Szczepienia noworodka – które są obowiązkowe?

Szczepienia ochronne u dzieci – po co je wykonywać?

Wykonywanie szczepień u dzieci bywa powodem niepokoju u rodziców, którzy często nie do końca mają świadomość, jak działa szczepionka i dlaczego nie warto jej odwlekać bez istotnych wskazań. Na całym świecie szczepienia ochronne stanowią podstawę profilaktyki wybranych chorób zakaźnych, które na przestrzeni dziesięcioleci pozwoliły na ograniczenie u niemowląt występowania ciężkiego przebiegu zakażeń niektórymi patogenami i zgonów z tego powodu.

Jeśli masz wątpliwości co do wykonywania szczepień u dziecka, skonsultuj się z pediatrą. Jeśli chcesz zasięgnąć opinii jeszcze w trakcie ciąży, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Dowiedz się więcej o profilaktyce chorób zakaźnych i zadbaj o swoje dziecko już od pierwszych dni życia.

Jakie szczepienia są dostępne dla noworodka?

Rodzice często zastanawiają się, jakie szczepienia są wykonywane po urodzeniu dziecka. Według komunikatu wydanego przez Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2023 w okresie noworodkowym, a ściślej mówiąc w ciągu pierwszych 24 godzin od urodzenia dziecka, powinno ono otrzymać dwie szczepionki – przeciwko gruźlicy (BCG) oraz pierwszą dawkę szczepienia podstawowego przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Co ciekawe, w niektórych krajach zaleca się podanie w okresie noworodkowym również szczepionki przeciwko polio, która w Polsce zarejestrowana jest do użycia dopiero od 4. miesiąca życia.

WZW typu B – co to jest?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirus zapalenia wątroby typu B (HBV). Choroba prowadzi do ostrego zapalenia wątroby, które może przejść w fazę przewlekłą, grożącą wystąpieniem marskości wątroby, a nawet raka wątrobowokomórkowego. Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu z krwią lub z wydzielinami osoby zakażonej. Pierwsze szczepienie ochronne przeciwko WZW typu B zostało zatwierdzone do użytku już w 1981 roku, co doprowadziło do znaczącego zmniejszenia zapadalności na tę chorobę.

Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B

Pierwsza dawka szczepionki przeciwko WZW typu B jest podawana w pierwszej dobie życia. Kolejne dawki szczepień przeciwko WZW typu B powinny być podane w okresie niemowlęcym (po ukończeniu 6. tygodnia życia i w 7. miesiącu życia). Odmienny schemat stosuje się u dzieci urodzonych z niską masą ciała (poniżej 2000 g), u których należy zastosować 4 dawki szczepionki.

Szczepionkę przeciwko WZW typu B można podać też osobie dorosłej. Jest ona szczególnie zalecana tym, którzy wykonują zawody medyczne, mieszkają z osobą zakażoną wirusem HBV czy przebywają w zakładach opiekuńczych.

• Dowiedz się więcej również o szczepieniu na ospę wietrzną i o tzw. szczepionce odra, świnka, różyczka.

Gruźlica i szczepienie przeciwko gruźlicy

Gruźlica jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię Mycobacterium tuberculosis, odpowiedzialną za występowanie zmian w obrębie płuc i w innych narządach. W Polsce aktualnie eksperci zalecają przyjęcie jednorazowej dawki szczepienia przeciwko gruźlicy w ciągu 24 godzin od urodzenia dziecka, a jeśli jest to niemożliwe (np. z powodu podejrzenia zaburzeń odporności u noworodka), podanie jej w jak najwcześniejszym możliwym terminie. U wcześniaków szczepienie jest możliwe dopiero po osiągnięciu wymaganej masy ciała – 2000 g. Szczepionka przeciwko gruźlicy powoduje zwykle zmiany miejscowe w miejscu jej podania. Należą do nich: zaczerwienienie, obrzęk, krosta, a nawet owrzodzenie. Zmiany te powinny samoistnie ustąpić w ciągu 3 miesięcy od szczepienia i zwykle nie wymagają leczenia.

• Sprawdź także, jakie szczepienie w 6. roku życia powinno zostać podane Twojemu dziecku.

Jakie szczepienia powinno się podać niemowlętom?

Szczegółowy wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych można sprawdzić w Programie Szczepień Ochronnych, który co roku jest publikowany w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego. Obowiązkowe szczepienia niemowląt na rok 2023 obejmują szczepienia przeciwko:

• gruźlicy, WZW typu B (3 dawki), 

• rotawirusom (3 dawki), 

• błonicy, tężcowi i krztuścowi (3 dawki), 

• Haemophilus influenzae typu B (3 dawki), 

• Streptococcus pneumoniae (2 dawki), 

• polio (2 dawki).

Warto pamiętać również o szczepieniach zalecanych niemowlętom, przede wszystkim o szczepieniu przeciwko ospie wietrznej, grypie oraz Neisseria meningitidis (bakterii odpowiedzialnej m.in. za zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsę).