Immunosupresja – co to takiego? Jakie mogą być jej skutki uboczne?

Immunosupresja – co to jest?

Zastanawiasz się, czym jest immunosupresja? To ogólne określenie stosowane do opisania stanu obniżenia odporności organizmu. Oznacza to, że immunosupresją nazywa się zarówno osłabienie aktywności układu immunologicznego w przebiegu choroby (np. zakażenia wirusem HIV), jak i celowe zahamowanie odporności przyjmowanymi lekami immunosupresyjnymi.

Leki immunosupresyjne – kiedy są stosowane?

Leki immunosupresyjne są grupą leków stosowanych m.in. u osób po transplantacji narządów, z chorobami autoimmunologicznymi, a nawet u części pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Jeśli zmagasz się z chorobą z autoagresji (np. chorobą Hashimoto), pamiętaj o stosowaniu diety odpowiedniej w chorobach autoimmunologicznych.

Do najczęściej przepisywanych leków immunosupresyjnych należą:

• cyklosporyna – hamuje odporność komórkową poprzez zaburzenie syntezy interleukin – substancji niezbędnych do aktywacji limfocytów T; jest stosowana u osób po przeszczepie narządów. Cyklosporyna bywa też skuteczna w terapii opornego na leczenie metotreksatem reumatoidalnego zapalenia stawów oraz w leczeniu łuszczycy,

• takrolimus – hamuje namnażanie komórek T; zapobiega odrzuceniu przeszczepu; jest także stosowany miejscowo u osób z atopowym zapaleniem skóry,

• mykofenolan mofetylu – hamuje namnażanie komórek T i B; jest stosowany po transplantacji nerki, wątroby i serca; bywa niezbędny podczas leczenia chorób reumatologicznych i autoimmunologicznego zapalenia wątroby,

• azatiopryna – hamuje namnażanie komórek T i B; jest stosowana po przeszczepieniu serca, wątroby i układu moczowego, w chorobach tkanki łącznej (np. twardzinie układowej), nieswoistych chorobach zapalnych jelit (chorobie Crohna, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego) i reumatoidalnym zapaleniu stawów.

Decyzję o włączeniu leków immunosupresyjnych i o czasie ich stosowania powinien podejmować w każdym wypadku doświadczony specjalista. Pozwoli to na zmniejszenie ryzyka wystąpienia skutków ubocznych immunosupresji.

Skutki uboczne immunosupresji

Jeśli przyjmujesz leki immunosupresyjne, musisz liczyć się z możliwością wystąpienia ich skutków ubocznych. Z informacją na temat potencjalnych działań niepożądanych danego leku możesz zapoznać się, czytając ulotkę załączoną do opakowania przyjmowanego przez Ciebie preparatu. Poniżej przedstawiamy najczęstsze skutki uboczne wymienionych wcześniej leków immunosupresyjnych.

Cyklosporyna

Cyklosporyna może powodować wystąpienie nadciśnienia tętniczego i zaburzeń rytmu serca. Podczas jej przyjmowania wykonuj regularnie pomiary ciśnienia tętniczego, a w przypadku pojawienia się kołatania serca niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Do innych działań niepożądanych cyklosporyny należą: nadmierne owłosienie, powiększenie gruczołów sutkowych u mężczyzn, niepokój, ból głowy, gorączka. Lek ten może również prowadzić do obniżenia filtracji w nerkach i wtórnego wzrostu stężenia kreatyniny we krwi, dlatego wykonuj kontrolne badania zgodnie z zaleceniem lekarza.

Takrolimus

Podobnie jak w przypadku cyklosporyny, takrolimus może powodować wzrost ciśnienia tętniczego. Przyjmując go, kontroluj ciśnienie tętnicze. Lek ten bywa przyczyną występowania: bezsenności, zaburzeń rytmu serca, drżenia kończyn, bólu głowy, trądziku, świądu skóry, nudności, wymiotów i biegunki.

Mykofenolan mofetylu

Lek ten może wywołać u Ciebie epizody hipoglikemii, czyli obniżenia poziomu glukozy poniżej normy. Wykonaj pomiar cukru z krwi włośniczkowej (glukometrem z krwi pobranej poprzez nakłucie opuszki palca), jeśli pojawią się u Ciebie: niepokój, drżenie mięśni, uczucie głodu, dezorientacja czy nagłe poty. Wypij słodzony napój (np. colę), a następnie spożyj posiłek bogaty w węglowodany i skonsultuj się z lekarzem. Mogą również wystąpić: bóle pleców, gorączka, nudności, wymioty, bóle głowy, a nawet sepsa (posocznica). Jeśli zauważysz u siebie objawy infekcji (m.in. gorączkę, kaszel), niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Azatiopryna

Do działań niepożądanych, które mogą wystąpić u Ciebie, jeśli przyjmujesz azatioprynę, należą: zawroty głowy, wymioty, biegunka i gorączka. U części pacjentów dochodzi do ostrego zapalenia trzustki. Choroba ta wymaga leczenia w warunkach szpitalnych. Objawia się m.in.: silnym bólem w nadbrzuszu, promieniującym do pleców, nudnościami i wymiotami. Jeśli symptomy te pojawią się u Ciebie, nie lekceważ ich i zgłoś się do szpitala.

Pamiętaj, że immunosupresja nie jest obojętna dla Twojego organizmu. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia u Ciebie objawów słabego układu immunologicznego, powinieneś utrzymywać ją przez jak najkrótszy czas. Pamiętaj jednak, iż decyzji o odstawieniu leków immunosupresyjnych nie możesz nigdy podejmować na własną rękę. W razie wystąpienia skutków ubocznych stosowanych leków porozmawiaj ze swoim lekarzem.

Immunosupresja a nowotwory

Leczenie immunosupresyjne może być przyczyną rozwinięcia się choroby nowotworowej, najczęściej chłoniaka lub złośliwego nowotworu skóry (m.in. czerniaka). Ryzyko to rośnie wraz z czasem trwania immunosupresji. Osłabiony układ immunologiczny nie jest w stanie usunąć z organizmu nieprawidłowych komórek. Ich namnażanie się stanowi początek rozwoju choroby nowotworowej.