Schizofrenia hebefreniczna – jak wygląda atak?

Jak wygląda atak w schizofrenii hebefrenicznej?

Chory ma dużo energii i głowę pełną pomysłów. Nie zwleka zbyt długo z realizacją swoich koncepcji. Szybko przekuwa idee w czyny. Nie stroni od towarzystwa innych ludzi. Wręcz przeciwnie – niejednokrotnie sam dąży do nawiązania kontaktu, na przykład poprzez zaczepianie obcych ludzi na ulicy. Chętnie podejmuje rozmowę. Mówi dużo, ale formułuje myśli w sposób chaotyczny i niezrozumiały. Często miesza ze sobą różne wątki. Tworzy różnego rodzaju neologizmy. Jego wypowiedzi są niespójne, oderwane od rzeczywistości i pozbawione sensu.

Pacjent jest radosny i rozbawiony. Opowiada rozmaite żarty i stroi miny. Często się śmieje. Nie musi mieć ku temu żadnego wyraźnego powodu. Trzeba podkreślić, że wspomniane reakcje są nieadekwatne do sytuacji. Często stoją w sprzeczności z ogólnie przyjętymi wzorcami i normami kulturowymi. Wesołość, jaką emanuje chory, to jednak tylko pozory. Tak naprawdę osoba cierpiąca na schizofrenię hebefreniczną zmaga się z ogromnym poczuciem pustki i wypalenia. Towarzyszy jej poczucie beznadziejności własnego życia.

Schizofrenia hebefreniczna a faza maniakalna w cyklofrenii

Objawy schizofrenii hebefrenicznej często przypominają te występujące w fazie maniakalnej choroby afektywnej dwubiegunowej. Nie należy jednak stawiać między nimi znaku równości. Wspomniane symptomy różnią się bowiem od siebie i mają inne podłoże. Pacjent w stanie manii pozostaje „zakotwiczony” w rzeczywistości. Co chwila zmienia przedmiot zainteresowania i w rozmowach szybko przeskakuje z jednego tematu na drugi. Jego wypowiedzi są chaotyczne, ale nadal sensowne. Chory czerpie radość z różnych drobnych rzeczy, na przykład dobrej pogody czy towarzystwa.

Tymczasem osoba ze zdiagnozowaną schizofrenią hebefreniczną jest oderwana od codziennego życia. Traci kontakt z otoczeniem. Działa w sposób schematyczny i monotonny. Jej gesty i miny cechuje duża powtarzalność (rytm perseweracyjny). Przywołane zachowania nie są jednak w żaden sposób związane z tym, co dzieje się w środowisku chorego. Dotyczą one świata wewnętrznego jednostki i na ogół nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Nie odnoszą się do konkretów. Są na wskroś abstrakcyjne. Osoby ze schizofrenią hebefreniczną często dopada tak zwany wisielczy humor. To reakcja na towarzyszące im poczucie dojmującej pustki. Służy zamaskowaniu prawdziwych emocji.

Czym grozi nieleczona schizofrenia hebefreniczna?

Jednym z najpoważniejszych skutków nieleczonej schizofrenii hebefrenicznej jest pogłębianie się choroby, a co za tym idzie zwiększenie ryzyka wystąpienia innych zaburzeń, takich jak napady lękowe czy stany depresyjne. Często dochodzi też do samookaleczeń, na przykład samozadrapań, samougryzień, samouderzeń itp. Im wcześniej zostanie podjęta odpowiednia interwencja ze strony psychiatry i psychologa, tym większe szanse na powrót pacjenta do normalnego funkcjonowania w życiu rodzinnym, społecznym oraz zawodowym.

Jak żyć z osobą cierpiącą na schizofrenię hebefreniczną?

Życie z osobą cierpiącą na schizofrenię nie jest łatwe, zwłaszcza w okresie zaostrzenia się objawów schorzenia. Co zrobić, by sobie pomóc? Najlepsza strategia, jaką można przyjąć, polega na zachowaniu spokoju i uzbrojeniu się w cierpliwość. Nie wolno bagatelizować sygnałów wysyłanych przez pacjenta, nawet jeśli jego zachowania wydają się absurdalne. Warto pozostawać czujnym i adekwatnie reagować na zmiany w nastroju chorego.

Bardzo duże znaczenie ma również okazywanie bliskiej osobie szacunku i zrozumienia. Nie należy postrzegać jej przez pryzmat choroby czy obserwowanych w danym momencie objawów. Nadmierna koncentracja na wspomnianych kwestiach przynosi zazwyczaj więcej szkody niż pożytku i utrudnia wydobycie jednostki z wewnętrznej pustki czy zachęcenie jej do podjęcia zwyczajowych aktywności.

Bliscy osoby zmagającej się ze schizofrenią hebefreniczną powinni uzyskać jak najwięcej informacji na temat tego zaburzenia. Odpowiednia wiedza pozwoli im nabyć umiejętności pomocne w rozpoznawaniu objawów schorzenia i radzeniu sobie z jego konsekwencjami. W tym przypadku niebagatelne znaczenie ma również uczestnictwo w grupach wsparcia i wymiana doświadczeń. Ważne, by rodzina miała poczucie, że nie jest osamotniona w swoich problemach i trudnościach.

Jakie są metody leczenia schizofrenii hebefrenicznej?

Przyczyny schizofrenii hebefrenicznej nie zostały do końca poznane, ale opracowano dość skuteczne metody leczenia prezentowanego schorzenia. Chodzi o połączenie farmakoterapii z oddziaływaniami psychologicznymi. Chory przyjmuje leki psychotropowe, które zmniejszają nasilenie się objawów schorzenia. Minimalizują lęk, poprawiają nastrój, ułatwiają zasypianie, a w konsekwencji umożliwiają pacjentowi stopniowy powrót do normalnego funkcjonowania. Psychoterapia pomaga mu natomiast lepiej zrozumieć siebie, swoje emocje oraz zachowanie.

1. American Psychiatric Association, Zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne DSM-5 Selections, red. wydania polskiego J. Wciórka, EDRA Urban & Partner Sp. z o.o., Wrocław 2018.
2. P. Gałecki, A. Szulc, Psychiatria, EDRA Urban & Partner Sp. z o.o., Wrocław 2018.
3. M. Glinowiecki, Schizofrenia w rodzinie a system wsparcia społecznego. Analiza socjologiczna, Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Anny Kwak, Warszawa 2017. 
4. Informator edukacyjny Miejskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Lublin na lata 2012 – 2015 „Co warto wiedzieć o schizofrenii…?”.
5. E. Kaniewska-Mackiewicz, Codzienne wyzwania osób z rozpoznaniem schizofrenii, „Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo. Zeszyty Naukowe WSG”, t. 40, nr 7, s. 277–304.
6. A. Kępiński, Schizofrenia, Wydawnictwo Sagittarius, Warszawa 1992.
7. G. Leszczyński, Schizofrenia jako przyczyna niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, „Łódzkie Studia Teologiczne”, nr 21, s. 153–167.
8. Materiały informacyjne kampanii społecznej „Nie tracę siebie w schizofrenii”.
9. Rozmowa z dr. n. med. specjalistą psychiatrą i psychoterapeutą, Maciejem Klimarczykiem: https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,schizofrenia---objawy--przyczyny-i-leczenie-choroby,artykul,1647421.html (dostęp: listopad 2022).