Problemy hormonalne – przyczyny, objawy i leczenie

Co to są problemy hormonalne?

Problemy hormonalne to określenie na grupę schorzeń, które charakteryzują się zaburzeniem równowagi gospodarki hormonalnej w organizmie. Rozpoznaje się je w sytuacji, w której poziom jednego hormonu lub kilku utrzymuje się na nieprawidłowym poziomie. Może być on zbyt niski lub zbyt wysoki. Skutkiem tego jest pojawienie się nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu oraz nieprzyjemnych dolegliwości.

Przyczyny problemów hormonalnych są najczęściej związane z zaburzeniami funkcjonowania narządów wewnętrznych, które produkują hormony. Są to m.in. tarczyca, przytarczyce, nadnercza, trzustka, narządy płciowe, szyszynka, przysadka mózgowa. Nieprawidłowości mogą pojawić się na skutek procesów fizjologicznych (np. w okresie dojrzewania płciowego lub menopauzy). Dużą rolę odgrywają także nieodpowiedni sposób odżywiania się (dieta, która prowadzi do niedoborów), długotrwały stres, stany zapalne, choroby nowotworowe. Często za problemy hormonalne odpowiada zbyt szybka utrata wagi lub otyłość.

Polecamy

---

Zdrowie

Jakie badania hormonalne może zlecić ginekolog?

Wizyta u ginekologa kojarzy się przede wszystkim z cytologią, USG, badaniem piersi albo prowadzeniem ciąży. Jednak w kompetencjach lekarza tej specjalizacji leży także leczenie niektórych zaburzeń hormonalnych. Dziedziną medycyny, zajmującą się badaniem hormonów jest przede wszystkim endokrynologia, ale narządy płciowe, którymi zajmuje się ginekologia, również odgrywają istotną rolę w produkcji hormonów. Zastanawiasz się nad tym, jakie badania hormonalne może zlecić ci ginekolog w czasie wizyty? Przeczytaj artykuł.

Redakcja30.11.2021

Jakie są objawy problemów hormonalnych?

Objawy problemów hormonalnych w dużej mierze zależą od tego, którego hormonu jest za dużo lub za mało oraz jaki jest jego poziom. Wpływ na ich przebieg ma także ogólny stan organizmu i jego indywidualne cechy. Pamiętaj, że nie musisz obserwować u siebie wszystkich dolegliwości. Ponadto niekiedy problemy hormonalne przez długi czas nie wysyłają objawów.

Możliwe objawy problemów hormonalnych to:

• spadek lub wzrost masy ciała,

• zaburzenia miesiączkowania,

• problemy z płodnością (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn),

• pojawienie się owłosienia w nietypowym miejscu (np. na twarzy u kobiet),

• zmiana zabarwienia głosu,

• nadmierne wypadanie włosów i łysienie,

• zmęczenie i mniejsza tolerancja wysiłku,

• nadmierna senność,

• przebarwienia na skórze,

• problemy z koncentracją,

• nadmierna pobudliwość i nerwowość,

• kołatanie serca,

• wzmożona potliwość,

• uderzenia gorąca,

• wahania ciśnienia tętniczego,

• problemy ze snem,

• wahania nastroju,

• przyspieszenie lub zahamowanie wzrostu (dotyczy dzieci),

• suchość skóry i błon śluzowych,

• pogorszenie kondycji włosów i paznokci,

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego,

• obrzęki,

• zatrzymanie wody w organizmie,

• spadek libido i zaburzenia funkcji seksualnych.

Ponadto problemy hormonalne mogą przyczynić się do wystąpienia zmian skórnych. Niektóre hormony wpływają na pracę gruczołów łojowych. Na skutek nadprodukcji sebum pojawiają się trądzik zaskórnikowy lub ropne krostki i podskórne guzy. W takiej sytuacji konieczna jest pomoc dermatologa i kosmetyczki. Zmiany trądzikowe mogą przyczynić się do powstania nieestetycznych blizn.

Jak można rozpoznać problemy hormonalne?

Przede wszystkim powinieneś obserwować swój organizm. Wszystkie niepokojące objawy warto skonsultować z lekarzem. Dzięki temu możliwe jest wykrycie nieprawidłowości na wczesnym etapie. Tym samym zmniejsza się ryzyko powikłań.

Podstawową metodą diagnostyczną są testy laboratoryjne krwi. Jakie badania należy wykonać przy problemach hormonalnych? Przede wszystkim warto oznaczyć poziom tyreotropiny (TSH), tyreotropiny (FT3), tyroksyny (FT4), prolaktyny, kortyzolu, progesteronu, estrogenów, testosteronu i insuliny. Zalecane jest zbadanie także podstawowych parametrów (morfologia krwi, poziom glukozy na czczo, kreatynina, próby wątrobowe). Dzięki temu można wykryć przyczyny problemów hormonalnych i rozpoznać lub wykluczyć inne nieprawidłowości.

Jaki lekarz zajmuje się leczeniem problemów hormonalnych?

Leczeniem problemów hormonalnych zajmuje się endokrynolog. Skierowanie do poradni endokrynologicznej można otrzymać od lekarza pierwszego kontaktu. Ma on również uprawnienia do wydania skierowania na podstawowe badania laboratoryjne krwi.

Jak wygląda leczenie problemów hormonalnych?

Leczenie problemów hormonalnych jest złożone. Często trwa już do końca życia. Jeżeli leczysz tego typu przypadłości, musisz pozostawać pod stałą opieką lekarza oraz regularnie wykonywać badania kontrolne.

Leczenie problemów hormonalnych często wymaga farmakoterapii. Dawki leków są ustalane indywidualnie i często modyfikowane. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie zabiegu chirurgicznego (np. częściowe usunięcie tarczycy w nadczynności tego narządu). Ponadto warto prowadzić zdrowy tryb życia. Na pewno znasz pozytywny wpływ aktywności fizycznej na zdrowie. Dodaj do tego dobrze zbilansowaną dietę, odpowiednią ilość snu i troskę o zdrowie psychiczne.

1. M.M. Lech, L. Ostrowska, E. Stefańska, Zaburzenie równowagi hormonalnej u młodych kobiet jako wynik intencjonalnych zaburzeń odżywiania, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2012, t. 3, nr 1, s. 1–5.
2. R. O’Neill, R. Murphy, Endokrynologia, red. wyd. pol. A. Lewiński, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019.