account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.

Choroby odkleszczowe – rodzaje, diagnostyka i metody leczenia

lek. Agnieszka Żędzian31.05.2023Aktualizacja: 01.06.2023

Niespecyficzne objawy chorobowe pojawiające się w okresie wiosenno-letnim mogą świadczyć o chorobie odkleszczowej. Do grupy schorzeń przenoszonych przez kleszcze należą m.in. borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu, tularemia i babeszjoza. Dowiedz się, jakie mogą być objawy chorób odkleszczowych, jak je rozpoznać oraz na czym polega ich leczenie.


choroba-odkleszczowa-przyczyny-leczenie
Pixabay.com

Polecane

goraca-kapiel-na-przeziebienie-najlepsze-rozwiazanie
Zdrowie
1 min.
Czy gorąca kąpiel pomaga na przeziębienie?
02.06.2022
bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
soda-na-zgage-jak-ja-stosowac-jakie-sa-proporcje
Zdrowie
1 min.
Soda na zgagę - jak ją stosować? Jakie są proporcje?
21.01.2022
ugryzienie-szerszenia-jak-wyglada-jakie-sa-objawy
Zdrowie
1 min.
Ugryzienie szerszenia - jak wygląda? Jakie są objawy?
24.01.2022
Spis treści
  1. Co to są choroby odkleszczowe?
  2. Rodzaje i objawy chorób odkleszczowych u ludzi
  3. Diagnostyka i leczenie najczęstszych chorób odkleszczowych
  4. Choroby odkleszczowe – jak im zapobiegać?

Co to są choroby odkleszczowe?

Choroby odkleszczowe to grupa schorzeń, do których dochodzi w wyniku ukąszenia przez kleszcze – pajęczaki, które żywią się krwią, m.in. człowieka. Spośród setek rodzajów kleszczy najważniejsze w patogenezie chorób odkleszczowych są trzy gatunki – Ixodes scapularis, Ixodes ricinus i Dermacentor variabilis. Rozpoznanie schorzeń odkleszczowych bywa dużym wyzwaniem diagnostycznym, większość osób nie pamięta bowiem ukąszenia i, co za tym idzie, nie wiąże z nim objawów chorobowych, które są dodatkowo mało specyficzne.

Rodzaje i objawy chorób odkleszczowych u ludzi

Do najczęściej występujących chorób odkleszczowych u ludzi należą:

  • choroba z Lyme (borelioza) – wywołana najczęściej przez bakterię Borrelia burgdorferi, rzadziej Borrelia afzelii i Borrelia garinii – przenoszone przez kleszcze. Wczesna postać choroby może obejmować objawy grypopodobne i rumień wędrujący – zmianę skórną pojawiającą się w obrębie ukąszenia, szerzącą się obwodowo, z obecnym centralnym przejaśnieniem. Z czasem mogą pojawić się inne symptomy – bóle mięśni i stawów, zaburzenia neurologiczne (w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), zaburzenia rytmu serca;

  • kleszczowe zapalenie mózgu – przenoszona przez kleszcze choroba wirusowa, która może mieć przebieg od bezobjawowego (u 70–98% osób), poprzez łagodne zapalenia opon mózgowych do ciężkiego zapalenia opon mózgowych i mózgu z towarzyszącym paraliżem. Zachorowania obserwuje się najczęściej w Europie i Azji, częściej u osób dorosłych niż u dzieci. Mimo iż dostępne są szczepienia ochronne, częstość występowania tego schorzenia wciąż rośnie. Objawy kleszczowego zapalenia mózgu pojawiają się średnio po 1–2 tygodniach od zakażenia i są to m.in. wysoka gorączka, nudności i wymioty, bóle i zawroty głowy, światłowstręt;

  • anaplazmoza – wywołana przez bakterię Anaplasma phagocytophilum, która atakuje krwinki białe; choroba może przebiegać bezobjawowo lub powodować wystąpienie objawów grypopodobnych (gorączki, bólu mięśni i stawów, osłabienia, nadmiernej potliwości) i żołądkowo-jelitowych (biegunki, bólu brzucha, nudności i wymiotów). U części chorych dochodzi do zapalenia płuc lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych;

  • babeszjoza – zakażenie spowodowane przez pierwotniaki Babesia microti lub Babesia duncani, prowadzące do niszczenia krwinek czerwonych i wystąpienia objawów grypopodobnych, anemii hemolitycznej (osłabienia, żółtaczki, ciemnego zabarwienia moczu, nudności, wymiotów, bólu brzucha). Babeszjoza rzadko występuje u człowieka, znacznie częściej chorują ukąszone przez kleszcze psy;

  • tularemia – choroba zakaźna wywołana przez bakterię Francisella tularensis, w przebiegu której obserwuje się często plamisto-grudkową wysypkę, powiększenie węzłów chłonnych, gorączkę i dreszcze oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Inne, rzadko występujące choroby odkleszczowe to m.in. erlichioza, gorączka plamista Gór Skalistych czy gorączka krymsko-kongijska.

