Noradrenalina – działanie i funkcje w organizmie człowieka

Co to jest noradrenalina i za co odpowiada?

Noradrenalina (zwana także norepinefryną) to hormon wytwarzany przez korę nadnerczy oraz zakończenia nerwowe układu współczulnego (zwanego również układem sympatycznym). Należy do grupy hormonów określanych aminami katecholowymi, do których należą także adrenalina i dopamina. Noradrenalina we współpracy z adrenaliną przygotowuje organizm do natychmiastowej odpowiedzi i szybkiego działania, a także do mobilizacji organizmu i wprowadzania go w stan gotowości do walki lub ucieczki.

Co się dzieje pod wpływem stymulacji narządów przez noradrenalinę? Pośród różnych zjawisk wymienić można:

• wzrost ciśnienia tętniczego,

• rozszerzenie źrenic,

• nasilenie rozkładu tkanki tłuszczowej,

• zwiększenie poziomu glukozy we krwi,

• zmniejszenie ukrwienia układu pokarmowego i spowolnienie motoryki jelit,

• zwiększenie napływu krwi do mięśni szkieletowych.

Noradrenalina – badania

Badanie stężenia noradrenaliny w osoczu jest niezwykle przydatne w diagnostyce nowotworów, które wydzielają katecholaminy, oraz w nadciśnieniu tętniczym. Adrenalina, noradrenalina oraz dopamina należą do grupy amin katecholowych (katecholamin), które są produkowane przez komórki kory nadnerczy. Wszystkie trzy w zasadzie wpływają na wszystkie tkanki i wraz z pozostałymi hormonami regulują wiele procesów fizjologicznych ludzkiego organizmu. Adrenalina i noradrenalina ściśle ze sobą współpracują, działają na zwężanie naczyń krwionośnych, co reguluje ciśnienie krwi. Regulują także poziom glukozy – stymulują rozkład glikogenu do glukozy i zmniejszają wychwyt glukozy przez tkankę tłuszczową i mięśnie.

Badania poziomu stężenia noradrenaliny w organizmie wykonuje się głównie w diagnostyce rzadkich, ale zazwyczaj nowotworów, takich jak guzy chromochłonne nadnerczy. Próbkami do badania poziomu noradrenaliny w organizmie mogą być mocz z 24-godzinnej zbiórki lub krew.

Jak się przygotować do badania? Na pobranie krwi należy zgłosić się na czczo, czyli nie jeść nic przez 6 godzin. Stężenie noradrenaliny związane jest ze stylem życia, a więc na kilka dni przed badaniem należy wystrzegać się alkoholu oraz innych używek, a także w miarę możliwości unikać stresujących sytuacji. Jeśli pacjent przyjmuje jakiekolwiek leki, które mogą upośledzić wynik badania, powinien skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Objawy nadmiaru lub niedoboru noradrenaliny

Zarówno nadmiar, jak i niedobór noradrenaliny w organizmie może mieć poważne konsekwencje, związane z układem nerwowym, krwionośnym i psychiką.

Nadmiar noradrenaliny lub innych amin katecholowych ma niekiedy związek z występowaniem rzadkiego nowotworu. Objawami mogą być:

• nadciśnienie tętnicze, które nie ustaje pomimo wprowadzonego leczenia,

• silne pocenie się,

• nagłe, gwałtowne i silne bóle głowy,

• drżenie rąk i całego ciała,

• kołatanie serca.

Warto pamiętać, że zbyt wysoki poziom noradrenaliny oraz powyższe objawy mogą mieć związek ze stylem życia: przewlekłym stresem, piciem alkoholu, paleniem papierosów, kiepską dietą. Wówczas następuje podwyższony poziom kortyzolu we krwi, czyli hormonu stresu. Dlatego ważna jest konsultacja ze specjalistą i odpowiednia diagnostyka.

Zaburzenie stężenia noradrenaliny w szczelinach synpatycznych neuronów mózgu jest związane głównie z występowaniem depresji. Objawy to przede wszystkim:

• niepokój,

• brak energii,

• ospałość,

• bóle głowy,

• trudności w zasypianiu,

• problemy z koncentracją,

• smutek.

Noradrenalina jako lek

Sama noradrenalina jest wykorzystywana jako lek, ale wyłącznie w stanach zagrożenia życia; wskazaniem jest wstrząs. We współczesnej medycynie wykorzystuje się jednak częściej preparaty, które wpływają na receptory adrenergiczne. Jako przykłady można wymienić:

• preparaty stosowane do leczenia astmy, rozluźniające komórki mięśniowe w drogach oddechowych,

• beta-blokery stosowane u pacjentów z migotaniem przedsionków lub zaburzeniami rytmu serca,

• alfa-blokery stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego,

• leki wpływające na przekaźnictwo noradrenergiczne w układzie nerwowym, które mają szerokie zastosowanie w psychiatrii (np. podczas leczenia depresji).

Preparaty zwiększające stężenie noradrenaliny w synapsach stosowane są często w przypadku stwierdzonego ADHD, w którym występuje deficyt poziomu noradrenaliny w strukturach układu nerwowego.

1. W.A. Tank, D. Lee Wong, Peripheral and central effects of circulating catecholamines, Comprehensive Physiology, 5:1-15.
2. B.M. Curtis, J.H. O’Keefe, Autonomic Tone as a Cardiovascular Risk Factor: The Danger of Chronic Fight or Flight, 77(1): 45-54.
3. J. Wałocha, Anatomia prawidłowego człowieka. Ośrodkowy układ nerwowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.