account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 2 min.
Zweryfikowane przez eksperta

Co to jest narkolepsja i w jaki sposób można sobie radzić z tą chorobą?

Anna Dobrońlek. Agnieszka Widera30.10.2021Aktualizacja: 22.10.2023

Narkolepsja jest rzadką chorobą neurologiczną. Jednym z jej podstawowych objawów są niekontrolowane, niemożliwe do opanowania napady snu. Jeśli w ciągu dnia często ogarnia Cię senność, sprawdź, czy jesteś po prostu przemęczony, czy też należysz do około 0,05% populacji dotkniętego narkolepsją.


Narkolepsja to bardzo rzadkie zaburzenie snu, które w jednakowym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn. Jej objawy pojawiają się zwykle w wieku nastoletnim. Choroba utrzymuje się przez całe życie, ale nie postępuje. Jest uciążliwa, lecz jeśli pacjent stosuje się do wszystkich zaleceń, może z nią dobrze funkcjonować.

narkolepsja-co-to-jest-objawy-naturalne-leczenie
pexels.com

Polecane

talassofobia-co-to-jest-jak-ja-skutecznie-leczyc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Co to jest talassofobia? Jak rozpoznać jej główne objawy?
30.05.2022
lek-przed-ptakami-awizofobia-jakie-sa-przyczyny-i-objawy
Zdrowie psychiczne
2 min.
Lęk przed ptakami (awizofobia) - jakie są przyczyny i objawy?
30.07.2021
ziola-na-nerwice-jakie-sa-najskuteczniejsze
Zdrowie psychiczne
2 min.
Zioła na nerwicę - jakie są najskuteczniejsze?
30.10.2021
androfobia-lek-przed-mezczyznami-objawy-i-przyczyny
Zdrowie psychiczne
1 min.
Androfobia (lęk przed mężczyznami) - objawy i przyczyny
29.10.2021
Spis treści
  1. Co to jest narkolepsja?
  2. Jakie są objawy narkolepsji?
  3. Jak zdiagnozować narkolepsję?
  4. Możliwe przyczyny narkolepsji
  5. Konsekwencje narkolepsji
  6. Profilaktyka i leczenie narkolepsji

Co to jest narkolepsja?

Narkolepsja jest zaburzeniem o podłożu neurologicznym. W przebiegu tej choroby nieprawidłowości w pracy centralnego układu nerwowego wpływają na fazy snu. Na skutek tych zmian dochodzi do zaburzenia fizjologicznego rytmu snu i faza REM występuje w nietypowych momentach cyklu okołodobowego. Chory niespodziewanie - wbrew swojej woli i często w najmniej odpowiednich momentach - zapada w sen. Towarzyszą mu zwykle stany charakterystyczne dla fazy REM - wyraziste marzenia senne i paraliż senny (rozluźnienie wszystkich mięśni, z wyjątkiem oddechowych i gałek ocznych).

Jakie są objawy narkolepsji?

Obok niekontrolowanego zapadania w sen częstymi objawami narkolepsji są:

  • nadmierna senność w ciągu dnia i wybudzanie się w nocy,

  • katapleksja - nagła utrata napięcia mięśni (skutkująca np. opadnięciem głowy, bełkotaniem, upadkiem) przy zachowaniu przytomności, najczęściej wywołana silnymi emocjami (np. w chwili zaskoczenia, śmiechu itp.),

  • halucynacje hipnagogiczne - bardzo żywe omamy wzrokowe lub słuchowe, którym jednak nie towarzyszy poczucie realności (chory jest świadomy, że to tylko przywidzenia),

  • nieświadome wykonywanie prostych czynności (np. kontynuowanie prasowania albo mówienie przez sen), których później się nie pamięta.

Epizody narkolepsji mogą powtarzać się nawet kilka razy dziennie. Trwają zwykle 10-20 minut. Chorego stosunkowo łatwo jest z nich wybudzić.

Jak zdiagnozować narkolepsję?

Jeśli obserwujesz u siebie 2-3 spośród wyżej wymienionych objawów, to najprawdopodobniej cierpisz na narkolepsję. Zdarza się jednak, że jedynym symptomem choroby jest obezwładniająca senność w ciągu dnia. Ta bywa jednak objawem innych dolegliwości lub po prostu wynikiem przemęczenia. Dlatego, aby sprawdzić, czy dotyczy Cię problem narkolepsji, powinieneś udać się do neurologa, który może zalecić Ci taką diagnostykę, jak:

  • całonocne badanie polisomnograficzne (PSG),

  • badanie latencji snu (MSLT),
    badanie krwi.

