Jak złote algi wpływają na środowisko naturalne? Gdzie mają zastosowanie?

Czym są złote algi?

Złote algi (Prymnesium parvum) to mikroorganizmy jednokomórkowe o owalnym kształcie. Mają kolor złoty, oliwkowy lub żółto-brązowy. Pojawiają się głównie w wodach słonych, ale mogą być również obecne w słodkich, jeśli ulegną one zasoleniu. Są trudne do zidentyfikowania, podobnie jak sinice. Jest to możliwe dopiero w momencie, kiedy dojdzie do ich zakwitu. Wtedy woda przybiera złoty odcień, skąd wynika nazwa tych mikroorganizmów. Algi bardzo szybko się rozwijają, nie potrzebują do tego słońca.

Złote algi występują w wielu miejscach na świecie. Odkryto ponad 50 różnych rodzajów tych mikroorganizmów. Należy wiedzieć, że każdy z nich zawiera inne substancje toksyczne, które mogą być groźne dla organizmów żyjących w tym samym środowisku wodnym. Nadmierny rozrost złotych alg jest odpowiedzialny za masową śmierć ryb w rzekach Stanów Zjednoczonych, Niemiec czy Polski. Powodem najprawdopodobniej był czynnik stresogenny, jak zwiększenie zasolenia w tych miejscach. 

Czy złote algi są szkodliwe?

Choć algi często są stosowane w kosmetyce i farmacji, to warto wiedzieć, że nie wszystkie mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Złote algi, w szczególności kiedy kwitną masowo, powodują śmierć ryb i innych organizmów wodnych, negatywnie wpływają na środowisko, a także na gospodarkę. Produkują one wtedy toksyny, które wykazują działanie ichtiotoksyczne (są toksyczne dla ryb), cytotoksyczne (toksyczne dla komórek organizmów żywych), hepatotoksyczne (niszczą komórki wątroby) i hemolityczne (powodują rozpad czerwonych krwinek).

O ile złote algi zabijają ryby, to na ludzi nie działają one aż tak toksycznie. Niekiedy kontakt z nimi może powodować problemy skórne, głównie zaczerwienienie skóry, podrażnienie i swędzenie. Należy uważać też na swoje zwierzęta domowe, w szczególności na psy, aby nie spożywały śniętych ryb na brzegach rzek, a także nie pływały w skażonej wodzie, by uniknąć zakażenia poprzez uszkodzenia na skórę. Złote algi mogą powodować uszkodzenia w ekosystemie. Przez tempo rozrostu mogą ulec bioakumulacji i wpłynąć na pogorszenie życia w tych regionach. Obecnie trwa szereg badań, które mają na celu bliższe poznanie toksyczności alg. 

Czy można całkowicie wyeliminować złote algi?

Duży wpływ na zakwit złotych alg ma działanie człowieka. Zanieczyszczanie wód i środowiska sprzyja rozrostowi Prymnesium parvum. Aby uniknąć rozrostu, konieczne jest wykonywanie regularnych badań stanu wody w kilku miejscach. Próbki powinny być zbierane z kilku miejsc. Złote algi mogą również pojawić się w mniejszych zbiornikach wodnych niż rzeki. Często wtedy są stosowane środki biobójcze, np. na bazie nadmanganianu potasu, siarczanu miedzi czy amonu. Przed ich zastosowaniem należy mieć świadomość, że mogą one również niekorzystnie wpłynąć na inne organizmy żyjące w tym środowisku.

Choć nie ma potwierdzonych informacji dotyczących przyczyn rozrostu złotych alg, to należy pamiętać, że w przypadku działania warunków stresogennych (zwiększonego zasolenia czy nasłonecznienia), algi wytwarzają prymnezynę, czyli toksynę szkodliwą dla organizmów wodnych, w szczególności tych posiadających skrzela. Istnieją także inne sposoby na zmniejszenie ilości alg w mniejszych zbiornikach. Można zastosować ultradźwięki, różnego rodzaju probiotyki czy słomę jęczmienną. Jest to lepsze rozwiązanie niż agresywna chemia, jednak nie pozostaje bez znaczenia dla środowiska. 

Zastosowanie alg w kosmetyce

Algi i glony są z powodzeniem stosowane w kosmetyce. Stanowią bogate źródło białek, węglowodanów, a także witamin (w szczególności A, C, E i z grupy B) i minerałów. Złotowiciowce, czyli algi o złotym zabarwieniu, są innym rodzajem alg niż Prymnesium parvum. Nie są one toksyczne, a wręcz przeciwnie – mają zbawienny wpływ na skórę. Choć nie są tak popularne, jak algi brunatne czy czerwone, coraz więcej kosmetyków zawiera je w swoim składzie.

Złotowiciowce mają działanie ochronne przed promieniowaniem słonecznym. Mogą one chronić skórę oraz włosy przed fotostarzeniem się. Tworzą na ich powierzchni niewidzialną, cienką warstwę, która odbija promienie słoneczne. Algi poprawiają również wygląd i kondycję skóry, w szczególności:

• redukują zmarszczki,

• regenerują naskórek,

• uszczelniają naczynia krwionośne,

• zmniejszają cellulit,

• zmniejszają podrażnienia skóry, 

• przyspieszają gojenie się ran.

Złotowiciowce w kosmetykach do włosów ograniczają płowienie koloru włosów farbowanych. Dzięki nim zafarbowane kosmyki mają intensywny kolor przez dłuższy czas. Za sprawą cennych witamin, minerałów i białek złotowiciowce dodatkowo nawilżają włosy, regenerują je, poprawiają ich kondycję.