Umów teleporadę
Welbi
Zdrowie psychiczneSamorozwój i motywacja 1 min.

Hipoterapia – co to jest i kiedy jest stosowana?

Paulina Cywka18.01.2023Aktualizacja: 18.01.2023

Hipoterapia, czyli rehabilitacja z udziałem konia, budzi coraz większe zainteresowanie wśród lekarzy oraz fizjoterapeutów. Jest chętnie wykorzystywana w leczeniu różnego rodzaju zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Co stanowi o jej popularności? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do przeprowadzenia tej terapii? Sprawdź.


hipoterapia-co-to-jest-na-czym-polega
pixabay.com

Polecane

introwertyk-kto-to-jest-jakie-ma-cechy-charakterystyczne
Zdrowie psychiczne
1 min.
Introwertyk - kto to jest? Jakie ma cechy charakterystyczne?
28.10.2021
flegmatyk-kto-to-jest-jakie-ma-cechy-charakteru
Zdrowie psychiczne
1 min.
Flegmatyk - kto to jest? Jakie ma cechy charakteru?
27.07.2021
motywacja-wewnetrzna-na-czym-polega-przyklady
Zdrowie psychiczne
1 min.
Motywacja wewnętrzna – co to takiego i jak się przejawia?
19.01.2023
terapia-tomatisa-co-to-jest-na-czym-polega-zastosowanie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Terapia Tomatisa - co to jest? Na czym polega? Zastosowanie
30.07.2021
Spis treści
  1. Hipoterapia – co to jest?
  2. Jakie są formy hipoterapii?
  3. Kto może korzystać z zajęć hipoterapii?
  4. Hipoterapia – jak zacząć i jakie są przeciwwskazania?
  5. Hipoterapia – na co pomaga?
  6. Hipoterapia – jakie konie mogą być „lekarzami”?

Hipoterapia – co to jest?

Hipoterapia jest jedną z metod terapeutycznych stosowanych w leczeniu osób z niepełnosprawnościami. Prezentowana forma rehabilitacji – podobnie jak dogoterapia czy felinoterapia – bazuje na współpracy pacjenta z żywym zwierzęciem. W tym przypadku chodzi o konia (z języka greckiego „hippos”). Jego dobroczynny wpływ na człowieka dostrzeżono i doceniono wiele tysięcy lat temu. O zdrowotnym oddziaływaniu wierzchowców na umysł i ciało człowieka wspominał już Hipokrates – prekursor współczesnej medycyny. Takie samo stanowisko reprezentowali inni myśliciele, na przykład Sokrates i Avicenna. Jednak oficjalnie hipoterapia została uznana za metodę terapeutyczną dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku. Rehabilitację z udziałem konia na grunt polskiej medycyny wprowadził profesor Marian Weiss. W 1992 roku powstało Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne, a dziesięć lat później zatwierdziło ono Kanony Polskiej Hipoterapii. 

Jakie są formy hipoterapii?

Rehabilitacja z udziałem konia, podobnie jak arteterapia czy fototerapia, obejmuje wiele różnych zabiegów terapeutycznych. Jej przebieg zależy w dużej mierze od kondycji oraz sytuacji zdrowotnej konkretnego pacjenta. Hipoterapia przyjmuje następujące formy:

  • gimnastyka na koniu – chory siedzi na grzbiecie zwierzęcia i wykonuje ćwiczenia ruchowe pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty (wierzchowiec porusza się stępem);

  • terapia bierna – pacjent siedzi na koniu i nie wykonuje żadnych ćwiczeń (jedynie poddaje się ruchom zwierzęcia);

  • kontakt z koniem – istotą tego typu terapii jest samo przebywanie w towarzystwie zwierzęcia i nawiązywanie z nim emocjonalnej relacji (chory nie musi siadać na grzbiecie wierzchowca, by w niej uczestniczyć);

  • psychopedagogiczna jazda konna oraz woltyżerka – przebiega pod okiem psychologa, pedagoga lub terapeuty zajęciowego (jej celem jest nie tylko fizyczne usprawnienie pacjenta, ale również poprawa jego funkcjonowania na płaszczyźnie poznawczej, intelektualnej, emocjonalnej oraz społecznej).

Warto w tym miejscu wspomnieć również o parajeździectwie. Ta dyscyplina nie jest co prawda integralną częścią hipoterapii, niemniej jednak pozostaje z nią w silnym związku. Jazda konna osób z niepełnosprawnościami – zarówno rekreacyjna, jak i sportowa – też może mieć wymiar leczniczy. 

Kto może korzystać z zajęć hipoterapii?

Hipoterapia to uniwersalna metoda rehabilitacji. Jest przeznaczona dla dzieci i dorosłych, którzy zmagają się z różnymi problemami zdrowotnymi. Wskazaniem do skorzystania z opisywanej formy terapii są schorzenia:

  • neurologiczne – mózgowe porażenie dziecięce, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, neuropatie, choroba Alzheimera, przepuklina oponowo-rdzeniowa, rozszczep kręgosłupa, stany po udarach mózgu;

  • ortopedyczne – skrzywienie boczne kręgosłupa I stopnia (zgodnie z klasyfikacją Coba), wady postawy, stany po amputacji kończyn; 

  • psychiczne – zespoły behawioralne, zaburzenia emocjonalne, nerwice, zaburzenia nastroju, depresja;

  • genetyczne – na przykład zespół Downa (przed zaklasyfikowaniem do terapii należy jednak wykonać zdjęcie rentgenowskie odcinka szyjnego kręgosłupa).

