Bezdech senny – przyczyny, leczenie, zapobieganie
Bezdech senny to nie tylko uciążliwe zaburzenie snu, lecz także poważna choroba, która ma szereg groźnych konsekwencji dla zdrowia. Do jej powikłań należą m.in. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, a w skrajnych przypadkach także zawał serca oraz nagły zgon. Krótkie przerwy w oddychaniu podczas spania mogą zdarzyć się każdemu, ale jeśli są zbyt częste, ich efekty odczujesz także w ciągu dnia. Badania pokazują, że osoby cierpiące na tę przypadłość znacznie częściej powodują wypadki komunikacyjne. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć na temat bezdechu sennego i jakie są najskuteczniejsze metody jego leczenia i zapobiegania mu.
Bezdech senny – co to takiego i kogo dotyczy?
Bezdech senny, zwany także obturacyjnym bezdechem sennym, to znacznie poważniejsze zaburzenie niż np. lęki nocne. Jest to choroba, która polega na zbyt częstych i zbyt długich przerwach w oddychaniu w czasie nocnego spoczynku. Są to momenty, kiedy układ oddechowy (w szczególności gardło) staje się niedrożny. Zdrowy człowiek może doświadczyć maksymalnie 5 bezdechów w ciągu godziny snu. Nie powinny one trwać dłużej niż 10 sekund. Jeśli norma ta zostanie przekroczona, a dodatkowo pojawia się zespół charakterystycznych objawów – np. chrapanie, nadmierna potliwość w nocy, duszności, ból w klatce piersiowej – można mówić o chorobie, która wymaga kompleksowego leczenia.
Jak się okazuje, przypadłość ta – podobnie jak np. mówienie przez sen – dotyczy sporej części społeczeństwa. Badania wykazują, że mężczyźni częściej cierpią na bezdech senny niż kobiety. Szacuje się, że nawet co czwarty Polak po ukończeniu 40. roku życia może zmagać się z tą chorobą. Dolegliwość niekiedy dotyczy także kobiet w ciąży.
Bezdech senny – przyczyny
Do grupy osób szczególnie narażonych na wystąpienie obturacyjnego bezdechu sennego należą ludzie otyli, którzy nie stronią od picia alkoholu w godzinach wieczornych. Brzmi to nieco stereotypowo, jednak ma naukowe uzasadnienie. Tkanka tłuszczowa odkładająca się w okolicach szyi powoduje ucisk na gardło, zmniejszając jego drożność. Z kolei alkohol dodatkowo rozluźnia mięśnie i tworzy idealne warunki dla zwiększonej częstotliwości epizodów bezdechu. Omawiana choroba może mieć też podłoże fizjologiczne lub być skutkiem ubocznym innych schorzeń. Do innych przyczyn bezdechu sennego należą m.in.:
palenie tytoniu;
duży obwód szyi (powyżej 40 cm u kobiet i powyżej 43 cm u mężczyzn);
skrzywienie przegrody nosowej;
wady zgryzu (szczególnie cofnięta żuchwa);
przewlekłe choroby układu oddechowego (np. uczulenia i towarzyszący im alergiczny nieżyt nosa).
Bezdech senny – objawy
Obturacyjny bezdech senny daje objawy nie tylko w nocy, ale także w ciągu dnia. Oprócz przerw w oddychaniu podczas snu często pojawiają się symptomy, takie jak: nadmierna potliwość, duszności, chrapanie, zwiększona aktywność ruchowa, nieprzespana noc, ból w klatce piersiowej. W ciągu dnia występują z kolei: bóle głowy, senność, zaburzenia koncentracji, zmienność nastrojów oraz obniżenie libido.
Czy bezdech senny jest groźny?
Bezdech senny ma szereg groźnych powikłań, podobnie jak paraliż senny. Co to oznacza? Osoby, u których podejrzewa się tę chorobę, nie powinny prowadzić samochodu, ponieważ ryzyko spowodowania wypadków komunikacyjnych w ich przypadku znacznie wzrasta. Potwierdzają to amerykańskie badania AAA Foundation for Traffic Safety, z których wynika, że kierowcy, którzy cierpią na bezdech senny, są sprawcami co piątego śmiertelnego wypadku.
Inne przykre konsekwencje to:
zaburzenia rytmu serca;
zawał serca;
nadciśnienie tętnicze;
udar mózgu;
refluks;
cukrzyca typu 2 i inne choroby metaboliczne;
depresja;
nagły zgon.
Bezdech senny u dzieci – kiedy występuje?
Bezdech senny u dzieci występuje niezwykle rzadko. Zazwyczaj jest to efekt uboczny przerostu migdałków, wady w budowie twarzoczaszki lub otyłości. Nie należy mylić tej dolegliwości z zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS), który dotyczy niemowląt. W obawie przed taką sytuacją wielu rodziców decyduje się na zakup monitora oddechu.
Jak można leczyć bezdech senny?
Choroba ta – podobnie jak narkolepsja – wymaga kompleksowego leczenia. Nie należy skupiać się na leczeniu samych objawów i przyjmowaniu środków zapobiegających chrapaniu. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest wspomaganie oddychania dodatnim ciśnieniem. W tym celu używa się aparatu CPAP, czyli maski zakładanej na nos, połączonej z urządzeniem, które wytwarza dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych. Dzięki temu drogi oddechowe stają się drożne, a problem bezdechu sennego można stopniowo wyeliminować. Urządzenie można kupić w sklepach medycznych i używać w domu.
Jeśli przyczyną obturacyjnego bezdechu sennego jest cofnięta żuchwa, specjaliści zalecają leczenie ortodontyczne. Gdy pacjent ma nieprawidłowo zbudowaną przegrodę nosową, może zdecydować się na operację. Leczenie choroby o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu warto wspomagać wypracowaniem dobrych nawyków w życiu codziennym, do których należą m.in. rezygnacja z używek oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
Bezdech senny – jak można mu zapobiegać?
Aby zapobiec bezdechowi sennemu i jego przykrym konsekwencjom, wypracuj dobre nawyki:
dbaj o prawidłową masę ciała;
nie spożywaj alkoholu przed snem;
zrezygnuj z palenia tytoniu;
uprawiaj sport;
przestrzegaj zasad prawidłowej higieny snu.
Jeśli obserwujesz u siebie niepokojące symptomy, samo wypracowanie zdrowych nawyków nie wystarczy. Konieczna jest konsultacja ze specjalistą.
- J. Strzemecka, Zaburzenia dotyczące snu personelu medycznego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
- M. Tażbirek i in., Zaburzenia oddychania podczas snu w praktyce, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
- A. Prusiński, Bezsenność i inne zaburzenia snu, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.