Czym jest nimfomania? Przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest nimfomania?

Nimfomania, inaczej hiperseksualność, to poważna dysfunkcja seksualna u kobiet (u mężczyzn nosi nazwę satyryzmu). Jest ona związana z odczuwaniem silnej i nieustannej potrzeby odbywania stosunków seksualnych. Bardzo często potrzeba ta jest znacznie pilniejsza niż inne, fizjologiczne zapotrzebowania, np. na jedzenie. Nimfomania może mieć charakter przejściowy lub przewlekły.

Osoba chora ma nie tylko zwiększony popęd seksualny, ale również rozbujałe fantazje erotyczne, które często wciela w życie. Współżycie odbywa się na ogół przypadkowo, z osobami, z którymi osoba uzależniona od seksu nie wchodzi w relacje emocjonalne. Czynność ta traktowana jest instrumentalnie i służy jedynie zaspokojeniu potrzeb seksualnych.

Nimfomania w psychiatrii traktowana jest na równi z innymi uzależnieniami, takimi jak alkoholizm czy słabość do hazardu. Zmiany behawioralne, tzn. odczuwanie euforii w trakcie oddawania się uzależnieniu, są spowodowane gwałtownym wzrostem w wydzielaniu neuroprzekaźników, głównie endorfin. Hiperseksualizm w znacznym stopniu zaburza zdrowie psychiczne, relacje międzyludzkie, życie zawodowe i prywatne. Może przybierać różne formy, w tym uzależnienie od pornografii, masturbacji lub cyberseksu. Nimfomania znacznie zwiększa ryzyko zakażenia chorób przenoszonych drogą płciowych, w tym AIDS.

Jakie są przyczyny nimfomanii?

Nie sposób określić konkretnej przyczyny rozwoju nimfomanii. Najczęściej jest to element innych zaburzeń, głównie nerwic lub schorzeń afektywnych. Patologiczne zachowania mogą wynikać m.in. z:

• odczuwania potrzeby zmniejszenia lęku i rozwiązania życiowych trudności;

• niechęci, a nawet nienawiści w stosunku do płci przeciwnej. Tym samym współżycie ma służyć wyładowywaniu swoich negatywnych emocji, w tym agresji i pogardy w stosunku do drugiego człowieka;

• kompleksów na tle własnego ciała. Częste kontakty seksualne mają wzmocnić poczucie atrakcyjności i zwiększyć pewność siebie;

• niskiego poczucia wartości wynikającego z trudnej przeszłości, gorszej sytuacji życiowej, braku spełnienia zawodowego lub strachu przed tym, że nie osiągnie się sukcesu;

• urazów seksualnych z przeszłości chorego (np. molestowania seksualnego, gwałtów, związków kazirodczych).
  Co więcej, nimfomania może mieć także podłożenie typowo neuronalne. Najczęściej jest to związane z zaburzeniem w wydzielaniu neuroprzekaźników (wysoki poziom serotoniny, dopaminy i noradrenaliny). Hiperseksualizm może się również rozwinąć na skutek długotrwałego przyjmowania leków psychoaktywnych.

Objawy nimfomanii

Chory zastanawia się nie tylko, jak urozmaicić seks, ale dąży do odbycia stosunku płciowego za wszelką cenę. Traci kontrolę nad swoimi potrzebami, a także nad każdym, nawet najdrobniejszym aspektem swojego życia. Zakłócenia poznawcze, poczucie beznadziei i wyrzuty sumienia mogą pojawić się zarówno przed odbyciem stosunku płciowego, jak i po nim. Tego rodzaju uzależnienie jest najczęściej postępujące, co oznacza, że nasila się wraz z czasem trwania. Osoby, które cierpią na nimfomanię, a żyją w stałych związkach (np. małżeńskich), często dopuszczają się zdrad.

W przypadku nimfomanii często mówi się o objawach obsesyjno-kompulsywnych. Chory jest całkowicie kontrolowany przez swoje popędy, towarzyszy mu silny lęk, niepokój i uczucie braku kontroli. Kontakt seksualny jedynie na chwilę zaspokaja palącą potrzebę, co wzbudza konieczność odtworzenia całego cyklu.

Nimfomania jest dysfunkcją, którą należy leczyć. W przeciwnym razie może dojść do rozwinięcia poważnych zaburzeń psychicznych, w tym depresji, zmiany osobowości, a także innych uzależnień, np. od alkoholu i używek. Osoby uzależnione od seksu często wpadają w problemy finansowe, ponieważ korzystają z usług seksualnych.

Sposoby leczenia nimfomanii

W większości przypadków leczenie nimfomanii opiera się na terapii psychodynamicznej, znacznie rzadziej dochodzi do wdrożenia farmakoterapii. Terapia psychodynamiczna ma na celu lepsze poznanie swojego problemu, w tym pojawiających się myśli i nieświadomych motywów swoich działań. Chory musi nauczyć się panowania nad własnym zachowaniem i stanami lęku oraz niepokoju.

Terapia cierpiących na nimfomanię może mieć charakter indywidualny lub grupowy. Należy jednak pamiętać, że w tym drugim przypadku konieczne jest rozwinięcie umiejętności interpersonalnych. Bardzo często terapii zostaje poddana cała rodzina osoby uzależnionej od seksu. Ważne jest ich wsparcie, gdyż zwiększa ono motywację do kontynuowania leczenia. Zdarza się również, że psychoterapii wymaga współmałżonek osoby uzależnionej.

W poważniejszych przypadkach terapeuta decyduje się na połączenie wielu form terapii. Lekami stosowanymi w przypadku zaburzenia nastroju są zazwyczaj selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, w tym fluoksetyna, sertralina i paroksetyna.

Zdrowie seksualne jest ważnym elementem życia każdego człowieka. Jakiekolwiek dysfunkcje w tym obszarze zmniejszają jakość egzystencji i mogą prowadzić do rozwoju kolejnych schorzeń, również somatycznych.

1. M. Dora i M. Mijas, Od masturbacyjnego obłędu do zdrowia seksualnego. Zmiany w postrzeganiu autoerotyzmu w dyskursie medycznym i terapii, „Psychoterapia” 2012, t. 3, nr 162, s. 65‒75.
2. Z. Lew-Starowicz, Leczenie czynnościowych zaburzeń seksualnych, PZWL, Warszawa 1985, s. 231–233.