Z hipoterapii mogą skorzystać również osoby z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną, nadpobudliwością psychoruchową lub zaburzeniami integracji sensorycznej. Tego typu rehabilitacja bywa też bardzo pomocna w leczeniu różnego rodzaju uzależnień (behawioralnych, chemicznych itd.). 

Hipoterapia – jak zacząć i jakie są przeciwwskazania?

Udział w hipoterapii wymaga skierowania od lekarza prowadzącego. Specjalista analizuje sytuację chorego, a następnie wyznacza główne cele oddziaływania terapeutycznego. Należy podkreślić, że istnieją przeciwwskazania względne oraz bezwzględne do przeprowadzania tej formy rehabilitacji. W pierwszej grupie znajdują się schorzenia takie jak: epilepsja (padaczka), zaburzenia mineralizacji kości (na przykład osteoporoza), niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym czy zwichnięcia w stawach biodrowych. W wyżej wymienionych przypadkach lekarz może, ale nie musi zezwolić choremu na udział w rehabilitacji z koniem w roli głównego „terapeuty”. Specjalista podejmuje decyzję na podstawie zgromadzonych danych medycznych dotyczących konkretnego pacjenta. 

Kiedy udział w hipoterapii jest absolutnie wykluczony? Z tej formy rehabilitacji nie mogą korzystać osoby uczulone na sierść, zapach lub pot konia, pacjenci z podwyższoną temperaturą, ostrymi infekcjami oraz niezagojonymi ranami. Do bezwzględnych przeciwwskazań należy zaliczyć również hipofobię, czyli lęk przed końmi. 

Hipoterapia – na co pomaga?

Kontakt z koniem ma pozytywny wpływ na człowieka oraz jego codzienne funkcjonowanie – zarówno w aspekcie fizycznym, jak i emocjonalnym czy społecznym. Ruch i ciepło ciała wierzchowca pozwalają na rozluźnienie napiętych mięśni. Co więcej, już samo siedzenie na grzbiecie zwierzęcia w pewien sposób wymusza przyjęcie prawidłowej postawy ciała. Jednocześnie wzmacnia mięśnie kręgosłupa, brzucha i obręczy barkowej. Poza tym regularne ćwiczenia realizowane w ramach hipoterapii poprawiają koordynację wzrokowo-ruchową oraz równowagę. Pacjent uczy się kontrolować reakcje swojego ciała. Nabywa też prawidłowych wzorców chodu.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię – kontakt z koniem sprzyja wyciszeniu i zmniejsza uczucie stresu. Chory zyskuje większą pewność siebie i motywację do wykonywania ćwiczeń. Może łatwiej radzić sobie z negatywnymi emocjami i nawiązywać relacje z innymi ludźmi. Staje się bardziej otwarty i znacznie spokojniejszy. 

Hipoterapia – jakie konie mogą być „lekarzami”?

W przypadku koni do hipoterapii ważny jest temperament. Wierzchowiec musi być spokojny, łagodny, zrównoważony, cierpliwy i dobrze reagować na dotyk obcych osób. Nie może zbyt szybko się płoszyć ani reagować nerwowo na różnego rodzaju hałasy o mniejszym bądź większym natężeniu. Duże znaczenie ma również jakość chodu zwierzęcia. Chodzi tu przede wszystkim o częstotliwość oraz długość kroków w stepie (powinny one przypominać kroki ludzkie).

Źródła
  1. M. Bednarczyk, Hipoterapia jako forma rehabilitacji i wsparcia włączania społecznego osób niepełnosprawnych, „Student niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy” 2015, nr 15, s. 207–217.
  2. H. Bruszewska, M. Lejzerowicz, Hipoterapia a parajeździectwo na poziomie rekreacyjnym i sportowym – korzyści i zagrożenia, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2018, nr 2, s. 85–100.
  3. A. Cieśla, R. Palacz, Charakterystyka rasowa i biometryczna koni użytkowanych w hipoterapii na przykładzie dwóch ośrodków terapeutycznych, „Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego” 2007, t. 3, nr 2, s. 113–121.
  4. S. Łagan, M. Sobuś, Hipoterapia jako naturalna forma rehabilitacji, „Aktualne problemy biomechaniki” 2010, nr 4, s. 173–178.
  5. M. Kawka, U. Kaźmierczak i in., Zastosowanie hipoterapii w postępowaniu usprawniającym, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, t. 6, nr 11, s. 24–34.
  6. Oficjalna strona Polskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego https://pthip.org.pl,  dostęp październik 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje
Zdrowie psychiczne
1 min.
Kim jest człowiek empatyczny? Czemu służy empatia i czy można jej się nauczyć?
03.06.2022
asertywnosc-przyklady-jak-byc-asertywnym
Zdrowie psychiczne
1 min.
Przykłady asertywności w życiu codziennym
19.01.2023
ergoterapia-co-to-jest-na-czym-polega-jakie-sa-metody
Zdrowie psychiczne
2 min.
Ergoterapia - co to jest? Na czym polega? Jakie są metody?
27.07.2021
platoniczny-zwiazek-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie psychiczne
1 min.
Platoniczny związek - co to jest? Na czym polega?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
co-daje-stawianie-baniek-jak-i-gdzie-nalezy-to-robic
Fitness
1 min.
Co daje stawianie baniek? Jak i gdzie należy to robić?
27.07.2021
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.