account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
OdżywianieDiety 1 min.

Nadmiar witaminy C – jak go rozpoznać, czy może być niebezpieczny?

Katarzyna Grzyś-Kurka18.02.2023Aktualizacja: 18.02.2023

Już w czasach średniowiecza dostrzegano ogromny wpływ żywienia na zdrowie. Im mniej w diecie znajdowało się warzyw i owoców, tym większą obserwowano zachorowalność na szkorbut. Współcześnie wiemy, że odpowiedzialna za to jest witamina C. Choć przypadki szkorbutu w krajach wysoko rozwiniętych to rzadkość, to pojawił się inny problem związany z podażą tego składnika – hiperwitaminoza, czyli nadmiar witaminy C w organizmie. Czy jest szkodliwy? Jak go rozpoznać? Co jest przyczyną tej nieprawidłowości?


nadmiar-witaminy-c-objawy-skutki-uboczne
pixabay.com

Polecane

dieta-na-watrobe-co-jesc-a-czego-unikac
Odżywianie
1 min.
Dieta na wątrobę – co jeść, a czego lepiej unikać?
14.05.2021
dieta-na-zylaki-jaka-jest-optymalna-co-jesc
Odżywianie
1 min.
Dieta na żylaki - jaka jest optymalna? Co jeść?
24.01.2022
cholesterol-jak-go-obnizyc-jaka-diete-stosowac
Odżywianie
1 min.
Jak obniżyć cholesterol? Wskazane i zakazane produkty, zasady zdrowego odżywiania
14.05.2021
jak-wprowadzic-zdrowe-nawyki-zywieniowe
Odżywianie
1 min.
Jak wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe? Sprawdzone sposoby i porady dietetyczne
14.05.2021
Spis treści
  1. Jaką funkcję pełni witamina C w organizmie?
  2. Jak rozpoznać nadmiar witaminy C?
  3. Nadmiar witaminy C – objawy
  4. Nadmiar witaminy C – skutki uboczne
  5. Nadmiar witaminy C – co powoduje hiperwitaminozę?

Jaką funkcję pełni witamina C w organizmie?

Witamina C jako osobny związek została wyodrębniona w 1928 r. z papryki przez Alberta Szenta-Görgyiego. Naukowiec został uhonorowany za to osiągnięcie Nagrodą Nobla. Już wówczas doceniano ważką rolę tej witaminy dla organizmu. Nie bez powodu marynarze mieli obowiązek spożywania cytryn. Wszystko po to, aby zapobiec szkorbutowi.

Witamina C stymuluje wiele procesów zachodzących w organizmie. Jest najbardziej znanym antyoksydantem. Chroni komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym. To stan zaburzonej równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami i przeciwutleniaczami, który negatywnie oddziałuje na zdrowie (wywołuje m.in. zmiany w kodzie DNA). Witamina C niejako wymiata wolne rodniki, zapobiegając ich szkodliwemu wpływowi. Ma to znaczenie m.in. dla zapobiegania rozwojowi chorób wieńcowych i sercowo-naczyniowych oraz nowotworów.

Witamina C odgrywa ważną rolę w budowaniu odporności organizmu oraz w syntezie kolagenu, hormonów i transmiterów. Zwiększa też przyswajalność żelaza niehemowego i wapnia. Kwas askorbinowy uczestniczy w procesie gojenia się ran, a także reguluje ciśnienie krwi i obniża poziom glukozy.

Jak rozpoznać nadmiar witaminy C?

Zapotrzebowanie na witaminę C nie jest stałe. Zmienia się w zależności od płci, wieku i kondycji organizmu. O większą podaż tego składnika muszą zadbać osoby chorujące na nadciśnienie i cukrzycę, a także palące papierosy i nadużywające alkoholu. Ponadto większe zapotrzebowanie na witaminę C mają kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią oraz osoby obciążone nadmiernym stresem.

Wedle Instytutu Żywności i Żywienia RDA zalecane dzienne spożycie kwasu askorbinowego wynosi dla kobiet 75 mg/dobę, a dla mężczyzn – 90 mg/dobę. Przyjmowanie większych dawek prowadzi do hiperwitaminozy. Rozpoznać ją można dzięki charakterystycznym objawom nadmiaru witaminy C. Potwierdzeniu przypuszczeń służą wyniki analizy laboratoryjnej próbki krwi pod kątem niedoboru lub nadmiaru witaminy. Za prawidłowy poziom witaminy C przyjmuje się wartość: 34–110 µmol/l (6–20 µg/dl).

