Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Jakie są objawy wrzodów żołądka?
Angelika Janowicz
lek. Agnieszka Widera
31.10.2021
Aktualizacja: 06.10.2022
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy charakteryzuje się obecnością w błonie śluzowej tych narządów ubytków, którym towarzyszy stan zapalny. Są one określane mianem wrzodów trawiennych. Szacuje się, że problem dotyczy nawet 5-10% dorosłej populacji na świecie. Tym samym jest to jedna z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Sprawdź, jakie są objawy wrzodów żołądka.
W języku potocznym można spotkać się z określeniem „wrzody żołądka”. Trzeba jednak pamiętać, że właściwą nazwą tej jednostki chorobowej jest „choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy”. Wielu pacjentów posługuje się pierwszym terminem, ponieważ jest on łatwiejszy do zapamiętania. Wrzód trawienny powstaje w wyniku drażniącego działania soku trawiennego oraz osłabienia mechanizmów obronnych błony śluzowej. Zdecydowanie częściej obserwuje się go na dwunastnicy niż w żołądku.
Jakie są przyczyny choroby wrzodowej żołądka?
Wrzody żołądka występują z taką samą częstotliwością u kobiet i mężczyzn (jeżeli wrzody trawienne znajdują się na dwunastnicy, wówczas częściej obserwuje się je u mężczyzn). Choroba rozwija się stopniowo. Nie udało się odkryć jej jednoznacznych przyczyn. Ustalono jednak, że w patomechanizmie bierze udział kilka czynników.Za najważniejszy czynnik predysponujący do wystąpienia choroby wrzodowej uznaje się zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Pod jej wpływem wydzielane są substancje, które prowadzą do uszkodzenia błony śluzowej i wywołują stan zapalny. Do zakażenia może dojść drogą pokarmową. Warto jednak pamiętać, że nie u wszystkich zainfekowanych osób rozwinie się choroba. Helicobacter pylori odpowiada aż za 70% wrzodów żołądka.
Do innych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wrzodowej zaliczamy:
niesteroidowe leki przeciwzapalne,
predyspozycje genetyczne,
palenie papierosów.
Dużą rolę przypisuje się: stresowi, czynnikom psychologicznym, nieodpowiedniej diecie oraz spożywaniu alkoholu. Trzeba jednak pamiętać, że nie wpływają one bezpośrednio na wystąpienie choroby, ale ułatwiają jej rozwój, zaostrzają przebieg i utrudniają leczenie.
Objawy choroby wrzodowej żołądka
Wrzody żołądka (trawienne) mają postać kraterowego zagłębienia w błonie śluzowej. Ubytek często obejmuje też głębsze warstwy. W jego wnętrzu obecna jest martwica skrzepowa, a na zewnątrz rozwija się stan zapalny. Średnica wrzodów może wynosić od 5 do 25 milimetrów. Choroba powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości.
Objawy wrzodów żołądka to:
ból w nadbrzuszu po jedzeniu (przy wrzodach dwunastnicy podczas głodu),
wzdęcia,
zgaga,
nudności,
odbijanie się,
uczucie pieczenia w dołku podsercowym,
wymioty,
nadmierne wydzielanie śliny,
czkawka,
niesmak w ustach.
Ból w nadbrzuszu, który pojawia się po jedzeniu, powoduje, że osoba chora ogranicza spożywanie pokarmów. Dochodzi wówczas do utraty masy ciała i osłabienia organizmu. Najpoważniejszym powikłaniem choroby wrzodowej jest krwawienie z wrzodu żołądka. Objawy, które o tym świadczą, to:
fusowate lub krwiste wymioty,
czarne stolce o lepkiej konsystencji (tzw. smoliste stolce),
pogorszenie samopoczucia i osłabienie.
Wystąpienie powyższych objawów wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
Jak rozpoznać chorobę wrzodową żołądka?
Istotną kwestią jest, jak rozpoznać wrzody żołądka. Diagnozę stawia się na podstawie badania endoskopowego, czyli gastroskopii. W jej trakcie pobierane są wycinki ze zmian w błonie śluzowej, które poddaje się dalszym badaniom (testowi ureazowemu lub badaniu histopatologicznemu).
Dostępne są również inne badania, dzięki którym można wykryć obecność bakterii Helicobacter pylori:
testy serologiczne wykrywające swoiste przeciwciała,
oddechowy test ureazowy polegający na wypiciu płynu z mocznikiem, znakowanego izotopami węgla (jeżeli bakteria jest obecna, powstanie z niego znakowany dwutlenek węgla).
Leczenie choroby wrzodowej żołądka
Leczenie choroby wrzodowej żołądka polega na:
stosowaniu farmakoterapii (leków zobojętniających sok żołądkowy lub hamujących wytwarzanie kwasu solnego),
stosowaniu antybiotykoterapii (eradykacja H. pylorii),
odpowiednim odżywianiu się,
zrezygnowaniu z palenia tytoniu.
Osoba, u której stwierdzono wrzody żołądka, powinna spożywać posiłki w regularnych odstępach czasu, spokojnie i bez pośpiechu, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Zalecane są małe porcje i pokarmy lekkostrawne. Z jadłospisu trzeba wykluczyć: napoje gazowane, kawę, dania smażone, ostre przyprawy, tłuste mięsa, produkty wzdymające (produkty mleczne z laktozą, kapustę, brokuły, brzoskwinie, cebulę), surowe owoce, suszone owoce, strączki, słodycze i desery z dużą zawartością cukru. Potrawy najlepiej gotować na parze, dusić lub piec w folii aluminiowej. Do picia najlepiej sprawdzą się woda lub słaba herbata.
- G. Kołodziej, S. Klasik-Ciszewska, Profilaktyka i terapia żywieniowa w chorobie wrzodowej żołądka, Medycyna Rodzinna, 2018, nr 3, s. 245-251.
- M. Janowska, A. Prystupa, Choroba wrzodowa jako jednostka psychosomatyczna, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, t. 18, nr 4, s. 330-333.
- T. Sikorski, E. Marcinowska-Suchowierska, Choroba wrzodowa: rozpoznawanie, leczenie i zapobieganie, Postępy Nauk Medycznych, 2009, nr 5, s. 369–375.
- J. Fibak, Chirurgia. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Internista, pediatra i inni specjaliści dostępni nawet w 1h
Najchętniej czytane
