Osobowość histrioniczna – co to znaczy? Przyczyny powstania i objawy
Osobowość histrioniczna to zaburzenie osobowości, dla którego typowe są takie cechy jak tendencja do teatralizacji, sugestywność, dążenie do bycia w centrum uwagi oraz płytka i chwiejna uczuciowość. Zaburzenie to nierzadko przedstawiane jest w sztuce. Z histrionicznym zaburzeniem osobowości zmagały się m.in. Scarlett O'Hara z „Przeminęło z wiatrem” czy Blanche DuBois z „Tramwaju zwanego pożądaniem”. Poznaj kryteria diagnostyczne osobowości histrionicznej i sprawdź, w jaki sposób jest ona leczona.
![osobowosc-histrioniczna-przyczyny-objawy-leczenie](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/1foebSkpHwAdILaZoR6cEb/2efc83daf5aa8e7829fa3c634a2ae027/osobowosc-histrioniczna-przyczyny-objawy-leczenie.jpg?w=1920&h=1280&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![nullofobia-lek-przed-odrzuceniem-przyczyny-leczenie](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7v3hOvJ4y0PaEc6RpD7WKb/76685cdddefa06a300c96702c168f3e7/nullofobia-lek-przed-odrzuceniem-przyczyny-leczenie.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![depresja-lekowa-jakie-sa-objawy-jak-z-nia-walczyc](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2to8Obw02xAXSsCxN5ED7u/1c295e5c011965e0540dddf6076484d6/depresja-lekowa-jakie-sa-objawy-jak-z-nia-walczyc.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![hafefobia-lek-przed-dotykiem-przyczyny-objawy-leczenie](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/tP0LqScATpmAIQeoVAUxV/114c8f5a3f7f3d574bafa1600de03178/hafefobia-lek-przed-dotykiem-przyczyny-objawy-leczenie.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![hipnoza-co-to-jest-jak-dziala-jakie-sa-techniki](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/CxRnjAQX5yJx9igWzEWRR/82582dbfea0129407574866d203f0ddc/hipnoza-co-to-jest-jak-dziala-jakie-sa-techniki.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Osobowość histrioniczna – co to znaczy?
Osobowość histrioniczna, określana również jako histrioniczne zaburzenie osobowości, charakteryzuje się teatralnością zachowań, prowokacyjną seksualnością, nadmierną emocjonalnością i próbami zwrócenia na siebie uwagi. Objawy osobowości histrionicznej dają o sobie znać z reguły we wczesnej dorosłości. Millon i Davis wyróżnili kilka typów osobowości histrionicznej, podkreślając, że w obecnym świecie rzadkością jest występowanie „czystego” zaburzenia – przeważnie są to mieszaniny cech różnego rodzaju. Wyodrębnili oni następujące rodzaje histrionicznego zaburzenia osobowości:
osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości antyspołecznej – nazwana „nieszczerą”,
osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości narcystycznej – nazwana „pełną życia”,
osobowość histrioniczna z elementami właściwymi dla osobowości zależnej i kompulsywnej – nazwana „zjednującą”,
odmiana wzorca z niewielką liczbą aspektów innych typów osobowości – nazwana „teatralną”,
osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości z pogranicza, jednakże przekładającą się na inny obraz od podtypu „infantylnego” – nazwana „wzburzoną”,
osobowość histrioniczna z domieszką cech osobowości z pogranicza – nazwana „infantylną”.
Zapoznaj się z opisami innych zaburzeń osobowości przygotowanych przez naszych ekspertów. Dowiedz się więcej na temat m.in. osobowości paranoicznej, osobowości schizotypowej, osobowości chwiejnej emocjonalnie i osobowości anankastycznej.
Przyczyny histrionicznego zaburzenia osobowości
Specjaliści nie podają dokładnej przyczyny powstania histrionicznego zaburzenia osobowości. Podejrzewają, że stanowi ono wypadkową czynników genetycznych i środowiskowych. Do rozwoju osobowości histrionicznej predestynują m.in. obciążony wywiad rodzinny (przypadki histrionicznego zaburzenia osobowości wśród najbliższych członków rodziny), brak dyscypliny, pozytywne wzmocnienie dramatycznych zachowań w dzieciństwie, obojętność ze strony rodziców i ignorowanie potrzeb dziecka skutkujące jego niskim poczuciem własnej wartości, nadmierna wrażliwość układu noradrenergicznego i nieprawidłowe działanie neuroprzekaźników – katecholamin.
Osobowość histrioniczna – kryteria rozpoznania
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 przedstawione zostały takie kryteria histrionicznego zaburzenia osobowości:
dramatyzowanie siebie, przesadny wyraz emocjonalny, teatralność,
stałe poszukiwanie podniet oraz działań, dzięki którym osoba jest w centrum uwagi,
niestosownie uwodzicielski wygląd lub zachowanie,
sugestywność (łatwe uleganie wpływom innych osób lub okoliczności),
powierzchowna i chwiejna uczuciowość,
nadmierna koncentracja na atrakcyjności fizycznej.