Nadmiar witaminy C – objawy

Witamina C wchłaniania jest w dwunastnicy i jelicie cienkim, a także w żołądku, choć w znacznie mniejszym stopniu. Przy spożyciu dużych dawek kwasu askorbinowego jego nadmiar jest wydalany wraz z moczem. Nie zawsze jednak tak jest. Przy długotrwałym stosowaniu suplementów podwyższa się poziom kwasu askorbinowego w osoczu. Taki stan może wywołać:

  • ból brzucha,

  • wzdęcia,

  • zgagę,

  • kolkę,

  • biegunkę,

  • wymioty,

  • wysypkę.

Przy bezpośrednim kontakcie z witaminą C można zaobserwować: świąd skóry, dolegliwości oczne (zwłaszcza łzawienie), podrażnienie dróg oddechowych.

Nadmiar witaminy C – skutki uboczne

U większości ludzi nadmiar witaminy C nie wywołuje reakcji toksycznych. U 1 na 10 mężczyzn pochodzących z Afryki, Azji oraz basenu Morza Śródziemnego przyjęcie bardzo wysokich dawek witaminy C doprowadza do szybkiego uszkodzenia erytrocytów (czerwonych krwinek), a niekiedy nawet do śmierci w ciągu zaledwie kilku godzin!

Stałe przyjmowanie dużych dawek witaminy C (przekraczających 1000 mg) może doprowadzić do rozwoju kamieni nerkowych i zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Ponadto witamina C zaburza wchłanianie witaminy B12 i miedzi oraz powoduje nadmierne magazynowanie żelaza w organizmie. Właśnie dlatego nie należy samodzielnie wprowadzać suplementacji bez uprzedniej konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Nadmiar witaminy C – co powoduje hiperwitaminozę?

Nadmiar witaminy C i skutki, które mu towarzyszą, pojawiają się przy stosowaniu suplementów doustnych lub wykonywaniu wlewów żylnych poza kontrolą lekarza. Charakterystyczne dla nadmiaru witaminy C biegunka, ból brzucha czy zgaga mogą pojawić się już po przyjęciu dawki 500–1000 mg jednorazowo, mimo że przyjmuje się taki poziom spożycia za bezpieczny dla organizmu i niewywołujący skutków ubocznych. Najczęściej jednak do hiperwitaminozy dochodzi, gdy przez długi czas przyjmowane są dawki 2000 mg kwasu askorbinowego. 

Aby nie dopuścić do rozwoju groźnych dla zdrowia następstw hiperwitaminozy, należy przyjmować suplementy wyłącznie z zalecenia lekarza i pod jego kontrolą. Ponadto przed rozpoczęciem stosowania (a także w jego trakcie) warto oznaczać laboratoryjnie stężenie witaminy C we krwi.

Źródła
  1. K. Janda, M. Kasprzak i in., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2015, t. 61, nr 4, s. 419–425.
  2. B. Przygoda, R. Wierzejska i in., Witaminy, [w:] M. Jarosz, E. Rychlik i in. (red.), Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020, s. 171–272.
  3. K. Zawada, Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, „Herbalism” 2016, nr 1(2), s. 22–34.
  4. M. Kalemba-Drożdż, Witamina C w leczeniu nowotworów i w profilaktyce chorób niezakaźnych, „Państwo i Społeczeństwo” 2018, nr 3, s. 91–104.
  5. Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK225480/, dostęp: 7.11.2022 r.
Author Katarzyna Grzyś-Kurka picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

sprawdzony-przepis-na-chrupiace-gofry-fit
Odżywianie
2 min.
Przepis na gofry fit – jak zrobić pyszny i zdrowy posiłek w kilku wersjach?
19.05.2021
zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii
Odżywianie
2 min.
Żółtko kurze – co warto o nim wiedzieć?
19.05.2021
woda-z-imbirem-jak-przygotowac-jakie-daje-efekty
Odżywianie
1 min.
Woda z imbirem – przepis na napój wspomagający zdrowie i odchudzanie
19.05.2021
uczucie-glodu-po-jedzeniu-jakie-sa-przyczyny
Odżywianie
1 min.
Uczucie głodu po jedzeniu - jakie są przyczyny?
28.10.2021
Popularne w kategorii Odżywianie
hummus-co-to-jest-jak-wyglada-jak-go-zrobic
Odżywianie
1 min.
Dlaczego warto jeść hummus?
26.05.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.