Gazometria krwi – co to jest? Jak interpretować wyniki?
Gazometria jest badaniem, które wykonuje się najczęściej w próbce krwi pobranej z tętnicy. Jest wykonywana w warunkach szpitalnych, a krew do oznaczeń pobiera w tym wypadku lekarz. Wynik badania jest niezbędny do oceny poziomu gazów oddechowych i równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. Ma to istotne znaczenie w chorobach układu oddechowego i w zaburzeniach metabolicznych, np. w przebiegu cukrzycy. Dowiedz się, jakie parametry wchodzą w skład badania gazometrycznego i jak interpretować wyniki.
![gazometria-krwi-co-jest-jak-interpretowac-wyniki](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2Fs9COatn8YHb2GG5p2sSI/eef02064125b04fe587e46556cbb6797/gazometria-krwi-co-jest-jak-interpretowac-wyniki.jpg?w=1920&h=1280&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Gazometria – co to jest?
Gazometria to badanie krwi, które pozwala na ocenę poziomu gazów oddechowych i równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. Jej wynik umożliwia wykrycie groźnych schorzeń i ocenę procesu ich leczenia. Dzięki sprawdzeniu pH, ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla oraz poziomu wodorowęglanów we krwi lekarz może zdiagnozować m.in. kwasicę i zasadowicę. Na podstawie objawów i parametrów gazometrii jest również w stanie wysunąć podejrzenie co do przyczyny występujących nieprawidłowości. Jakie parametry są oceniane w gazometrii? Jakie są ich normy?
W gazometrii oceniane są następujące parametry:
pH – stopień kwasowości lub zasadowości krwi (norma: 7,35–7,45),
PaO2 – ciśnienie parcjalne tlenu we krwi (norma: 75–100 mmHg),
PaCO2 – ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi (norma: 35–45 mmHg),
HCO3 – poziom wodorowęglanów we krwi (norma: 22–26 meq/L),
niedobór/nadmiar zasad – ich ocena pozwala na różnicowanie zaburzeń oddechowych i metabolicznych (norma: -4 do +2)
SaO2 – saturacja, czyli poziom natlenowania krwi (norma: 95–100%) [1].
Kto pobiera krew do gazometrii? Ponieważ najczęściej badanie jest wykonywane w próbce krwi tętniczej, jej pobraniem zajmuje się lekarz.
Przebieg badania gazometrii
Gazometria powinna zostać oznaczona w próbce krwi tętniczej. Tylko gazometria krwi tętniczej umożliwia właściwą interpretację wyniku badania i to do niej odnoszone są normy. Bywa, iż lekarz zleca gazometrię krwi włośniczkowej (gazometrię z palca) lub gazometrię krwi żylnej. Zdarza się to szczególnie w przypadku dzieci, których współpraca podczas zabiegów medycznych bywa znacznie ograniczona. Pobranie krwi tętniczej u niespokojnego, pobudzonego ruchowo dziecka zwiększa ryzyko uszkodzenia naczynia tętniczego.
Krew jest najczęściej pobierana z tętnicy promieniowej, czyli z dużego naczynia tętniczego, przebiegającego w okolicy zgięciowej nadgarstka. Przed przystąpieniem do procedury pobierania krwi lekarz zapyta Cię o zgodę na jej wykonanie. Wcześniej poinformuje Cię o możliwych powikłaniach. Należą do nich: krwiak, nadmierne krwawienie, rozwarstwienie ściany naczynia, zakrzepica, a nawet zator.
Przed pobraniem krwi lekarz sprawdzi ukrwienie ręki, przeprowadzając test Allena. Jest to badanie całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Specjalista poprosi Cię o zaciśnięcie pięści na pół minuty, a następnie uciśnie tętnice doprowadzające krew do dłoni – tętnicę łokciową i promieniową. Skóra na dłoni zblednie wówczas, ale nie martw się – jest to całkowicie normalne. W dalszej kolejności lekarz zwolni ucisk na jednej z tętnic, aby sprawdzić, czy dłoń przybiera z powrotem prawidłowy kolor. Następnie powtórzy cały test, zwalniając ucisk na drugiej tętnicy. Jeżeli powrót zabarwienia był prawidłowy (trwał < 5 sekund), lekarz przystąpi do pobrania krwi. Jeśli nie, wykona prawdopodobnie pobranie krwi z tętnicy udowej.
