Fototerapia – rodzaje i sposób działania
Fototerapia to obok fizykoterapii jedna z najczęściej stosowanych metod w rehabilitacji dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Polega na leczeniu światłem, między innymi podczerwienią i ultrafioletem. Ta metoda znajduje również zastosowanie w innych gałęziach medycyny. Gdzie się ją wykorzystuje? Jakie przynosi efekty? Sprawdź.
Polecane
Fototerapia – co to jest?
Fototerapia to inaczej światłolecznictwo. Wbrew temu, co mogłoby się wydawać, zbawienny wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm nie jest wcale nowym „odkryciem”. Liczy kilka tysięcy lat. Już starożytni lekarze zauważyli, że ekspozycja na słońce może być skutecznym „orężem” w walce z rozmaitymi chorobami. Współcześnie prowadzone badania potwierdzają słuszność tezy postawionej przez medyków w czasach antyku. Dziś fototerapia jest jedną z najpopularniejszych metod rehabilitacji. Wykorzystuje ją wiele ośrodków w całej Polsce.
Jakie są rodzaje fototerapii?
Należy podkreślić, że pojęcie światłolecznictwa ma szeroki zakres znaczeniowy. Obejmuje bowiem nie tylko promieniowanie rejestrowane przez ludzkie oko, ale również inne typy widma, których człowiek nie jest w stanie zobaczyć. Każdy rodzaj energii wywiera nieco inny wpływ na organizm:
Ultrafiolet (długość fali 100–400 nm) – nie wywołuje uczucia ciepła, ale silnie oddziałuje na tkanki oraz narządy. Przyspiesza proces usuwania szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu. Obniża poziom ciśnienia tętniczego krwi. Usprawnia zrost kości. Pobudza pracę gruczołów wydzielania wewnętrznego. Wspomaga leczenie stanów zapalnych, owrzodzeń oraz dolegliwości bólowych.
Promieniowanie podczerwone (długość fali 770–15000 nm) – podnosi temperaturę tkanek. Rozszerza naczynia krwionośne i wpływa na lepsze odżywianie tkanek. Usprawnia przemianę materii. Wzmaga produkcję endorfin, czyli hormonów odpowiedzialnych za odczuwanie szczęścia. Łagodzi dolegliwości bólowe. Pełni funkcję wspomagającą w leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych, niektórych schorzeń reumatologicznych, chorób dermatologicznych, nerwobóli, a także stanów pourazowych.
Laserowe – emitowane przez urządzenia zwane laserami. Światło tego typu znajduje szerokie zastosowanie w medycynie. Jest wykorzystywane m.in. w stomatologii, okulistyce, chirurgii, dermatologii, a także w medycynie estetycznej. Służy do redukowania rozmaitych zmian skórnych i barwnikowych, blizn oraz rozstępów. Dodatkowo poprawia mikrokrążenie. Pobudza proces powstawania naczyń włosowatych.
Przywołana wyżej „lista” nie wyczerpuje bogactwa wskazań do przeprowadzenia fototerapii. Warto przyjrzeć się tej kwestii bliżej.
Fototerapia w neonatologii
Fototerapia jest jedną z najpopularniejszych metod leczenia żółtaczki u noworodków. Pozwala na wytworzenie nietoksycznych pochodnych bilirubiny, które następnie są wydalane z organizmu dziecka razem z moczem. W rezultacie stężenie żółtego barwnika ulega obniżeniu.
Jak przebiega terapia? Noworodek jest umieszczany w inkubatorze lub w łóżeczku z zamontowanymi lampami fluorescencyjnymi i materacem fiberooptycznym. Dziecko powinno być rozebrane. Im większa powierzchnia skóry zostanie odsłonięta, tym lepiej. Jednocześnie należy pamiętać o zakryciu oczu oraz narządów płciowych malucha. Trzeba też regularnie zmieniać jego pozycję. Co więcej, nie wolno dopuścić do odwodnienia lub przegrzania organizmu małego człowieka.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną istotną kwestię – najlepsze efekty przynosi fototerapia w trybie ciągłym z niewielkimi przerwami na karmienie. Zazwyczaj naświetlanie noworodka trwa 1,5 doby, choć oczywiście wiele zależy od stanu zdrowia danego dziecka. Decyzję dotyczącą długości leczenia zawsze podejmuje lekarz.
Ile kosztuje fototerapia?
Koszt fototerapii bywa bardzo różny. Zazwyczaj oscyluje w graniach 80–220 złotych. Skąd takie rozbieżności w cenie? Wpływa na nią wiele różnych czynników, takich jak ilość planowanych zabiegów, a także jakość i rodzaj lamp stosowanych podczas terapii. Należy podkreślić, że zabiegi z użyciem światła, podobnie jak rehabilitacja przeprowadzana z udziałem zwierząt (dogoterapia, hipoterapia, felinoterapia etc.), powinny być wykonywane przez doświadczonych specjalistów.
- K. Banach, M. Karkoszka, D. Wrześniok, Fototerapia – metoda wykorzystywana w leczeniu przewlekłych schorzeń dermatologicznych, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2021, t. 75, nr 1, s. 873–888.
- I. Bednarski, A. Lesiak, J. Narbutt, Fototerapia łuszczycy – możliwości i perspektywy, „Kosmetologia Estetyczna” 2017, nr 6, s. 645–652.
- D. Burdzy, D. Ozga, J. Kosydar-Bochenek i in., Zastosowanie laserów w terapii wybranych problemów skórnych. Przegląd metod, „Dermatologia Praktyczna” 2017, nr 5, s. 12–16.
- J. Jośko-Ochojska, A. Oleszko, Wykorzystanie fototerapii w praktyce klinicznej, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2013, t. 94, nr 4, s. 718–721.
- M. Krzystanek, Fototerapia, [w:] I. Krupka-Matuszczyk (red.), Psychiatria dla studentów fizjoterapii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2011, s. 81–85.
- W. Kuliński, Metody terapeutyczne w rehabilitacji, [w:] A. Kwolek (red.), Rehabilitacja medyczna, t. I, Edra Urban & Partner, Wrocław 2003, s. 351–360.
- M. Lachowska, A. Szafrańska, D. Lisowska-Mikołajków, Żółtaczki okresu noworodkowego, [w:] B. Królak-Olejnik (red.), Neonatologia: podręcznik dla studentów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego oraz lekarzy specjalizujących się w neonatologii, pediatrii, medycynie rodzinnej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław 2016, s. 124–139.
- M. Sokół-Szawłowska, Fototerapia, postęp zastosowań w psychiatrii i innych dziedzinach medycyny, „Psychiatria” 2018, t. 15, nr 1, s. 50–52.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
