Czym jest torbiel włosowa i jakie są sposoby jej leczenia?

Torbiel włosowa

Torbiel jest zmianą chorobową, która może pojawić się w różnych miejscach na ciele. Jest to ograniczona przestrzeń wypełniona płynną lub galaretowatą treścią. Może osiągać różne rozmiary, występować pojedynczo lub w grupach.

Jedna z tego typu zmian to torbiel włosowa. Jest to choroba tkanki podskórnej o podłożu zapalnym. Powstaje w szparze pośladkowej. Bardzo rzadko zdarza się, że ma inną lokalizację. W piśmiennictwie można spotkać inne określenia tego schorzenia – m.in. torbiel pilonidalna, torbiel kości ogonowej i zatoka włosowa.

Torbiel włosowa jest chorobą, która dotyczy głównie młodych osób. Zdecydowanie częściej występuje u mężczyzn (źródła podają, że stosunek zachorowań wynosi 4:1). Jest to jedna z głównych przyczyn stanu zapalnego i zmian ropnych w okolicy odbytu.

Jak wygląda torbiel włosowa?

Torbiel włosowa ma postać guzka o różnych rozmiarach. Jest on zlokalizowany w szparze międzypośladkowej. W jego wnętrzu znajduje się płyn. Składa się on głównie z płynu tkankowego i ropy. Obecne są tam również włosy, które nie mają kontaktu ze skórą. Niekiedy na skórze widać otwory, przez które wycieka treść ropna. Zdarza się, że guzek nie jest widoczny ze względu na obrzęk szpary pośladkowej spowodowany torbielą pilonidalną.

Przyczyny torbieli włosowej

Nie udało się ustalić dokładnych przyczyn powstania torbieli włosowej. Część badaczy skłania się ku twierdzeniom, że może ona mieć charakter wrodzony. Czasem w życiu płodowym w linii pośrodkowej ciała komórki rozwijają się w nieprawidłowy sposób. W efekcie włosy rosną również pod skórą, co jest przyczyną tworzenia się guzka w szparze pośladkowej.

Większość badaczy uznaje jednak, że torbiel pilonidalna ma charakter nabyty. Jej przyczyną jest wrastanie włosów pod skórę. W efekcie tworzy się kanał. Wraz z włosami przedostają się do niego również drobnoustroje, co z kolei powoduje zakażenie i stan zapalny. Czynnikami ryzyka wystąpienia torbieli włosowej są:

• obfite owłosienie ciała,

• siedzący tryb życia,

• otyłość,

• nieprawidłowa higiena,

• głęboka szpara pośladkowa,

• spadek odporności organizmu.

Prawdopodobnie wyższe ryzyko wystąpienia torbieli włosowej mają osoby chore przewlekle (np. na cukrzycę).

Jakie są objawy torbieli włosowej?

Torbiel pilonidalna objawia się guzkiem w szparze międzypośladkowej. Inne symptomy to:

• stan zapalny,

• obrzęk,

• zaczerwienienie,

• silny ból,

• gorączka i dreszcze (przy zaawansowanym procesie zapalnym).

Objawy torbieli włosowej nie są charakterystyczne, dlatego konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki, która wyklucza inne schorzenia tej okolicy (m.in. przetokę lub ropień odbytu). Czasem nie występują żadne dolegliwości.

Jak leczyć torbiel włosową kości ogonowej?

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania problemu oraz występujących dolegliwości. Można zastosować metody nieoperacyjne oraz chirurgiczne. Torbiel, która nie powoduje objawów, nie wymaga leczenia. Konieczna jest natomiast obserwacja zmiany.

Leczenie nieoperacyjne

W przypadku leczenia nieoperacyjnego stosuje się antybiotykoterapię. Dzięki niej łagodzi się zakażenie i stan zapalny. Istotna jest też higiena szpary pośladkowej oraz regularne usuwanie owłosienia. Można wykorzystać ponadto różne miejscowe zabiegi (np. okłady lub ozonoterapię). Leczenie nieoperacyjne sprawdza się tylko przy łagodnym przebiegu choroby.

Leczenie chirurgiczne torbieli włosowej

Jest kilka metod chirurgicznego leczenia tej przypadłości. W przypadku wytworzenia się ropnia nacina się go i wykonuje drenaż. Możliwe jest też wycięcie torbieli z marginesem zdrowej tkanki i dokładne oczyszczenie skóry. Technika ta nie sprawdza się jednak u wszystkich osób, ponieważ po jej zastosowaniu torbiel może nawracać. W takich sytuacjach wskazane jest skorzystanie z bardziej zaawansowanych metod, które wykazują największą skuteczność. Usuwane są wszystkie tkanki. Jednocześnie wykonywana jest ich plastyka wraz ze spłyceniem lub przesunięciem szpary międzypośladkowej.

Czy torbiel włosowa jest groźna?

Torbiel włosowa może powodować powikłania. Pojawiają się one, gdy zmiana jest nieleczona lub kiedy terapia jest nieodpowiednia. Zalicza się do nich ropień oraz przetokę odbytu (powstaje kanał, który łączy się z odbytem). Torbiel może przeobrazić się w nowotwór. Zdarza się to bardzo rzadko (w 0,1% wszystkich przypadków).

1. P. Dutkiewicz, P. Ciesielski, M. Kołodziejczak, Results of surgical treatment of pilonidal sinus in 50 patients operated using Bascom II procedure – prospective study, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2019, nr 91, s. 21–26.
2. M. Kołodziejczak, P. Ciesielski, Etiopatogeneza i leczenie torbieli włosowej, „Chirurgia po Dyplomie” 2015, https://podyplomie.pl/chirurgia/17790,etiopatogeneza-i-leczenie-torbieli-wlosowej (dostęp 08.02.2022).