Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 1 min.

Osobowość histrioniczna – co to znaczy? Przyczyny powstania i objawy

Olga Dąbska

23.02.2023

Aktualizacja: 23.02.2023

Osobowość histrioniczna to zaburzenie osobowości, dla którego typowe są takie cechy jak tendencja do teatralizacji, sugestywność, dążenie do bycia w centrum uwagi oraz płytka i chwiejna uczuciowość. Zaburzenie to nierzadko przedstawiane jest w sztuce. Z histrionicznym zaburzeniem osobowości zmagały się m.in. Scarlett O'Hara z „Przeminęło z wiatrem” czy Blanche DuBois z „Tramwaju zwanego pożądaniem”. Poznaj kryteria diagnostyczne osobowości histrionicznej i sprawdź, w jaki sposób jest ona leczona.


osobowosc-histrioniczna-przyczyny-objawy-leczenie
unsplash.com

Polecane

hafefobia-lek-przed-dotykiem-przyczyny-objawy-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Hafefobia (lęk przed dotykiem) - przyczyny, objawy, leczenie
30.07.2021
ofidiofobia-lek-przed-wezami-jak-ja-skutecznie-leczyc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak pozbyć się lęku przed wężami?
26.05.2022
androfobia-lek-przed-mezczyznami-objawy-i-przyczyny
Zdrowie psychiczne
1 min.
Androfobia (lęk przed mężczyznami) - objawy i przyczyny
29.10.2021
autyzm-atypowy-co-to-objawy-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autyzm atypowy – przyczyny, objawy, terapia
28.07.2022
Spis treści
  1. Osobowość histrioniczna – co to znaczy?
  2. Przyczyny histrionicznego zaburzenia osobowości
  3. Osobowość histrioniczna – kryteria rozpoznania
  4. Osobowość histrioniczna – jak postępować?

Osobowość histrioniczna – co to znaczy?

Osobowość histrioniczna, określana również jako histrioniczne zaburzenie osobowości, charakteryzuje się teatralnością zachowań, prowokacyjną seksualnością, nadmierną emocjonalnością i próbami zwrócenia na siebie uwagi. Objawy osobowości histrionicznej dają o sobie znać z reguły we wczesnej dorosłości. Millon i Davis wyróżnili kilka typów osobowości histrionicznej, podkreślając, że w obecnym świecie rzadkością jest występowanie „czystego” zaburzenia – przeważnie są to mieszaniny cech różnego rodzaju. Wyodrębnili oni następujące rodzaje histrionicznego zaburzenia osobowości:

  • osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości antyspołecznej – nazwana „nieszczerą”,

  • osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości narcystycznej – nazwana „pełną życia”,

  • osobowość histrioniczna z elementami właściwymi dla osobowości zależnej i kompulsywnej – nazwana „zjednującą”,

  • odmiana wzorca z niewielką liczbą aspektów innych typów osobowości – nazwana „teatralną”,

  • osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości z pogranicza, jednakże przekładającą się na inny obraz od podtypu „infantylnego” – nazwana „wzburzoną”,

  • osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości z pogranicza – nazwana „infantylną”.

Zapoznaj się z opisami innych zaburzeń osobowości przygotowanych przez naszych ekspertów. Dowiedz się więcej na temat m.in. osobowości paranoicznej, osobowości schizotypowej, osobowości chwiejnej emocjonalnie i osobowości anankastycznej.

Przyczyny histrionicznego zaburzenia osobowości

Specjaliści nie podają dokładnej przyczyny powstania histrionicznego zaburzenia osobowości. Podejrzewają, że stanowi ono wypadkową czynników genetycznych i środowiskowych. Do rozwoju osobowości histrionicznej predestynują m.in. obciążony wywiad rodzinny (przypadki histrionicznego zaburzenia osobowości wśród najbliższych członków rodziny), brak dyscypliny, pozytywne wzmocnienie dramatycznych zachowań w dzieciństwie, obojętność ze strony rodziców i ignorowanie potrzeb dziecka skutkujące jego niskim poczuciem własnej wartości, nadmierna wrażliwość układu noradrenergicznego i nieprawidłowe działanie neuroprzekaźników – katecholamin.

Osobowość histrioniczna – kryteria rozpoznania

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 przedstawione zostały takie kryteria histrionicznego zaburzenia osobowości:

  • dramatyzowanie siebie, przesadny wyraz emocjonalny, teatralność, 

  • stałe poszukiwanie podniet oraz działań, dzięki którym osoba jest w centrum uwagi,

  • niestosownie uwodzicielski wygląd lub zachowanie,

  • sugestywność (łatwe uleganie wpływom innych osób lub okoliczności),

  • powierzchowna i chwiejna uczuciowość,

  • nadmierna koncentracja na atrakcyjności fizycznej.