Aby można było mówić o zaburzeniu, pacjent powinien wykazywać co najmniej cztery z powyższych kryteriów ICD-10.
Kryteria diagnostyczne histrionicznego typu osobowości zawarte zostały również w DSM-V, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Przedstawiają się one następująco:
doświadczenie cierpienia, gdy osoba nie znajduje się w centrum uwagi,
szybka zmiana doświadczanych emocji, które są bardzo powierzchowne,
często nieodpowiednie zachowanie w kontaktach z innymi ludźmi, próby uwodzenia, prowokowanie seksualne,
wykorzystywanie wyglądu zewnętrznego do skupienia na sobie uwagi,
dramatyzowanie siebie i swojej sytuacji, wyrażanie emocji w przesadzony sposób,
wypowiadanie się w sposób nadmiernie impresjonistyczny, pozbawiony szczegółów,
wyolbrzymianie relacji z innymi ludźmi, upatrywanie silniejszej więzi niż w rzeczywistości występuje.
Aby można było rozpoznać histrioniczne zaburzenie osobowości, osoba powinna spełniać co najmniej pięć z kryteriów DSM-V.
W celu ustalenia, czy osoba cierpi na ten rodzaj zaburzenia osobowości, specjaliści posiłkują się szeregiem narzędzi diagnostycznych, z których najczęściej wybierane są: SCID II, Międzynarodowy Inwentarz Kliniczny Zaburzeń Osobowości, skala samooceny PSSI lub VDS i test SABS.
Osobowość histrioniczna – jak postępować?
Leczenie osobowości histrionicznej polega głównie na psychoterapii, która jest dobrana adekwatnie do potrzeb danego pacjenta. Zastosowanie znajdują zwłaszcza:
terapia poznawczo-behawioralna – nauka nowych, funkcjonalnych zachowań, kwestionowanie negatywnych schematów działania i przekształcanie ich na odpowiednie wzorce;
terapia psychodynamiczna – odnajdywanie przyczyn konfliktów, pracowanie nad ich rozwiązaniem, pomoc w odzyskiwaniu poczucia sprawstwa i autonomii oraz rozwój inteligencji emocjonalnej, czyli zdolności do rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych;
terapia grupowa – praca z innymi ludźmi, którzy mają podobne problemy ze zdrowiem psychicznym, nauka budowania bardziej satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi i związków;
poradnictwo rodzinne – wskazane jest, gdy histrioniczne zaburzenie zachowania oddziałuje na bliskie osoby chorego; jego celem jest poprawa jakości życia rodzinnego i relacji w rodzinach; w ramach poradnictwa bliscy osoby chorej mogą dowiedzieć się więcej na temat zaburzenia i sposobach oferowania im wsparcia;
trening uważności – pomoc w zarządzaniu emocjami i nauka unikania określonych zachowań.
Nie istnieją żadne leki na osobowość histrioniczną. Leczenie farmakologiczne stosowane jest w przypadku jednoczesnego występowania u osoby z histrionicznym zaburzeniem osobowości objawów innych chorób psychicznych, przykładowo depresji czy zaburzeń lękowych.
- L. Cierpiałkowska, E. Soroko, Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
- B. K. Puri, I. H. Treasaden, Psychiatria. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014.
- A. Reber, Słownik psychologii, Wydawnictwo Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2002.
- S. Sulz, Histeria I: osobowość histrioniczna. Wyzwanie dla psychoterapii, „Nervenarzt” 2010, nr 81, s. 879–888.
- S. Tykarski, Zaburzenie osobowości przyczyną konfliktów w małżeństwie, „Studia nad Rodziną” 2009, t. 13, nr 1–2, s. 281–298.
![Author Olga Dąbska picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/67JJmmYwX4PSol3qzqIKyk/63c9bcd2bedda3b5e14f12c4891e5dd1/Olga_Dabska.jpg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4aBgReJihlX6BRsNfJCBsQ/5906615599985a50b1e790b34604ba22/jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![lek-przed-ptakami-awizofobia-jakie-sa-przyczyny-i-objawy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/6kW6ex6G0nXCFg4ojD0pSW/5fb95d0dac79d6e53dd3126d0e4ea417/lek-przed-ptakami-awizofobia-jakie-sa-przyczyny-i-objawy.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![zawisc-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2CSamIwsWytZfMadW6I2Xq/7f4971b89e5a745e85b4f5f404bee85d/zawisc-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7CqyxtYVwcJvZ6WXBwGz7/b3f19e6aca98099e6b4fe4c41b535e55/czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)