Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 1 min.

Osobowość schizoidalna – charakterystyka, źródła i leczenie

Alicja Skibińska

24.02.2023

Aktualizacja: 24.02.2023

Osobowość schizoidalna sprawia, że dotknięta nią osoba jest wycofana, zimna i niezainteresowana innymi ludźmi. Na czym polega to zaburzenie i czy można je wyleczyć?


schizoidalne-zaburzenie-osobowosci-leczenie
pixabay.com

Polecane

hafefobia-lek-przed-dotykiem-przyczyny-objawy-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Hafefobia (lęk przed dotykiem) - przyczyny, objawy, leczenie
30.07.2021
ofidiofobia-lek-przed-wezami-jak-ja-skutecznie-leczyc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak pozbyć się lęku przed wężami?
26.05.2022
androfobia-lek-przed-mezczyznami-objawy-i-przyczyny
Zdrowie psychiczne
1 min.
Androfobia (lęk przed mężczyznami) - objawy i przyczyny
29.10.2021
autyzm-atypowy-co-to-objawy-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autyzm atypowy – przyczyny, objawy, terapia
28.07.2022
Spis treści
  1. Czym jest osobowość?
  2. Na czym polegają zaburzenia osobowości?
  3. Schizoidalne zaburzenie osobowości
  4. Przyczyny osobowości schizoidalnej
  5. Schizoidalne zaburzenie osobowości – terapia

Czym jest osobowość?

Każdy człowiek ma co najmniej kilka stałych, sztywnych cech, które towarzyszą mu przez całe życie. Wiele rzeczy może się zmienić: można pożegnać niepożądane nawyki i wypracować nowe, zmodyfikować styl ubierania się, znaleźć nową pasję albo znudzić się czymś, co wcześniej sprawiało przyjemność. Jednak większość osób nie jest w stanie znacząco wpłynąć m.in. na to, jak silnymi emocjami reagują na określone zdarzenia, jak bardzo lubią przebywać wśród ludzi, czy przywiązują wagę do szczegółów, czy mają skłonność do dominowania nad innymi oraz jak znoszą nowe, niepewne sytuacje w życiu.

Wszystkie te charakterystyki składają się na osobowość, która jest definiowana jako zbiór względnie niezmiennych cech psychicznych i behawioralnych. Decydują o tym, jak człowiek doświadcza świata, kiedy czuje się najlepiej i jak reaguje na rozmaite zdarzenia. Warto przy tym podkreślić, iż osobowość kształtuje się w ciągu kilku pierwszych lat życia. Oznacza to, że przynajmniej częściowo jest ona związana z genami. Rolę w jej rozwoju mogą odgrywać także wczesne doświadczenia, m.in. relacje z opiekunami.

Na czym polegają zaburzenia osobowości?

Niektóre cechy osobowości ułatwiają życie, a inne je utrudniają. Współczesny świat promuje takie predyspozycje jak ekstrawersja czy otwartość na doświadczenie. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy osoba nie potrafi kontrolować impulsów, ma znaczne trudności z przeżywaniem i doświadczaniem emocji oraz nie jest w stanie dostosować się do ogólnie przyjętych zasad społecznych. Inni ludzie postrzegają ją jako dziwną i ekscentryczną. Jej zachowanie może prowadzić do cierpienia bliskich, jednak ona sama nie czuje się winna wyrządzanych krzywd. W takich przypadkach mówi się o zaburzeniach osobowości, do których należą m.in.: osobowość narcystyczna, osobowość anankastyczna, osobowość schizotypowa czy osobowość chwiejna emocjonalnie.

Zaburzenia tego typu są diagnozowane u ok. 10–13% społeczeństwa. Niestety ich terapia jest bardzo trudna i nie rokuje zbyt dobrze. Po pierwsze dlatego, że wpływają one na osąd własnego zachowania i sprawiają, że chory nie ma związanych z nim wyrzutów sumienia. A po drugie, ponieważ cechy osobowości są wrodzone i stałe, a więc nie da się ich znacząco zmienić. Mimo wszystko warto jednak zgłosić się po specjalistyczną pomoc, choćby po to, by nauczyć się bardziej przystosowawczych strategii działania lub poradzić sobie z zaburzeniami towarzyszącymi, do których mogą należeć m.in. depresja, zaburzenia lękowe czy uzależnienia.

