Czy cholina jest potrzebna ciężarnej?
Warto stosować dietę bogatą w cholinę. Suplementacja choliny w ciąży poprawia rozwój układu nerwowego płodu, wspiera pracę wątroby ciężarnej i zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego i wad rozszczepowych kręgosłupa.
![na-co-wplywa-cholina-w-ciazy-jakie-ma-wlasciwosci](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/734cFEdaKQhE24WkvmOFuu/86b431b00fc6a8d4f40d207d77ae3cb6/na-co-wplywa-cholina-w-ciazy-jakie-ma-wlasciwosci.jpg?w=1920&h=1280&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![miesiaczka-po-porodzie-kiedy-wraca-ile-trwa](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/68WBTAHHTC6rNTZB1657GO/038a4e13799ba887eafe42d2e32f3bb8/miesiaczka-po-porodzie-kiedy-wraca-ile-trwa.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![jakie-sa-objawy-ciazy-kiedy-sie-pojawiaja](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/5BkPpd8r0vGZoIcSC1XjXB/e0868eb1fdaac54b08f4322d6793c319/jakie-sa-objawy-ciazy-kiedy-sie-pojawiaja.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![jaki-powinien-byc-kolor-sluzu-w-ciazy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/56Y8eu2RdMgDQBR8WlKoGT/da7420f7e690a1d7355d2fb74d8b5e9f/jaki-powinien-byc-kolor-sluzu-w-ciazy.jpeg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![jakie-sa-objawy-ciazy-pozamacicznej](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/5xU4jhf2FPDdCL40Iw6W3j/af49e7a035f3d9808c4ce74cea4be7af/jakie-sa-objawy-ciazy-pozamacicznej.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Czym jest cholina?
Kobiety, które planują zajść w ciążę lub już w niej są, powinny zbilansować dietę w taki sposób, by zawierała wszystkie witaminy zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. Jeszcze kilka miesięcy przed staraniem się o dziecko warto przyjmować kwas foliowy.
Jedną z dodatkowych substancji zalecanych w ciąży jest także cholina, czyli witamina B4. Jest uznawana za niezbędną substancję odżywczą dla każdego człowieka, a szczególnie ważna jest dla rozwoju płodu.
Cholina to związek chemiczny, który naturalnie występuje w żywych organizmach. Buduje błony komórkowe, stabilizując ich budowę. W przypadku niedoboru choliny, błony komórkowe stają się niestabilne, co bywa przyczyną różnorakich zaburzeń, na przykład zaburzenia w procesie naprawy wadliwego DNA lub zmniejszenie neutralizacji wolnych rodników. Cholina zmniejsza ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory dzięki kontrolowaniu procesu naprawy uszkodzonego DNA i regulowaniu poziomu aktywności genów.
Cholina jest donorem grup metylowych, przez co ma dużą rolę w epigenetycznej modyfikacji ekspresji genów. Epigenetyka to dział genetyki zajmujący się badaniem dziedziczenia pozagenowego, na które wpływa w dużej mierze środowisko. Cholina może mieć wpływ na wyłączenie (ekspresję) bądź włączenie danych genów w materiale genetycznym dziecka.
Jak działa cholina? Do czego jest potrzebna?
Cholina buduje błony komórkowe, jest składową fosfolipidów, takich jak lecytyna i sfingomielina. Te związki mają ogromne znaczenie dla prawidłowego działania układu nerwowego. Osłonki mielinowe nerwów oraz ośrodkowy układ nerwowy jest w dużej mierze zbudowany ze wspomnianych związków.
Cholina jest niezbędna w procesie wytwarzania neuroprzekaźników, jest prekursorem acetylocholiny. Wspomaga rozwój układu nerwowego płodu, szczególnie hipokampa, czyli struktury odpowiadającej za pamięć wzrokową i orientację przestrzenną. Polepsza pamięć długotrwałą i zmniejsza ryzyko wystąpienia demencji starczej.