Samo pobranie krwi tętniczej nie różni się znacząco od pobierania krwi żylnej. Procedura wymaga założenia przez lekarza rękawiczek i odkażenia miejsca wkłucia. Krew pobierze do specjalnie do tego przeznaczonej probówki. Istotną różnicą jest natomiast czas ucisku naczynia po pobraniu krwi – z uwagi na wysokie ryzyko krwawienia powinien on wynosić > 5 minut w przypadku nakłucia tętnicy promieniowej. Jeżeli lekarz nakłuje tętnicę udową, ucisk powinien trwać nawet 15 minut.
Gazometria – interpretacja wyników
Wynik gazometrii, w tym równowagi kwasowo-zasadowej, wymaga interpretacji przez lekarza, który szczegółowo zna całokształt Twojego obrazu klinicznego. Właściwa ocena nie jest możliwa bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Prawidłowa gazometria nie zawsze świadczy o dobrym stanie zdrowia. Wynik odbiegający od normy może natomiast towarzyszyć wielu chorobom, których rozpoznanie i leczenie jest często bardzo trudne. Odniesienie wyników gazometrii do Twoich objawów, np. gorączki i kaszlu, które mogą sugerować infekcję, jest kluczem do ich prawidłowej interpretacji. Ogromne znaczenie ma także ocena tego, czy Twój oddech jest prawidłowy. Sprawdź, co mogą oznaczać najczęstsze odchylenia w gazometrii.
Co oznacza niskie pO2?
Obniżone poniżej 60 mmHg ciśnienie parcjalne tlenu jest najczęściej objawem niewydolności oddechowej, np. w przypadku zapalenia płuc, zaostrzenia astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Może wystąpić również, jeśli zmagasz się z zatorowością płuc. Najczęściej zgłaszanymi objawami u osób z obniżonym pO2 są: duszność, osłabienie i zmniejszona tolerancja wysiłku.
Obniżone pH w gazometrii
Obniżone pH (< 7,35) w gazometrii krwi świadczy o kwasicy. Może wynikać ona z zaburzeń zarówno oddechowych, jak i metabolicznych. Na kwasicę metaboliczną jesteś szczególnie narażony, jeśli chorujesz na cukrzycę. Może wówczas rozwinąć się u Ciebie kwasica mleczanowa lub ketonowa. Kwasica metaboliczna może być również konsekwencją zatrucia alkoholem etylowym, metylowym, glikolem etylenowym i niektórymi lekami (np. salicylanami).
Podwyższone pH w gazometrii
Podwyższenie pH krwi > 7,45 oznacza, iż zmagasz się z zasadowicą. Podobnie jak w przypadku kwasicy, również zasadowica może mieć charakter metaboliczny lub oddechowy (najczęściej w wyniku hiperwentylacji, czyli zbyt szybkiego i głębokiego oddechu). Zasadowica metaboliczna może wystąpić m.in. w wyniku stosowania niektórych leków (diuretyków, leków przeczyszczających) czy długotrwałych wymiotów.
- Castro D., Patil S., Keenaghan M., Arterial Blood Gas, “StatPearls”, 2022, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536919/.
- Sood P., Paul G., Puri S., Interpretation of arterial blood gas, “Indian Journal of Critical Care Medicine”, 2010, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2936733/.
![Author lek. Agnieszka Żędzian picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4h1Z0kmxWvsIy9anRjTYyJ/09497a9a9a57997570e9fa8acab795b2/Agnieszka_____dzian.jpeg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2cdX53eiwg3bPY1jf12P7L/e512f51859ea348e8edbd2ff9e1fa8bb/jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![Wysypka po antybiotyku](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/5p5SHQrgMxlRTLorXtsAqg/b9a567a18f095d768f9eb6f46dddda18/pexels-angela-roma-7480278.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3emnAmuk1eufnAFMV74GJ2/fac262be68613e2064321455e3bcbbf4/bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![oklady-na-goraczke-jak-robic-gdzie-przykladac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7dLexNKPw4wTHWV6fDvQr4/1cb2f1b198aaad560363e0dbc2d7580c/oklady-na-goraczke-jak-robic-gdzie-przykladac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)