Czy pracodawca widzi kod choroby na zwolnieniu?

Zwolnienie lekarskie – czy pracodawca widzi kod choroby?

Każdemu z nas może przydarzyć się choroba, która uniemożliwia wykonywanie zawodowych obowiązków. W takim przypadku pracownikowi przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Pamiętaj, że przez określony czas możliwe jest nawet skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego po ustaniu zatrudnienia. Kiedy czujesz się źle, ale kolejka w przychodni nie pozwala, aby od razu skontaktować się z lekarzem i otrzymać L4, nie musisz się martwić. Lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie wstecz do 3 dni od momentu zgłoszenia się do niego po poradę. Sięgnij po więcej informacji na temat zwolnienia lekarskiego – co to jest L4, ile płatne jest L4, na jakich zasadach wystawiane jest zwolnienie lekarskie w ciąży. 

Osoby na zwolnieniu lekarskim często pytają, czy pracodawca widzi kod choroby. Rozwiejemy wątpliwości – mimo że lekarz podaje takie informacje na dokumencie, to nie są one widoczne dla pracodawcy. Obecnie zwolnienie lekarskie ma postać elektroniczną. Podczas wystawiania go lekarz ma dostęp z systemu do danych pacjenta i jego pracodawcy. Automatycznie zaciąga je do dokumentu i samodzielnie uzupełnia tylko pola dotyczące czasu trwania niezdolności do pracy i jej przyczyny. W przypadku tej ostatniej lekarz wybiera kod i numer statystyczny choroby. Na dokumencie zaznacza również, czy przebywający na zwolnieniu pacjent może wychodzić z domu, czy konieczne jest pozostawanie w nim.

Czy pracodawca widzi kod choroby na zwolnieniu?

Zacznijmy od tego, czym jest kod choroby. Najogólniej przedstawić go można jako konkretną literę, która opisuje daną grupę chorobową. Kod choroby może, ale nie musi, znaleźć się na zwolnieniu lekarskim. Zgodne z prawem jest zatem zwolnienie lekarskie bez kodu choroby, choć istnieją sytuacje, w których pracownik może czerpać dodatkowe korzyści z podania kodu na zwolnieniu lekarskim.

Obowiązują następujące kody chorobowe:

• A – oznacza niezdolność do pracy, która powstała po przerwie do 60 dni od wcześniejszej przerwy w sprawowaniu obowiązków zawodowych i spowodowana została tą samą chorobą,

• B – oznacza niezdolność do pracy w związku z byciem w ciąży,

• C – oznacza niezdolność do pracy w wyniku nadużywania alkoholu,

• D – oznacza niezdolność do pracy w wyniku gruźlicy,

• E – oznacza niezdolność do pracy w wyniku choroby zakaźnej z okresem wylęgania się wynoszącym ponad 14 dni czy niezdolność do pracy spowodowaną innym schorzeniem, którego dolegliwości dają o sobie znać po upływie 14 dni od początku jego wystąpienia.

Wśród wspomnianych wyżej korzyści wynikających z podania kodu choroby na zwolnieniu wymienia się najczęściej kody B i D, które wiążą się z wysokością świadczeń chorobowych, wynoszących 100% podstawy wymiaru, którą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Kod E wykorzystywany jest do ustalenia prawa do zasiłku po ustaniu okresu ubezpieczenia. 

Czy pracodawca widzi numer choroby na zwolnieniu elektronicznym? Jakie są wskazania lekarskie na L4?

Poza kodem chorobowym lekarz podaje na zwolnieniu lekarskim numer statystyczny choroby. To oznaczenie choroby zgodne z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Statystyczny numer choroby także nie jest widoczny dla pracodawcy na L4. Za jego pomocą lekarz dokładnie wskazuje, co spowodowało, że pacjent nie jest w stanie wykonywać obowiązków zawodowych. Numery statystyczne umożliwiają określenie rodzaju niezdolności do pracy przez ZUS, są potrzebne lekarzom do rozliczania kontraktów z NFZ czy do prowadzenia statystyk.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przedstawia dane statystyczne dotyczące zwolnień lekarskich wystawionych pracownikom w danym roku. Najczęstsze przyczyny nieobecności w pracy w 2021 roku stanowiły różnego rodzaju przeziębienia (J06 – ostre zakażenie górnych dróg oddechowych, J01 – ostre zapalenie zatok, J00 – ostre zapalenie nosa i gardła, J02 – ostre zapalenie gardła), problemy z kręgosłupem (G54 – zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych, M51 – inne choroby krążka międzykręgowego, M54 – bóle grzbietu, M47 – zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa), ciąża oraz COVID-19. Z danych opublikowanych przez ZUS wynika, że wzrosła liczba zwolnień z powodu depresji i innych dolegliwości psychicznych. Cztery najczęstsze spośród nich stanowiły:F43 – reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, F41 – inne zaburzenia lękowe, R53 – złe samopoczucie, zmęczenie, F32 – epizod depresyjny.

Na zwolnieniu lekarskim podawane jest również wskazanie dotyczące konieczności przebywania w domu przez chorego. Lekarz ma do dyspozycji dwa kody, mianowicie:

• 1 – tzw. zwolnienie leżące, które oznacza nakaz przebywania w domu przez cały okres korzystania ze zwolnienia, co jest istotne zwłaszcza w razie kontroli z ZUS-u bądź pracodawcy;

• 2 – tzw. zwolnienie chodzące, które oznacza, że pracownik może opuszczać mieszkanie podczas przebywania na L4, taki kod na zwolnieniu jest na ogół podawany w przypadkach, gdy poruszanie się nie wpływa na stan choroby.

Czy pracownik zobowiązany jest do poinformowania pracodawcy o przyczynie L4?

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca poza określonymi wyjątkami nie może żądać informacji na temat kondycji zdrowotnej pracownika. Wspomnianym wyjątkiem jest skorzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień prawa pracy. Choć pracownik nie musi informować pracodawcy o tym, co spowodowało u niego niezdolność do pracy, to zobowiązany jest do zawiadomienia go o uzyskaniu L4 i jego wymiarze. Takie informacje powinien przekazać maksymalnie na drugi dzień nieobecności w pracy. Co więcej, w przypadku gdy pracodawca nie ma profilu na PUE-ZUS, pracownik osobiście lub przez osoby trzecie musi dostarczyć do zakładu pracy L4. W pozostałych przypadkach dokument jest automatycznie przekazywany za pośrednictwem PUE-ZUS do pracodawcy.