych) schorzenie ma podłoże genetyczne i może być związane z mutacją genu PARK-1. Zdaniem naukowców na wystąpienie choroby może mieć także wpływ przebyty uraz głowy oraz narażenie na toksyczne działanie niektórych związków chemicznych używanych w rolnictwie. Schorzenie dotyczy najczęściej osób w starszym wieku (po 60. roku życia), częściej płci męskiej.

Objawy choroby Parkinsona

Pierwszym objawem choroby Parkinsona, który skłania chorego do poszukiwania pomocy lekarskiej, jest najczęściej drżenie rąk. W oparciu o dostępne dane specjaliści zajmujący się tym tematem stwierdzili, iż zaburzenia ruchowe pojawiają się w momencie, gdy uszkodzonych zostaje 30–70% komórek nerwowych w istocie czarnej mózgu. Drżenie rąk pojawia się w spoczynku i ustępuje w trakcie wykonywania ruchu dłońmi. Trzeba jednak podkreślić, że dolegliwości te nie występują u wszystkich chorych. Co ciekawe, w badaniach naukowych dowiedziono, iż objaw ten często poprzedzają inne symptomy, przede wszystkim przewlekłe zaparcia, zaburzenia węchu i problemy ze snem, pacjenci jednak rzadko zgłaszają się z tego powodu do lekarza.

Do objawów neurologicznych kluczowych dla rozpoznania choroby Parkinsona należą również bradykinezja, czyli spowolnienie ruchowe, oraz skurcze i sztywność mięśni. Chorzy zauważają postępujące zaburzenia chodu, poruszają się coraz mniejszymi krokami, mają problem z utrzymaniem równowagi i podnoszenia się z pozycji siedzącej. Dochodzi do ściszenia głosu i zmniejszenia ruchów mimicznych (tzw. maskowata twarz). Podczas pisania odręcznego zauważyć można zmniejszenie rozmiaru pisanych liter i cyfr (tzw. mikrografia). Postępujące zaburzenia często mają negatywny wpływ na stan psychiczny pacjentów – szacuje się, iż u połowy z nich pojawiają się objawy depresji, a u niektórych chorych także zaburzenia psychotyczne (w szczególności epizody manii i omamy wzrokowe).

Innymi objawami choroby Parkinsona są: ślinotok, zespół suchego oka, jaskra, problemy z przełykaniem czy zaburzenia erekcji. Nadmierne napięcie mięśni bywa przyczyną znacznych dolegliwości bólowych. U znacznej części pacjentów w zaawansowanej postaci choroby obserwuje się demencję (otępienie).

Choroba Parkinsona – jak ją zdiagnozować?

Rozpoznanie choroby Parkinsona opiera się w głównej mierze na wywiadzie z pacjentem oraz obserwowanych w badaniu przedmiotowym nieprawidłowości. Nie istnieje badanie, które byłoby w stanie jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć diagnozę choroby Parkinsona. Stosowane badania obrazowe (rezonans magnetyczny, PET, SPECT) mają za zadanie wykluczyć inne przyczyny stwierdzanych objawów (np. zmian nowotworowych w mózgu). Oznaczenie poziomu alfa-synukleiny w płynie mózgowo-rdzeniowym nie ma istotnego znaczenia w diagnostyce choroby Parkinsona.

W przypadku rozpoznania choroby Parkinsona u Ciebie lub bliskiej Ci osoby zgłoś się do Fundacji „Żyć z chorobą Parkinsona”, gdzie można otrzymać wiele użytecznych informacji na temat objawów schorzenia, jego leczenia i wsparcia psychologicznego.

Leczenie choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest niestety nieuleczalna i prowadzi do pogorszenia się jakości życia chorego. Może prowadzić również do przedwczesnej śmierci. Stosowane metody leczenia mają na celu przede wszystkim zmniejszenie dolegliwości oraz poprawę jakości życia pacjenta. Terapia powinna być prowadzona we współpracy chorego z całym zespołem specjalistów – lekarza rodzinnego, neurologa, fizjoterapeuty, logopedy, a w razie potrzeby również psychiatry i psychologa.

Leczenie farmakologiczne rozpoczyna się najczęściej od leków pobudzających receptory dopaminergiczne w ośrodkowym układzie nerwowym. Należą do nich: lewodopa, pramipexol i ropinirol. Czas skutecznego działania tych leków jest ograniczony do kilku lat – po jego upływie dochodzi zwykle do nasilenia zaburzeń motorycznych niezależnie od stosowania leków. Leki antycholinergiczne bywają skuteczne u pacjentów z zaawansowanym drżeniem rąk (łagodzą ten objaw). Istnieją również doniesienia o zmniejszeniu drżenia po miejscowym zastosowaniu wstrzyknięć z toksyny botulinowej. Coraz większą popularność zdobywa również inwazyjna metoda leczenia polegająca na wszczepieniu do mózgu elektrod stymulujących wybrane ośrodki (głęboka stymulacja mózgu).