Schizoidalne zaburzenie osobowości

Najbardziej charakterystyczną cechą osobowości schizoidalnej jest izolowanie się od innych ludzi i brak potrzeby tworzenia bliskich relacji społecznych. Zaburzenie to sprawia, że dotknięta nim osoba nie potrzebuje kontaktów emocjonalnych, jest niewrażliwa na uczucia innych i nie interesują jej pochwały ani krytyka ze strony otoczenia. Jest chłodna emocjonalnie: prawdopodobnie ma spłycony afekt albo nie potrafi prawidłowo wyrażać uczuć. Można powiedzieć, że pacjenci ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości są skrajnymi introwertykami. Wybierają aktywności wykonywane samotnie, są wyniośli i nieprzystępni. Nie czerpią radości z bliskich relacji, np. z bycia z członkiem rodziny. Bliskość uczuciową i zależność traktują jak zagrożenie. Zwykle nie są zainteresowani kontaktami seksualnymi, a jeśli mają tego typu potrzeby, to wolą realizować je poprzez przygodne znajomości (które nie wymagają związku emocjonalnego). Mają skłonność do introspekcji, żyją w świecie fantazji i są skupieni na procesach wewnętrznych.

Niektórzy badacze sugerują, że w społeczeństwie mogą być również tzw. ukryte jednostki schizoidalne, czyli osoby, które pozornie radzą sobie z normalnymi kontaktami społecznymi, jednak tylko odgrywają powszechnie akceptowaną rolę, a w rzeczywistości pozostają emocjonalnie wycofane. Ich zachowania kompensacyjne mają na celu ukrycie chłodu i braku zaangażowania.

Przyczyny osobowości schizoidalnej

Osobowość schizoidalna jest diagnozowana u ok. 0,4–0,9% społeczeństwa i częściej dotyka mężczyzn. Prawdopodobnie ma charakter genetyczny, jednak na razie nie udało się jednoznacznie potwierdzić jej związku ze schizofrenią. Część badań wykazała, że takie zaburzenie występuje częściej u krewnych pacjentów chorych na schizofrenię, jednak w innych nie zaobserwowano takiej korelacji.

Schizoidalne zaburzenie osobowości – terapia

Podobnie jak w przypadku pozostałych zaburzeń osobowości terapia osobowości schizoidalnej nie rokuje najlepiej, ponieważ nie ma szans na całkowite wyleczenie pacjenta. Może jednak pomóc mu w odnalezieniu się w otaczającym go świecie. Leczenie skupia się przede wszystkim na trenowaniu umiejętności społecznych i zdolności do empatii, które w przyszłości mogą mu pomóc w nawiązywaniu intymnych związków oraz zmniejszeniu izolacji. Podczas terapii poddawana jej osoba uczy się rozpoznawać reakcje emocjonalne. Zwykle stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, skupiona na zmianie przekonań i związanych z nimi zachowaniach.

Bardzo dobrze sprawdza się również terapia grupowa, która daje szansę na stworzenie sieci kontaktów społecznych oraz trenowanie umiejętności pozwalających na budowanie relacji. Pacjenci reagują na wzajemne zachowania, które mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne czy neutralne. Czasami stosowane jest także odgrywanie ról. Wszystkie te oddziaływania mają sprawić, by chory bardziej otworzył się na innych.

Źródła
  1. A. Augustynek, Psychopatologia człowieka dorosłego, Difin, Warszawa 2015.
  2. 2. J. Hellwell, J. Stirling, Psychopatologia, tłum. M. Trzebiatowska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
  3. 3. M. Seligman, E. Walker, D. Rosenhan, Psychopatologia, tłum. J. Gilewicz, A. Wojciechowski, Zysk i S-ka, Poznań 2001.
Author Alicja Skibińska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

nieprzespana-noc-jak-szybko-odzyskac-sily
Zdrowie psychiczne
3 min.
Nieprzespana noc - jak szybko odzyskać siły?
27.07.2021
jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak można się szybko uspokoić? Sposoby na atak paniki, nerwy i stres
14.05.2021
nadpobudliwosc-objawy-u-dzieci-i-doroslych
Zdrowie psychiczne
2 min.
Jak objawia się nadpobudliwość u dzieci i dorosłych?
19.05.2021
agresja-jakie-sa-rodzaje-jak-ja-rozpoznac
Zdrowie psychiczne
2 min.
Agresja - jakie są rodzaje? Jak ją rozpoznać?
27.07.2021
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
osobowosc-chwiejna-emocjonalnie-jakie-sa-typy
Zdrowie psychiczne
2 min.
Czym jest osobowość chwiejna emocjonalnie?
19.05.2021
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.