Anemia u dzieci – diagnoza, leczenie i dieta

Jak rozpoznać anemię u dzieci i jakie są jej przyczyny?

Anemia u dzieci jest stanem chorobowym i konieczne jest podjęcie jej leczenia. Można rozpoznać ją podczas badania krwi, gdy stężenie hemoglobiny (Hb) we krwi jest zbyt niskie w stosunku do wartości przyjętych za właściwe dla dziecka w danym wieku i płci. Bardzo często poza obniżeniem poziomu hemoglobiny pojawia się także obniżenie hematokrytu i liczby czerwonych krwinek (tzw. erytrocytów). 

Warto przeprowadzić u dziecka profilaktyczne badanie morfologiczne krwi, aby móc ocenić parametry takie jak: hemoglobina, hematokryt czy liczba czerwonych krwinek. Nie należy dokonywać samodzielnej interpretacji wyników. Trzeba udać się do lekarza pediatry, który zinterpretuje wyniki w odniesieniu do norm dla danego wieku i płci dziecka.

W sytuacji, gdy wyniki są nieodpowiednie, lekarz może zalecić inne badania, polegające m.in. na zbadaniu zasobów żelaza w organizmie dziecka (w tym oznaczenie stężenia ferrytyny).

• Może zainteresuje Cię także tekst dotyczący anemii w ciąży?

Jakie mogą być przyczyny anemii u dzieci?

Anemia u dzieci może być spowodowana wieloma czynnikami. Do najważniejszych należą:

• zaburzenia związane z wytwarzaniem przez organizm krwinek czerwonych (np. w wyniku niedoboru żelaza, chorób nerek czy przewlekłych stanów zapalnych organizmu);

• utrata krwi (np. krwotok, czy długotrwałe krwawienie);

• zaburzenie związane z nadmiernym rozpadem czerwonych krwinek w organizmie (np. hemoliza);

• wielokrotne pobieranie krwi do badania u noworodków i niemowląt;

• celiakia;

• infestacja pasożytnicza, w tym lamblioza (wywołana przez Giardia lamblia).

Anemia bardzo często rozwija się u dzieci, które znajdują się w tzw. grupie ryzyka rozwoju anemii. Należą do nich te, które urodziły się przedwcześnie, miały niską masę urodzeniową, po 4 miesiącu życia były karmione pokarmem mamy bez suplementacji żelaza, jadły pokarmy uzupełniające, które nie były bogate w żelazo, sprawiały problemy przy karmieniu, słabo przybierały na wadze, były niedożywione bądź były wyeksponowane na oddziaływanie ołowiu.

Jakie są fazy niedoboru żelaza w organizmie?

Faza pierwsza – bezobjawowa

Jest to czas, kiedy nie zauważa się jeszcze żadnych niepokojących objawów. Natomiast organizm zużywa żelazo znajdujące się w jego zapasach. W tym okresie nie zmienia się stężenie hemoglobiny i hematokrytu. Krwinki czerwone pozostają w normie jeśli chodzi o ich wielkość i wybarwianie się. Może pojawić się obniżenie stężenia ferrytyny w surowicy krwi.

Faza druga – okres utraty żelaza zapasowego

W tej fazie można zauważyć zmniejszanie się stężenia żelaza w hemoglobinie i surowicy krwi. Pojawiają się dyskretne objawy niedokrwistości, ale często pozostają niezauważone. Krwinki czerwone mają nadal prawidłową wielkość i zabarwienie.

Faza trzecia – niedokrwistość związana z niedoborem żelaza

Zapasy żelaza w organizmie na tym etapie nie pozwalają na to, by organizm prawidłowo produkował hemoglobinę. U dziecka zaczyna rozwijać się niedokrwistość spowodowana niedoborem żelaza. Krwinki czerwone zmniejszają się, tracą swój kształt i zabarwienie. Na tym etapie zaczynają pojawiać się pierwsze wyraźne objawy kliniczne anemii.

Jakie objawy daje u dzieci anemia?

W zależności od tego, w jakim wieku jest dziecko, objawy anemii mogą się nieco różnić. Najczęściej występującymi symptomami są:

• osłabienie organizmu i uleganie szybkiemu zmęczeniu,

• pojawiająca się bladość na skórze, wargach, paznokciach czy błonach śluzowych jamy ustnej,

• ból i zawroty głowy,

• przyspieszone bicie serca,

• pogorszenie koncentracji i uwagi (szczególnie u starszych dzieci),

• brak apetytu,

• suchość skóry,

• pękające kąciki ust,

• kruchość paznokci,

• pojawianie się na paznokciach podłużnych rowków,

• większe zapotrzebowanie na płyny (szczególnie u niemowląt),

• pogorszenie kondycji włosów,

• częstsze i nawracające infekcje układu oddechowego.

• Przeczytaj także: Naturalne domowe sposoby na wypadanie włosów.

Jak leczyć anemię u dzieci?

Czasami stosowanie bogatej w żelazo diety na anemię nie rozwiąże problemu niedokrwistości. Konieczne będzie wtedy wdrożenie suplementacji, aby uzupełnić zapasy tego pierwiastka w organizmie. Bezwzględne wdrożenie suplementacji żelazem zaleca się dla: wcześniaków, dzieci o niskiej masie urodzeniowej (około 2–2,5 kg), dzieci pochodzących z ciąży mnogiej, dzieci matek, które podczas ciąży zmagały się z niedokrwistością, dzieci, które w okresie okołoporodowym dotknęła utrata krwi.

Częstym wskazaniem do diagnostyki w kierunku anemii i suplementacji żelaza u dzieci są: występowanie nadwagi i otyłości u dzieci, szybki wzrost dziecka, pojawienie się u dziewczynki obfitych miesiączek, problemy z łaknieniem, często pojawiające się infekcje układu oddechowego.

Lekarze zalecają aby przyjmowana przez dziecko dawka żelaza w ciągu doby wynosiła od 4 do 6 mg na kilogram masy ciała dziecka. Na rynku jest wiele różnych preparatów, które różnią się formą podania czy stopniem przyswajalności. Najlepiej jest dobrać taki produkt razem z lekarzem prowadzącym.