Aby można było mówić o zaburzeniu, pacjent powinien wykazywać co najmniej cztery z powyższych kryteriów ICD-10.

Kryteria diagnostyczne histrionicznego typu osobowości zawarte zostały również w DSM-V, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Przedstawiają się one następująco:

  • doświadczenie cierpienia, gdy osoba nie znajduje się w centrum uwagi,

  • szybka zmiana doświadczanych emocji, które są bardzo powierzchowne,

  • często nieodpowiednie zachowanie w kontaktach z innymi ludźmi, próby uwodzenia, prowokowanie seksualne,

  • wykorzystywanie wyglądu zewnętrznego do skupienia na sobie uwagi,

  • dramatyzowanie siebie i swojej sytuacji, wyrażanie emocji w przesadzony sposób,

  • wypowiadanie się w sposób nadmiernie impresjonistyczny, pozbawiony szczegółów,

  • wyolbrzymianie relacji z innymi ludźmi, upatrywanie silniejszej więzi niż w rzeczywistości występuje.

Aby można było rozpoznać histrioniczne zaburzenie osobowości, osoba powinna spełniać co najmniej pięć z kryteriów DSM-V.

W celu ustalenia, czy osoba cierpi na ten rodzaj zaburzenia osobowości, specjaliści posiłkują się szeregiem narzędzi diagnostycznych, z których najczęściej wybierane są: SCID II, Międzynarodowy Inwentarz Kliniczny Zaburzeń Osobowości, skala samooceny PSSI lub VDS i test SABS.

Osobowość histrioniczna – jak postępować?

Leczenie osobowości histrionicznej polega głównie na psychoterapii, która jest dobrana adekwatnie do potrzeb danego pacjenta. Zastosowanie znajdują zwłaszcza:

  • terapia poznawczo-behawioralna – nauka nowych, funkcjonalnych zachowań, kwestionowanie negatywnych schematów działania i przekształcanie ich na odpowiednie wzorce; 

  • terapia psychodynamiczna – odnajdywanie przyczyn konfliktów, pracowanie nad ich rozwiązaniem, pomoc w odzyskiwaniu poczucia sprawstwa i autonomii oraz rozwój inteligencji emocjonalnej, czyli zdolności do rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych;

  • terapia grupowa – praca z innymi ludźmi, którzy mają podobne problemy ze zdrowiem psychicznym, nauka budowania bardziej satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi i związków;

  • poradnictwo rodzinne – wskazane jest, gdy histrioniczne zaburzenie zachowania oddziałuje na bliskie osoby chorego; jego celem jest poprawa jakości życia rodzinnego i relacji w rodzinach; w ramach poradnictwa bliscy osoby chorej mogą dowiedzieć się więcej na temat zaburzenia i sposobach oferowania im wsparcia; 

  • trening uważności – pomoc w zarządzaniu emocjami i nauka unikania określonych zachowań.

Nie istnieją żadne leki na osobowość histrioniczną. Leczenie farmakologiczne stosowane jest w przypadku jednoczesnego występowania u osoby z histrionicznym zaburzeniem osobowości objawów innych chorób psychicznych, przykładowo depresji czy zaburzeń lękowych.

Źródła
  1. L. Cierpiałkowska, E. Soroko, Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
  2. B. K. Puri, I. H. Treasaden, Psychiatria. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014. 
  3. A. Reber, Słownik psychologii, Wydawnictwo Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2002.
  4. S. Sulz, Histeria I: osobowość histrioniczna. Wyzwanie dla psychoterapii, „Nervenarzt” 2010, nr 81, s. 879–888.
  5. S. Tykarski, Zaburzenie osobowości przyczyną konfliktów w małżeństwie, „Studia nad Rodziną” 2009, t. 13, nr 1–2, s. 281–298.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak można się szybko uspokoić? Sposoby na atak paniki, nerwy i stres
14.05.2021
autyzm-wysokofunkcjonujacy-objawy-terapia
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autyzm wysokofunkcjonujący – jak się objawia i jak sobie z nim radzić?
28.07.2022
nadpobudliwosc-objawy-u-dzieci-i-doroslych
Zdrowie psychiczne
2 min.
Jak objawia się nadpobudliwość u dzieci i dorosłych?
19.05.2021
platoniczny-zwiazek-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie psychiczne
1 min.
Platoniczny związek - co to jest? Na czym polega?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
osobowosc-chwiejna-emocjonalnie-jakie-sa-typy
Zdrowie psychiczne
2 min.
Czym jest osobowość chwiejna emocjonalnie?
19.05.2021
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.