Czym jest bezsenność i jakie są jej przyczyny?

Czym jest bezsenność?

Bezsenność jest zaburzeniem snu, które się objawia:

• problemami z zaśnięciem

• zbyt wczesnym budzeniem się ze snu,

• częstym wybudzaniem się w ciągu nocy,

• brakiem możliwości ponownego zaśnięcia po przebudzeniu się,

• uczuciem braku wypoczęcia po przebudzeniu się,

• subiektywnym poczuciem złej jakości snu.

Wymienione objawy w znacznym stopniu wpływają na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Pogorszeniu ulega zarówno samopoczucie fizyczne, jak i psychiczne. W zależności od czasu trwania wyróżniamy:

• bezsenność krótkotrwałą – trwa od jednego miesiąca do 3 miesięcy,

• bezsenność przewlekłą – trwa powyżej 3 miesięcy,

• bezsenność nawracającą – pojawiają się przynajmniej dwa epizody w ciągu roku,

• bezsenność przygodną – trwa do kilku dni.

Aby rozpoznać bezsenność, wymienione wyżej objawy muszą występować przynajmniej 3 razy w tygodniu.

Czym spowodowana jest bezsenność?

Przyczyny bezsenności mogą być różne. Niekiedy ciężko jest ustalić konkretny powód zaburzeń. Zdarza się, że problem może być jednym z objawów choroby przewlekłej.

Ze względu na przyczynę wyróżniamy:

• bezsenność wtórną,

• bezsenność pierwotną (nieorganiczną).

Bezsenność wtórna jest związana z chorobami somatycznymi lub psychicznymi. Mogą to być: depresja, schizofrenia, zaburzenia lękowe, choroby układu krążenia, choroby tarczycy, uszkodzenie układu nerwowego lub przewlekły ból. Problemy ze snem pojawiają się także w wyniku stosowania niektórych leków (np. przeciwdepresyjnych lub przeciwpadaczkowych).

Bezsenność pierwotna nie jest objawem innej choroby, ale osobnym zaburzeniem. U jej źródeł nie leżą przewlekłe schorzenia, przyjmowane leki lub używki. Przyczynami mogą być natomiast:

• stres

• trudne sytuacje życiowe,

• codzienne nawyki, które zakłócają higienę snu.

Do nawyków, które zakłócają higienę snu, zaliczamy:

• spędzanie dużej ilości czasu w łóżku,

• drzemki w ciągu dnia,

• niską aktywność w ciągu dnia,

• nieregularne godziny snu (najczęściej spowodowane koniecznością pracy zmianowej),

• podejmowanie pobudzających aktywności w godzinach wieczornych i nocnych,

• spożywanie posiłku bezpośrednio przed położeniem się spać.

Bezsenność może być spowodowana rozmyślaniem o swoich problemach po położeniu się do łóżka. Powoduje to wzrost ciśnienia krwi, wzmożone napięcie mięśniowe i przyspieszenie tętna, a w efekcie opóźnienie wejścia w stadium snu wolnofalowego (zaśnięcia).

Jak leczyć bezsenność?

Jeżeli zaobserwujesz u siebie bezsenność, powinieneś udać się do lekarza. Konieczne jest ustalenie przyczyny problemów ze snem. Dzięki temu możliwe będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Terapia jest potrzebna, aby uległo poprawie twoje samopoczucie, funkcjonowanie w ciągu dnia oraz nie wystąpiły skutki długotrwałej bezsenności.

Leczenie bezsenności może obejmować:

• farmakoterapię (m.in. pochodne benzodiazepiny, agonistów receptora melatoninowego, preparaty ziołowe),

• psychoterapię (terapię poznawczo-behawioralną),

• zadbanie o higienę snu.

Za skuteczne sposoby na bezsenność uznajemy:

• ograniczenie aktywności w łóżku (do snu i współżycia)

• kładzenie się spać o stałej porze,

• wstawanie o tej samej porze (bez względu na liczbę przespanych godzin),

• unikanie spożywania posiłków bezpośrednio przed snem,

• unikanie alkoholu i kofeiny przed snem,

• unikanie aktywności fizycznej i grania w gry komputerowe bezpośrednio przed snem,

• zadbanie o komfortowe warunki do spania (wygodne łóżko, ciszę, brak źródeł światła, brak zegarka w zasięgu wzroku).

Jeśli doskwiera ci bezsenność, postaraj się unikać spędzania zbyt dużo czasu w łóżku na próbach zaśnięcia. Jeżeli nie pojawia się sen po mniej więcej 20 minutach od położenia się, powinieneś wstać. Do sypialni możesz wrócić, gdy ponownie poczujesz senność.

Dużą rolę w zwalczaniu bezsenności odgrywają techniki relaksacyjne. Są to działania, które podejmujesz, aby zredukować nadmierne pobudzenie oraz rozluźnić mięśnie. Możesz nauczyć się ich na terapii. Powinieneś wypróbować także medytację, jogę, ćwiczenia oddechowe.