Polipy żołądka – dlaczego powstają i jak można je leczyć?

Przyczyny polipów żołądka 

Polip jest niewielkim uwypukleniem błony śluzowej. Zmiana może mieć budowę uszypułowaną (z wąską nóżką) i nieuszypułowaną (z szeroką podstawą). Jednoznaczna przyczyna pojawienia się polipa nie jest znana. Wśród czynników ryzyka wymienia się m.in.: wiek, podłoże genetyczne, długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej, zakażenia bakteryjne, odpowiedź organizmu na stan zapalny. W większości diagnozowanych przypadków polipy mają postać łagodną, bez ryzyka rozwoju nowotworu. Wielkość zmian nie przekracza zwykle 1 cm.

Rodzaje polipów żołądka 

Wskazuje się na kilka rodzajów polipów żołądka:

• Polipy dna żołądka – to najczęściej występujące zmiany. Mają zwykle postać łagodną, a ich średnica wynosi od 1 do 5 mm. Umiejscawiają się w trzonie i na dnie żołądka. W przypadku ich występowania zalecana jest obserwacja okresowa. 

• Polipy związane z przyjmowaniem inhibitorów pompy protonowej – zmiany powstają na skutek przyjmowania leków. Ich średnica wynosi do 1 cm. Najczęściej znikają samoistnie po odstawieniu leków. 

• Polipy hiperplastyczne – to zmiany występujące zwykle pojedynczo. Umiejscawiają się w okolicy odźwiernikowej. Najczęściej powstają w wyniku zapalenia błony śluzowej żołądka i działania bakterii Helicobacter pylori. Zwykle mają postać łagodną i tendencję do rośnięcia. Polipy o średnicy większej niż 1 cm kwalifikują się do usunięcia. 

• Polipy hamartomatyczne – zmiany o łagodnej postaci, najczęściej występujące w wieku młodzieńczym. Powstają w przebiegu choroby Cowdena lub zespołu Peutza. 

• Polipy gruczolakowe – zmiany nowotworowe o charakterze łagodnym. Mogą umiejscowić się w każdej części żołądka. Często powstają na skutek zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka i metaplazji jelitowej. Zmiany rozrastają się nawet do powyżej 2 cm.

• Włókniste polipy zapalne – zmiany charakterystyczne dla osób pomiędzy 50. a 60. rokiem życia. Mają postać łagodną, a ich średnica wynosi nawet do 5 cm. Bardzo często pomimo dużych rozmiarów nie dają objawów.

• Guzy neuroendokrynne – zmiany o charakterze nowotworowym. W większości przypadków rokują dobrze. Wymagają leczenia chirurgicznego.

Polipy żołądka – objawy

U większości osób polipy na żołądku nie powodują żadnych objawów, a obecność zmiany wykrywana jest przypadkowo podczas rutynowych badań. Dolegliwości w postaci obecności krwi w stolcu, silnego bólu brzucha i osłabienia powodują natomiast duże polipy, przekraczające 1 cm wielkości. U niektórych pacjentów stwierdza się ponadto anemię i niedrożność odźwiernika żołądka.

Diagnostyka i postępowanie ze zmianą polipowatą 

Do rozpoznania polipa żołądka najczęściej dochodzi przypadkowo. Diagnostyka wymaga wykonania badania endoskopowego (gastroskopii). W przypadku potwierdzenia zmiany konieczne jest pobranie wycinka polipa w celu wykonania badania histopatologicznego. 

Gastroskopia wykonywana jest na czczo w pozycji leżącej na lewym boku. Procedura trwa od kilku do kilkunastu minut, jest badaniem bezbolesnym, ale może powodować dyskomfort. Wcześniej poprzedza ją podanie miejscowego znieczulenia. U niektórych pacjentów może być niezbędne zastosowanie krótkotrwałej sedacji. Badanie polega na wprowadzeniu gastroskopu przez gardło. Powodzenie i czas trwania w dużej mierze zależy od samego chorego i jego współpracy z lekarzem. Gastroskopia w 99% nie powoduje powikłań. 

Jak można leczyć polipy żołądka?

Leczenie polipów żołądka zależy od rodzaju i wielkości zmiany. Podstawą do podjęcia terapii jest wynik badania histopatologicznego. W większości przypadków polipy mniejsze niż 1 cm wymagają jedynie obserwacji i regularnych badań kontrolnych. Zmiany o średnicy większej niż 1 cm są wskazaniem do polipektomii endoskopowej. Kontrola wykonywana jest, w zależności od wyniku badania histopatologicznego usuniętych polipów, zwykle po kilku miesiącach od zabiegu.

Polipy, które rozwinęły się na skutek przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka i działania bakterii Helicobacter pylori, leczone są farmakologicznie. Terapia u większości pacjentów przyczynia się do skutecznego i znacznego zmniejszenia polipów.

Polipy żołądka – dieta

Pacjenci, u których zdiagnozowano polipy żołądka, powinni stosować dietę lekkostrawną. Zmniejsza ona wydzielanie soku żołądkowego, a tym samym łagodzi dolegliwości związane ze zmianami polipowatymi. Chorzy cierpiący z powodu polipów żołądka muszą wykluczyć lub mocno ograniczyć:

• potrawy pikantne, słone i mocno przyprawione, 

• esencjonalne wywary i buliony mięsne lub warzywne, 

• napoje gazowane, esencjonalne soki owocowe (szczególnie z cytrusów), 

• produkty konserwowe lub marynowane w occie, 

• mocne napoje alkoholowe, 

• razowe pieczywo i wyroby cukiernicze, 

• razowe makarony i grube kasze, 

• warzywa kapustne i strączkowe, 

• mocną kawę i herbatę. 

Dieta lekkostrawna powinna natomiast obfitować w: twarogi, produkty mleczne, jaja, chude mięso, ryby, oleje roślinne, jasne makarony i pieczywo, drobne kasze, młode warzywa, owoce bez skórki, słabe herbaty i kawy, napoje mleczne, rozcieńczone soki owocowe, lekkie buliony. Bardzo ważne jest wypijanie codziennie minimum 2,5 litra wody.