L4 – zasady zwolnienia lekarskiego

L4 – co to jest?

Zwolnienie lekarskie, nazywane powszechnie drukiem L4, jest wystawianym przez osobę uprawnioną zaświadczeniem o niezdolności do pracy z powodu choroby lub pobytu w szpitalu, stanowiącym podstawę przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego. Od 1 grudnia 2018 roku zwolnienia są wystawiane jedynie w formie elektronicznej (e-ZLA) przez portal PUE ZUS lub zintegrowaną z PUE aplikację. 

Osobami uprawnionymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do wystawiania zwolnienia lekarskiego są: lekarze, lekarze dentyści, felczerzy i starsi felczerzy. Po podpisaniu w formie elektronicznej zaświadczenie jest wysyłane do ZUS-u, a następnie udostępniane płatnikowi składek (najczęściej pracodawcy). Co istotne, pracodawca nie ma wglądu w numer statystyczny choroby będącej przyczyną stwierdzenia niezdolności do pracy.

Komu przysługuje zasiłek chorobowy?

Zasiłek chorobowy przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa. Warto jednak wiedzieć, iż prawo do zasiłku chorobowego nie zawsze przysługuje od pierwszego dnia pracy. Pracownik nabywa prawo do zasiłku:

• po 30 dniach nieprzerwanego, obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,

• po 90 dniach nieprzerwanego, dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,

• od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, m.in. w przypadku:

  • absolwentów szkół i szkół wyższych, jeśli od ukończenia szkoły minęło mniej niż 90 dni,

  • niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w pracy lub w drodze do/z pracy,

  • osób ubezpieczonych obowiązkowo, jeśli mają udokumentowany co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

O zasiłek chorobowy może się również ubiegać osoba, u której niezdolność do pracy, trwająca co najmniej 30 dni, została stwierdzona w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (np. po rozwiązaniu umowy o pracę). Okres ten jest wydłużony do 3 miesięcy w przypadku zwolnienia lekarskiego z powodu określonych chorób zakaźnych.

Zasiłek chorobowy jest wypłacany przez czas niezdolności do pracy z powodu choroby, ale nie dłużej niż przez 182 dni, a w przypadku kobiet ciężarnych – przez maksymalnie 270 dni.

Zasady wystawiania e-ZLA

Elektroniczne zwolnienie lekarskie jest wystawiane przez osobę uprawnioną, najczęściej przez lekarza, po stwierdzeniu niezdolności do pracy z powodu choroby. Wprowadzenie zaświadczeń elektronicznych usprawniło przepływ danych pomiędzy podmiotem leczniczym, ZUS-em a pracodawcą chorego. Nie ma również już konieczności dostarczania zwolnienia do pracodawcy w formie papierowej – informację o wystawieniu e-ZLA otrzymuje on poprzez platformę PUE. Jeśli pracodawca nie ma profilu na PUE, pracownik zobowiązany jest dostarczyć mu zwolnienie w formie papierowej. O wydruk zaświadczenia należy wówczas poprosić lekarza podczas wystawiania e-ZLA.

Osoba stwierdzająca niezdolność do pracy ma obowiązek określenia jednego z dwóch wskazań w ZLA – „chory powinien leżeć” lub „chory może chodzić”. Ma to szczególne znaczenie w razie kontroli pracownika ZUS-u – przebywanie osoby, która ma wskazane leżenie, poza adresem zamieszkania bez istotnej przyczyny (np. wizyty u lekarza) może skutkować odebraniem prawa do zasiłku chorobowego.

Zwolnienie „na opiekę” – co to jest?

Zwolnienie lekarskie można uzyskać nie tylko w razie własnej choroby, lecz również w przypadku konieczności opieki nad inną osobą, a wypłacane wówczas świadczenie pieniężne określa się mianem zasiłku opiekuńczego. Jego wysokość wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zwolnienie „na opiekę” przysługuje w razie konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny, pod warunkiem że we wspólnym gospodarstwie nie ma innej dorosłej osoby, która może zapewnić opiekę. Warto zaznaczyć, że w ciągu roku kalendarzowego można wziąć łącznie 60 dni zwolnienia „na opiekę” w przypadku sprawowania opieki nad dziećmi do lat 14 i 14 dni na innego członka rodziny. W ciągu roku zasiłek opiekuńczy można uzyskać jedynie za 60 dni e-ZLA z tytułu opieki nad członkiem rodziny.

L4 – ile jest płatne?

Zastanawiasz się, ile płatne jest zwolnienie lekarskie? Z nielicznymi wyjątkami wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, obliczanego jako średnie miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym stwierdzono niezdolność do pracy.

Kto może liczyć na 100% zasiłku? Ustawodawca przewidział kilka sytuacji, w których zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Należą do nich: niezdolność do pracy stwierdzona w trakcie ciąży, przebywanie na zwolnieniu lekarskim z powodu badań lub zabiegów związanych z donacją komórek, tkanek lub narządów, a także niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem w pracy lub w drodze z/do pracy.

Czy można uzyskać L4 podczas teleporady?

Zwolnienie lekarskie jest wystawiane przez osobę uprawnioną po stwierdzeniu niezdolności do pracy z powodu choroby na podstawie dokładnego badania pacjenta, w tym szczegółowego badania podmiotowego, czyli wywiadu z pacjentem. W praktyce daje to możliwość w określonych przypadkach stwierdzenia niezdolności do pracy i wystawienia e-ZLA podczas teleporady. W razie wskazań lekarz może jednak zdecydować o konieczności przeprowadzenia badania przedmiotowego podczas osobistej wizyty chorego w podmiocie leczniczym.

1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Dz.U. 2017 poz. 1368.