Diagnostyka i leczenie najczęstszych chorób odkleszczowych

Rozpoznanie chorób odkleszczowych bywa dużym wyzwaniem dla lekarza i wymaga przeprowadzenia szczegółowego wywiadu (w tym dotyczącego przebytych ukąszeń przez kleszcze czy podróży do rejonów endemicznego występowania kleszczy) oraz badania przedmiotowego (badania fizykalnego). Zwykle konieczne jest wykonanie dodatkowych testów – podstawowych badań krwi (m.in. morfologii, poziomu CRP i aktywności enzymów wątrobowych), badań serologicznych (np. poziomu przeciwciał przeciwko Borrelia), mikrobiologicznych, a w razie podejrzenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych również badania płynu mózgowo-rdzeniowego. W przypadku obecności rumienia wędrującego rozpoznanie opiera się na typowym obrazie klinicznym i nie wymaga wykonania dodatkowych oznaczeń.

Leczenie chorób odkleszczowych wymaga odpowiedniej do rozpoznania farmakoterapii m.in. podawania antybiotyków, leków przeciwgorączkowych, przeciwwymiotnych i przeciwbólowych. Antybiotykiem pierwszego wyboru u dorosłych pacjentów z chorobą z Lyme jest doksycyklina, a u dzieci – amoksycylina. Borelioza wymaga dość długiego leczenia, trwającego zwykle 14–28 dni.

Polecamy

slad-po-kleszczu-jak-wyglada-jak-dlugo-go-widac
Zdrowie
1 min.

Ślad po kleszczu - jak wygląda? Jak długo go widać?

Wygląd śladu po kleszczu może mieć niegroźną postać, ale i świadczyć o zakażeniu organizmu bakteriami lub wirusami. O ile świąd i czerwony ślad po ukąszeniu nie powinny być powodem do niepokoju, o tyle rozległy rumień stanowi sygnał alarmowy do natychmiastowego kontaktu z lekarzem.

Katarzyna Grzyś-Kurka24.01.2022

Choroby odkleszczowe – jak im zapobiegać?

Ryzyko wystąpienia chorób odkleszczowych można zmniejszyć poprzez odpowiednie działania profilaktyczne:

  • szczepienie ochronne przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu,

  • odpowiedni ubiór, zakrywający w maksymalnym stopniu ciało, podczas przebywania w lesie lub innym rejonie, w którym często występują kleszcze,

  • dokładne oglądanie całego ciała oraz ubioru w poszukiwaniu kleszczy i kąpiel po powrocie z lasu,

  • stosowanie środków odstraszających kleszcze (repelentów),

  • jak najszybsze usunięcie kleszcza wbitego w skórę, najlepiej za pomocą pęsety lub specjalnie do tego przeznaczonych przyrządów,

  • obserwacja śladu po ukąszeniu przez kleszcza przez kilka tygodni w kierunku pojawienia się rumienia wędrującego.


Nie zaleca się wykonywania badań usuniętych ze skóry kleszczy. Nie stosuje się również profilaktycznej antybiotykoterapii, z wyjątkiem przypadku wystąpienia mnogich ukąszeń.

Źródła
  1. Pace E., O’Reilly M., Tickborne Diseases: Diagnosis and Management, “American Family Physician”, 2020, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2020/0501/p530.html.
  2. Rahlenbeck S., Prevention of tick-borne diseases: an overview, “British Journal of General Practice”, 2016, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5198687/.
  3. Bogovic P., Strle F., Tick-borne encephalitis: A review of epidemiology, clinical characteristics, and management, “World Journal of Clinical Cases”, 2015, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4419106/. 
  4. Skar G., Simonsen K., Lyme Disease, “StatPearls”, 2023, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431066/.
Author lek. Agnieszka Żędzian picture
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. Systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
gesty-sluz-w-ciazy-co-oznacza
Zdrowie
1 min.
Gęsty śluz w ciąży. Kiedy się pojawia i na co wskazuje?
09.05.2022
polip-hiperplastyczny-co-to-jest
Zdrowie
1 min.
Co to jest polip hiperplastyczny? Czy jest groźny?
14.03.2022
ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad
Zdrowie
1 min.
Ocet na stłuczenia - jak przygotować okład?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
rodzaje-kleszczy-jakie-sa-najgrozniejsze
Zdrowie
2 min.
Rodzaje kleszczy - jakie są najgroźniejsze?
24.01.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.