Witamina B4 działa korzystnie na pracę wątroby i gospodarkę lipidową zarówno u płodu, jak i u matki. Dzięki wspieraniu prawidłowej implantacji i rozwoju układu krwionośnego i łożyska zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Cholina warunkuje prawidłowy transport substancji odżywczych przez łożysko. Dzieci kobiety stosujących dietę z dużymi dawkami choliny w ciąży rzadziej zapadają na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze w dorosłym życiu.
Witamina B4 obniża stężenie homocysteiny, związku, który ma wpływ na powstawanie wad wrodzonych cewy nerwowej u płodu. Niedobór choliny wynikający ze wzrostu zapotrzebowania lub małych ilości choliny w diecie aktywuje reakcję produkcji fosfatydylocholiny de novo w wątrobie ciężarnej. Produktami ubocznymi tej reakcji są cząsteczki homocysteiny. Przyjmowanie choliny zmniejsza czterokrotnie ryzyko wystąpienia wad rozszczepowych układu nerwowego u płodu. Niedobór choliny obserwowano statystycznie częściej u matek, które urodziły dzieci z zespołem Downa.
Jakie zapotrzebowanie na cholinę mają ciężarne?
Według Instytutu Żywienia i Żywności oraz Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności w diecie ciężarnych powinno się znaleźć 450 mg choliny dziennie, a matki karmiące piersią powinny codziennie przyjmować 550 mg choliny. W ciąży zapotrzebowanie na cholinę gwałtownie wzrasta, a w okresie laktacji jest jeszcze większe. Zaobserwowano, że w porównaniu do stężenia choliny w osoczu matki, osocze noworodka zawiera 6 razy więcej choliny, a płyn owodniowy nawet 10 razy więcej choliny.
Badania dotyczące spożycia choliny przez Polki pokazują, że przeciętna dieta nie jest w stanie dostarczyć zalecanej ilości choliny kobietom ciężarnym i karmiącym. Do odpowiedniego metabolizmu choliny potrzebne są również inozytol, kwas foliowy, witamina A i witamina B12. Cholina jest niszczona przez obróbkę w wysokiej temperaturze, przyjmowanie w diecie dużej ilości cukru, spożywanie alkoholu i kawy.
Jakie produkty są bogate w cholinę?
Zwiększenie zawartości choliny w diecie jest bardzo ważne, warto więc wiedzieć, jakie produkty są jej źródłem. Najwięcej choliny znajdziemy w żółtku jaja kurzego. Całkiem duże stężenie choliny mają również inne produkty zwierzęce, takie jak mleko, wołowina, kurczak, ryby, podroby. Rośliny strączkowe (fasola, groszek, soja) i zielone (kapusta, szpinak), orzechy, pszenica również zawierają cholinę, jednak zdecydowanie mniej niż produkty odzwierzęce.
Mleko kobiece jest bogate w cholinę, co poprawia funkcje poznawcze i pamięć dziecka podczas karmienia. Zaleca się, by ciężarne, oprócz zwiększenia podaży choliny w diecie, przyjmowały dodatkowo suplementy diety zawierające odpowiednie dawki tej witaminy. Przy wyborze preparatu należy zwrócić uwagę zarówno na dawkę choliny, jak i na to, czy jest to wyrób medyczny i czy jego skład został odpowiednio przebadany. Zwykle zalecane dawki choliny są zawarte w kompleksach witamin dla ciężarnych. Warto być czujnym i sprawdzać, czy kupowane preparaty są bezpieczne i rzeczywiście zawierają deklarowane dawki składników.
- G.H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
- R. Dębski, Endokrynologia ginekologiczna – w gabinecie lekarza specjalisty. Ginekologia i położnictwo, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018.
- V. Berghelli, Położnictwo według zasad EBM, Medycyna Praktyczna, Warszawa 2023.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.