Czym czterowymiarowe badanie USG różni się od trójwymiarowego badania ultrasonograficznego?

Ultrasonografia

Ultrasonografia (USG) to metoda diagnostyki obrazowej umożliwiająca wizualizację płodu w macicy czy narządów wewnętrznych w czasie wykonywania badania. Jest względnie bezpieczna, nawet dla płodu. Choć zwraca się uwagę na to, żeby nie badać metodą dopplerowską płodów przed 10. tygodniem ciąży. Używanie dopplera powoduje szybszy wzrost temperatury badanych tkanek, a obecnie lekarze nie dysponują wiedzą, czy jest to szkodliwe dla zarodka albo płodu. Dlatego unika się nadmiernej ekspozycji płodu przed 10. tygodniem ciąży na nasilone działanie fal ultradźwiękowych. USG pozwala na ocenę wielu struktur ciała oraz na obserwację ich funkcji w czasie rzeczywistym. Pod kontrolą USG wykonuje się zabiegi o charakterze biopsji, również biopsji materiałów takich jak kosmówka czy płyn owodniowy (amniopunkcja).

Rodzaje obrazów USG

Ultrasonografia opiera się na wysyłaniu i detekcji odbitych od narządów fal ultradźwiękowych. Fale te mają tak wysoką częstotliwość, że są niesłyszalne dla ucha ludzkiego (psiego i kociego też nie). Sonda USG emituje i następnie zbiera ultradźwięki, a komputer analizuje czas pomiędzy tymi zdarzeniami i oblicza odległość od sondy do odbitej struktury. Na podstawie tych danych komputer tworzy obraz, który pojawia się na monitorze. 

USG może dostarczać obrazy dwuwymiarowe (2D), czyli płaskie, czarno-białe, bez głębi rekonstrukcji trójwymiarowej oraz trójwymiarowe:

• 3D – zrekonstruowane na podstawie obrazów 2D, które są wyświetlane na ekranie w taki sposób, że jesteśmy w stanie ocenić je jako przestrzenne. Świetnie sprawdza się w „fotografii wewnątrzmacicznej”, czyli wykonywaniu pamiątkowych zdjęć płodu dla przyszłych rodziców,

• 4D – to ruchomy obraz rekonstruowany na bieżąco z obrazu 2D podczas badania. Sprawia wrażenie filmu nakręconego wewnątrz macicy. Czwartym, dodatkowym wymiarem jest czas.

USG 4D płodu – czy są inne wskazania niż niecierpliwość rodziców?

Pełni emocji przyszli rodzice nie mogą się doczekać spotkania z ich małym skarbem. Z ekscytacją proszą ginekologa o pokazanie choć raz buzi dziecka. USG 4D staje się magicznym oknem do przyszłości, w którym mogą oglądać uśmiech i pierwsze ruchy swojego dziecka.

Badanie USG 4D oferuje wyraźne ruchome obrazy, które zachwycają nie tylko specjalistów, lecz także przyszłych rodziców. USG 4D dostarcza wyjątkowych emocji dla rodziców, umożliwiając obserwację dziecka w czasie rzeczywistym, jak w filmie. Diagnostyka czterowymiarowa pozwala ujrzeć uśmiech dziecka, machanie rączkami, grymasy na buzi, ruchy ssania. To wszystko można zaobserwować w trzecim trymestrze ciąży. Możliwość nagrania tych chwil jako krótkiego filmu stanowi cenną pamiątkę.

Najlepiej wykonać takie nagranie od 25. do 32. tygodnia ciąży, gdy dziecko jest względnie niewielkie i ma sporo miejsca w jamie macicy, a ilość płynu owodniowego jest wystarczająca do dobrego obrazowania. Termin badania USG 4D jest indywidualnie dostosowywany przez lekarza, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak położenie płodu, jego dojrzałość, wielkość czy, jak już wspomniałam, ilość płynu owodniowego. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć pierwsze ruchy i miny malucha. 

Zwykle temu badaniu towarzyszy wiele emocji, a uradowani rodzice dostają na pamiątkę nagranie z „planu” na nośniku cyfrowym (na płycie DVD lub na pendrivie). Podczas badania 4D robi się też fotografie wewnątrzmaciczne, a uzyskane zdjęcia mogą być pierwszymi zdjęciami w albumie dziecięcym. 

Nowoczesne urządzenia USG dają możliwość wykonywania nie tylko badań standardowych, lecz także bardziej zaawansowanych, takich jak badanie dopplerowskie, oceniające przepływ krwi przez naczynia płodu i matki w rekonstrukcji trójwymiarowego filmu. To cenne źródło informacji o funkcji serca i łożyska. Badanie 4D umożliwia dokładną ocenę pracy serca w badaniu echokardiograficznym płodu. Lekarz może obserwować po włączeniu funkcji dopplerowskiej ruch krwi w układzie krążenia i sercu. A taki ruchomy obraz może być obracany i oglądany, a zatem oceniany z różnej perspektywy.

Dlaczego czasami trudno jest wykonać badanie 4D?

Badanie to jest wielkim wyzwaniem dla ultrasonografisty, jeśli:

• ciąża jest zaawansowana; 

• płód ma duże rozmiary; 

• ciąża jest mnoga;

• jest mało płynu owodniowego, nawet jeżeli jego wartości mieszczą się w granicach norm dla AFI i MVP;

• pacjentka nakremowała powierzchnię brzucha balsamem czy oliwką; 

• łożysko znajduje się na przedniej ścianie macicy;

• przyszła mama ma blizny na brzuchu po uprzednio wykonanych zabiegach, takich jak np. cięcie cesarskie; 

• pacjentka ma dużo tkanki tłuszczowej (zwykle jest to problem w przypadku otyłości, czyli BMI >30).