Na czym polega artroskopia i kiedy jest wskazana?

Co to jest artroskopia?

Artroskopia to endoskopowa metoda diagnostyczno-lecznicza, zwana również wziernikowaniem. Artroskopia stawu kolanowego, barkowego czy innej okolicy ciała umożliwia dokonanie realnej, naocznej oceny kondycji tkanek wnętrza stawu. Dzięki niej lekarz może dokładnie sprawdzić, w jakim stanie są poszczególne elementy anatomiczne. Poza tym artroskopia umożliwia przeprowadzenie operacji naprawczych nieprawidłowo funkcjonujących tkanek, np. stanowi sposób na odbudowę chrząstki stawowej, ponieważ umożliwia ustalenie skali zniszczeń jej struktury i dokonanie rekonstrukcji uszkodzeń. Artroskopię diagnostyczną można wykonać jako osobny zabieg, choć nierzadko jednocześnie ma ona charakter leczniczy, tzn. że podczas jednego zabiegu lekarz przygląda się uszkodzeniom i przeprowadza na nich operację.

Mało inwazyjny charakter zabiegu zmniejsza ryzyko pojawienia się powikłań po artroskopii. Co więcej, artroskopia skraca czas rekonwalescencji, a sama rehabilitacja przebiega sprawniej. Artroskopia jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji ortopedycznych na bolące stawy uszkodzone w wyniku różnych urazów, kontuzji czy chorób.

Na czym polega artroskopia?

Artroskopia biodra, kolana czy barku pozwala na oglądanie struktur stawu od wewnątrz za sprawą wprowadzenia do niego układu optycznego przez niewielkie nacięcia w skórze, tzw. portale (w zależności od operowanej okolicy ich ilość i układ może być różny). Aby umieszczenie narzędzi optycznych przebiegało sprawnie i mogły one spełnić swoją funkcję po wprowadzeniu, staw wypełnia się solą fizjologiczną bądź używa się specjalnych substancji o właściwościach rozciągających tkanki. Tak opracowana okolica ciała umożliwia lekarzowi dokonanie wstępnej wzrokowej oceny i jednocześnie jest przygotowana do drugiego etapu zabiegu, czyli wprowadzenia dodatkowych narzędzi badawczych, np. haczyków, które pozwalają na przesunięcie wybranych tkanek, ułatwiają dotarcie kamer w trudniej dostępne miejsca operowanego obszaru.

Artroskop znajdujący się wewnątrz stawu przesyła obraz do zewnętrznego monitora w sali zabiegowej, na który patrzy lekarz wykonujący operację. Specjalista może wówczas dokonać oceny uszkodzeń i podjąć decyzję o podjęciu dalszych kroków. W sytuacji, w której niezbędne jest przeprowadzenie rekonstrukcji struktur, repozycji czy innych czynności leczniczych, przez portale wprowadza się dodatkowe narzędzia zabiegowe.

O zasadności artroskopii decyduje najczęściej ortopeda. To specjalista zajmujący się problemami ze stawami i innymi elementami układu ruchu.

Ile trwa artroskopia barku, a ile kolana?

Artroskopia stawu najczęściej zajmuje około 1 godziny, choć w zależności od ilości i rodzaju planowanych czynności zabiegowych na danej okolicy czas jej trwania może być różny. Na długość zabiegu wpływa także sam przebieg operacji.

Artroskopia przebiega w znieczuleniu. Jego zasięg jest jednak uwarunkowany skalą problemu, z którym się zgłaszasz, ale także Twoimi preferencjami. Najczęściej artroskopię wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, ale zdarza się, że niezbędne jest podanie znieczulenia ogólnego. W niektórych przypadkach stosuje się także metody znieczulenia łączonego. Polegają one na podaniu środków znieczulających o działaniu ogólnym, a następnie miejscowym dla przedłużenia efektu analgezji, czyli zniesienia bólu, do kilku godzin po zabiegu.

Artroskopia stawu biodrowego, kolanowego i innych – wskazania

Artroskopia stawów znajduje zastosowanie w wielu różnorodnych stanach pourazowych w ich obrębie, a także uszkodzeń ich tkanek, powstałych w wyniku postępu niektórych chorób. 

Artroskopia biodra, kolana czy nadgarstka może być wskazana m.in. w celu:

• uwolnienia uciśniętych nerwów i innych miękkich struktur,

• ekstrakcji (usunięcia) tkanki zapalnej, zrostów, zmian zwyrodnieniowych,

• stabilizacji niestabilności stawu,

• rekonstrukcji elementów tworzących stawy,

• ewakuacji ciał obcych.

Na artroskopię mogą skierować Cię zarówno lekarz stacjonarny, jak i ortopeda online, jeśli uznają to za niezbędny element leczenia Twojego problemu z kolanami, biodrem czy innymi stawami.

Powikłania po artroskopii kolana

Jak każdy zabieg chirurgiczny, artroskopia związana jest z ryzykiem powikłań. Jednak z uwagi na mało inwazyjny charakter zabiegu, czyli niewielkie tzw. pole dostępu chirurgicznego, ryzyko powikłań jest niewielkie – wynosi około 0,5% [1].

Możliwe powikłania po artroskopii obejmują m.in.:

• krwiaki wewnątrzstawowe i wysięki,

• infekcję ran pooperacyjnych,

• ograniczenie ruchomości stawu,

• uszkodzenie chrząstki stawowej i nerwów,

• odczyny alergiczne na zastosowane implanty,

• zatorowość płucną i zakrzepicę żylną.

Po artroskopii możesz odczuwać pewne dolegliwości miejscowe. Ich obecność stanowi jednak normalną odpowiedź organizmu na przeprowadzoną operację. Kolano po artroskopii może być zajęte obrzękiem. Ponadto da się zaobserwować zaczerwienienie wokół ran, a poruszanie danym stawem może być nieco bolesne i utrudnione.

Rekonwalescencja po artroskopii kolana i innych okolic

Aby układ ruchu szybko odzyskał sprawność i Twój organizm mógł wrócić do pełnej sprawności, niezbędna jest rehabilitacja po artroskopii. W zależności od operowanej okolicy może ona wyglądać inaczej.

Początkowo wskazane jest czasowe unieruchomienie stawu w określonej pozycji. W tym celu stosuje się różne ortezy. Nieprzyjemne dolegliwości towarzyszące ostrej fazie pooperacyjnej możesz łagodzić doraźnie środkami przeciwbólowymi, jednak ich zasadność i dawkowanie najlepiej skonsultuj z lekarzem.

Drugim etapem jest kinezyterapia. Ćwiczenia po artroskopii mobilizują tkanki do pracy, przez co wspierają prawidłową regenerację oraz zapobiegają powstawaniu wtórnych powikłań, np. przykurczów. Przykładowe ćwiczenia po artroskopii kolana obejmują wysiłek izometryczny mięśni uda i podudzia oraz ćwiczenia czynne stawu skokowego i biodrowego po stronie operowanej. Wskazane są też ćwiczenia kontralateralne z oporem, czyli przeciwległego kolana, a także ćwiczenia równoważne i sensoryczne.

Rehabilitację po artroskopii kolana czy innego stawu uzupełnia fizykoterapia. Wykonuje się zabiegi, takie jak: laser, elektroterapia czy pole magnetyczne, ale też zimne okłady i masaże. Po artroskopii stawów kończyn dolnych zaleca się trening chodzenia za pomocą kul łokciowych już na drugi dzień po zabiegu, jeśli nie ma przeciwwskazań medycznych. Okres odrzucenia kul i chodzenie bez wspomagania może potrwać kilka tygodni.