Możliwe przyczyny narkolepsji

Przyczyny narkolepsji nie zostały w pełni zbadane. Obecnie wiadomo, że jest to choroba o podłożu neurologicznym, najprawdopodobniej genetyczna - spowodowana mutacją genu, który koduje antygen HLA na chromosomie 6. U osób z takim zaburzeniem może dojść do reakcji autoimmunologicznej - zaatakowane zostają komórki nerwowe produkujące hipokretynę, czyli białko odpowiedzialne za regulację rytmu okołodobowego, w tym faz snu. Narkolepsja jest chorobą dziedziczną, choć może także zostać spowodowana urazem mózgu albo jego nowotworem.

Konsekwencje narkolepsji

Choć niekontrolowane napady snu same w sobie nie są szkodliwe dla zdrowia, mogą być bardzo niebezpieczne, jeśli zdarzają się podczas czynności wymagających uwagi, np. prowadzenia samochodu. Z dużym ryzykiem wiążą się także epizody katalepsji - chory może na przykład spaść ze schodów.

Narkolepsja często powoduje problemy społeczne, zwłaszcza jeśli chory lub jego otoczenie nie w pełni rozumieją przebieg choroby. Nadmierna senność może być odczytywana jako lenistwo czy brak zaangażowania. Objawy katalepsji w miejscach publicznych bywają z kolei przyczyną dużego zakłopotania.

Towarzyszące narkolepsji senność i przewlekłe zmęczenie wpływają niekorzystnie na procesy poznawcze - utrudniają uczenie się, koncentrację, logiczne myślenie. Obniżenie poziomu aktywności spowodowane chorobą często jest także przyczyną problemów z utrzymaniem prawidłowej masy ciała.

Wszystkie wyżej wymienione konsekwencje mogą powodować obniżenie samopoczucia chorego, zaburzenie jego samooceny. Dodatkowo problemy psychiczne pogłębia fakt, że deficyty hipokretyny zaburzają równowagę neuroprzekaźników w mózgu (m.in. dopaminy, serotoniny), co z kolei może prowadzić do depresji.

Profilaktyka i leczenie narkolepsji

Narkolepsja jest chorobą przewlekłą i można leczyć ją jedyne objawowo. W terapii stosuje się preparaty stymulujące układ nerwowy i zwalczające uczucie senności oraz leki zapobiegające objawom katalepsji. Pomocne są także leki przeciwdepresyjne.

Jeśli została u Ciebie zdiagnozowana narkolepsja, poza regularnym przyjmowaniem leków:

  • zadbaj o utrzymanie regularnego cyklu okołodobowego oraz odpowiednią ilość i higienę snu, w tym o planowe, krótkie drzemki w ciągu dnia,

  • udawaj się na drzemkę, ilekroć przeczuwasz zbliżający się epizod chorobowy,
    stosuj zdrową, prawidłowo zbilansowaną dietę i pobudzaj organizm częstą aktywnością fizyczną,

  • zrezygnuj z używek (one także zaburzają rytm snu i czuwania),

  • unikaj sytuacji, które potencjalnie zagrażają bezpieczeństwu Twojemu i innych osób,

  • poinformuj o swoim problemie otoczenie (m.in. pracodawcę) i uzgodnij z nim odpowiedni dla Ciebie rytm codziennych czynności.

Takie postępowanie daje dobre rezultaty. Pozwoli Ci mimo choroby utrzymać wysoki komfort życia.

Źródła
  1. T. Quinnell, E. Smith, Narkolepsja, samoistna nadmierna senność i pokrewne schorzenia, tł. M. Górnicz, „Medycyna po Dyplomie” 2012, nr 5, s. 12-19.
  2. J. Zawilska, L. Muñoz-Jackowska, A. Woldan-Tambor, Narkolepsja - obraz kliniczny i terapia, „Farmacja Polska” 2012, nr 68(3), s. 179-184.
  3. M. Skalski, Zaburzenia snu w codziennej praktyce, Medical Tribune, Warszawa 2018.
Author Anna Dobroń picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

problemy-z-agresja-jakie-sa-objawy-co-robic
Zdrowie psychiczne
1 min.
Problemy z agresją - jakie są objawy? Co robić?
31.10.2021
ofidiofobia-lek-przed-wezami-jak-ja-skutecznie-leczyc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak pozbyć się lęku przed wężami?
26.05.2022
zespol-aspergera-u-doroslych-objay-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Zespół Aspergera u dorosłych – jakie są jego objawy i leczenie?
29.07.2022
platoniczny-zwiazek-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie psychiczne
1 min.
Platoniczny związek - co to jest? Na czym polega?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
mowienie-przez-sen-jakie-sa-przyczyny-jak-przestac
Zdrowie psychiczne
1 min.
Mówienie przez sen - jakie są przyczyny? Jak przestać?
27.07.2021
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.