Obrzęk kostek – przyczyny i leczenie

Choroby zapalne stawów i spuchnięte kostki u nóg 

Łuszczycowe zapalenie stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów to choroby objawiające się miejscowym obrzękiem i wewnętrznym wysiękiem. Schorzenia mają podłoże immunologiczne, a ich przebieg jest różnorodny, często obarczony powikłaniami. Za patogenezę chorób zapalnych stawów uznaje się nieprawidłowo działający układ odpornościowy, którego przeciwciała zaczynają występować przeciwko organizmowi. Obrzęk w przebiegu chorób zapalnych powstaje na skutek zapalenia błony maziowej i nagromadzenia przeciwciał, głównie limfocytów. Opuchlizna dotyczyć może zarówno stawu skokowego, jak i palców u stóp, kolan, łokci, palców u rąk. Obrzęk może utrzymywać się nawet kilka dni. Chory odczuwa ponadto ból i sztywność stawów. 

Spuchnięte kostki a zwyrodnienie stawów 

Obrzęk stawów jest jednym z objawów choroby zwyrodnieniowej. To schorzenie, do rozwoju którego przyczyniają się czynniki genetyczne, biologiczne i mechaniczne, prowadzące do postępującej degradacji stawu. Zwyrodnienie stawów najczęściej występuje na skutek nierównomiernego rozłożenia obciążenia, powtarzających się nagłych obciążeń stawu i zwiększenia siły ucisku na daną powierzchnię stawową. 

Czynniki ryzyka rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów to m.in.:

• wiek powyżej 40 lat,

• płeć żeńska,

• otyłość lub nadwaga,

• wady postawy,

• złuszczenie nasady kostnej, przyspieszające degradację stawu,

• urazy, mikrourazy,

• niedobór estrogenów,

• choroby endokrynologiczne i metaboliczne,

• przewlekłe choroby zapalne stawów,

• uprawianie sportów obciążających dany staw (biegacze długodystansowi, sprinterzy, piłkarze, koszykarze, bokserzy, tancerze). 

O chorobie zwyrodnieniowej stawów mówimy wtedy, gdy stan uszkodzenia tkanek przekracza zdolności regeneracyjne organizmu. Proces degradacji następuje powoli i może trwać nawet latami. W początkowym stadium w wyniku obciążenia lub uszkodzenia stawu dochodzi do powstawania na jego powierzchni ubytków w postaci szczelin i zagłębień. Warstwa zewnętrzna chrząstki ulega stopniowemu zatarciu, co sprzyja rozwojowi stanu zapalnego i wewnętrznego wysięku. W zaawansowanym przebiegu choroby może dojść do zniekształcenia stawu. Bagatelizowanie objawów choroby zwyrodnieniowej stawów prowadzić może do powstawania torbieli zwyrodnieniowych, ognisk martwicy podchrzęstnej i rozrostu wyrośli kostnych, które ograniczają ruchomość stawu.

Dlaczego kostki puchną?

Obrzęk stawów skokowych nie zawsze musi być objawem chorób stawów. Może też powstawać na skutek innych schorzeń lub pojawić się jako powikłanie. Bardzo często nawracająca opuchlizna kostek związana jest z nieprawidłowym działaniem układu krążenia, a szczególnie problemów z odpływem limfy. Niekiedy obrzęk kończyn dolnych wskazuje na niewydolność żylną. Z opuchlizną stóp bardzo często borykają się kobiety ciężarne, również aktywne fizycznie. Dolegliwość pojawia się w ostatnich miesiącach ciąży i wynika z utrudnionego przepływu krwi. Obrzęk kostek w stopach, podobnie jak w dłoniach może wskazywać na choroby nerek. Najbardziej prozaiczną przyczyną opuchlizny kostek jest wielogodzinne przebywanie w pozycji siedzącej. Obrzęk może pojawić się podczas długiej podróży, szczególnie w upalne letnie dni. Częstą przyczyną obrzęku stawu skokowego jest jego przeciążenie powstałe w wyniku intensywnego treningu. 

Opuchlizna stawu – diagnostyka i leczenie

Podstawą diagnostyki jest wywiad z pacjentem i badanie fizykalne. Bardzo często przyczynę da się ustalić na pierwszej wizycie. Dotyczy to jednak epizodycznych obrzęków, powstałych na skutek urazu, przeciążenia. W pozostałych przypadkach, jeśli pacjent zgłasza nawracający problem opuchlizny, niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych i radiologicznych. Badanie krwi obejmuje parametry zapalne, przeciwciała i czynnik reumatoidalny. Choroby zapalne stawów mają uwarunkowania genetyczne, dlatego w diagnostyce ważny jest wywiad rodzinny. 

Leczenie obrzęku kostek uzależnione jest od wyniku diagnostyki. Przeciążenia wymagają od pacjenta odpoczynku. W przypadku bólu lekarz może zlecić przyjęcie środków przeciwbólowych i usprawniających krążenie krwi. Jeśli obrzęk stawów jest objawem chorób układów organizmu, kluczowe jest skonsultowanie się z odpowiednim specjalistą i podjęcie leczenia. W chorobie zwyrodnieniowej celem leczenia jest zahamowanie procesu degradacji stawu w postaci środków farmakologicznych lub terapii z osoczem bogatopłytkowym. Choroby zapalne stawów są znacznie poważniejszym wyzwaniem, gdyż w ich przypadku niemożliwe jest całkowite wyleczenie. Terapia chorób zapalnych stawów opiera się na tzw. zaleczeniu choroby i jej remisji. Pacjent powinien pozostawać pod stałą kontrolą reumatologa, a jego leczenie bieżąco dostosowywane do stanu zdrowia i ewentualnego nasilenia objawów. 

Domowe sposoby na opuchnięte kostki

Jeśli opuchlizna kostek nie jest wynikiem stanu zapalnego stawów, a jedynie przeciążenia lub problemów z krążeniem, możemy spróbować domowych sposobów na jej zmniejszenie. Pomocne w zmniejszeniu obrzęku są okłady, najlepiej w postaci żelowych kompresów. Dobrym pomysłem jest włożenie pończoch przeciwobrzękowych lub skarpet kompresyjnych. Możemy również sięgnąć po preparaty z heparyną, które działają przeciwobrzękowo i uszczelniająco na naczynia krwionośne. Osobom podróżującym lub spędzającym wiele godzin w pozycji siedzącej zaleca się uniesienie kończyn ku górze. To najkorzystniejsza pozycja dla układu krwionośnego człowieka. Poprawia przepływ płynów – limfy i krwi oraz zapobiega zastojom, zmniejszając ryzyko zakrzepów.